در سالهای اخیر با افزایش چشمگیر قیمت گاز خانگی و توجه بیشتر به محیط زیست، بخاریهای گازی کممصرف به یکی از پرجستجوترین وسایل گرمایشی در ایران تبدیل شدهاند. بخاریای که هم گرمای کافی بدهد، هم قبض گاز را نجومی نکند و هم ایمنی بالایی داشته باشد، آرزوی هر خانواده ایرانی است. در این مقاله بهطور کامل مشخصات فنی و ویژگیهایی که یک بخاری گازی را واقعاً "کممصرف" و "بهترین" میکند بررسی میکنیم.
بهترین بخاریهای گازی کممصرف فعلی معمولاً راندمان حرارتی بالای ۸۵٪ تا ۹۴٪ دارند (در مدلهای بدون دودکش حتی تا ۹۹٪ هم دیده میشود).
راندمان زیر ۷۵٪ = پرمصرف و قدیمی
راندمان ۸۰–۸۸٪ = متوسط رو به خوب
راندمان بالای ۹۰٪ = واقعاً کممصرف (بهترینهای بازار)
این عدد یعنی چه؟ یعنی از هر ۱۰۰ واحد انرژی گاز ورودی، بیش از ۹۰ واحد بهصورت گرما به فضای خانه شما منتقل میشود و فقط کمتر از ۱۰ واحد هدر میرود.
ویژگیهای بهترین مدلهای دودکشدار کممصرف در حال حاضر:
ظرفیت حرارتی قابل تنظیم از ۳۰۰۰ تا ۹۰۰۰ کیلوکالری بر ساعت (با قابلیت کار در حداقل ظرفیت بدون خاموش شدن)
سیستم مشعل اتمسفریک یا پریمکس (Premix) با نسبت هوا به گاز دقیق و شعله آبی یکنواخت
مجهز به ترموکوپل، ODS (حسگر قطع گاز در صورت کمبود اکسیژن) و GOVERNOR (تنظیمکننده فشار گاز)
بدنه با ورق ضخیم ۰.۸ تا ۱ میلیمتر و رنگ الکترواستاتیک کورهای مقاوم به حرارت ۲۰۰ درجه
سیستم فندار (ترجیحاً فن سانتریفیوژ آلمانی یا معادل) برای پخش یکنواخت گرما و افزایش راندمان تا ۱۵٪
قابلیت کار با گاز شهری (G4) و قابلیت تبدیل به گاز مایع بدون افت راندمان
مصرف گاز در حالت حداکثر: حدود ۰.۵ تا ۰.۷ مترمکعب در ساعت برای مدلهای ۶۰۰۰–۹۰۰۰ کیلوکالری (تقریباً ۴۰–۵۰٪ کمتر از مدلهای قدیمی)
بهترین مدلهای جدید حتی در ظرفیت حداقل (حدود ۲۵۰۰–۳۰۰۰ کیلوکالری) هم شعله پایدار دارند و خاموش نمیشوند؛ این دقیقاً همان چیزی است که مصرف را به شدت پایین میآورد.
این مدلها در سالهای اخیر جهش بزرگی در کاهش مصرف داشتهاند:
راندمان حرارتی ۹۵٪ تا ۹۹٪ (بهدلیل استفاده از سیستم کاتالیزور یا مشعل پریمکس)
مصرف گاز فوقالعاده پایین: بین ۰.۱۵ تا ۰.۳۵ مترمکعب در ساعت برای گرم کردن ۴۰–۸۰ متر فضای مسکونی
مجهز به سه حسگر ایمنی: ODS، حسگر حرارت بیش از حد و حسگر نشت گاز CO
سیستم مشعل سرامیکی یا استیل با سوراخهای بسیار ریز (باعث احتراق کامل و شعله آبی بدون دود)
ترموستات محیطی دقیق (قطع و وصل روی دمای تنظیمشده ±۱ درجه)
پنل دیجیتال با نمایش دما، تایمر ۲۴ ساعته و حالت خواب (Sleep Mode) که مصرف را تا ۳۰٪ دیگر کاهش میدهد
قابلیت نصب دیواری و اشغال فضای صفر
در عمل، این بخاریها در یک آپارتمان ۷۰ متری در سردترین شبهای زمستان تهران، کمتر از ۳ مترمکعب گاز در ۲۴ ساعت مصرف میکنند (تقریباً یکپنجم بخاریهای گازی قدیمی).
شیشه سکوریت مقاوم به شوک حرارتی (ضخامت ۴ میلیمتر، تحمل ۷۰۰ درجه)
سیستم پیزوالکتریک (بدون نیاز به برق یا باطری برای جرقه اولیه در برخی مدلها)
ریموت کنترل (در مدلهای ردهبالا)
حالت Eco Mode یا کممصرف خودکار
بدنه با عایق حرارتی داخلی (جلوگیری از داغ شدن بدنه خارجی و اتلاف گرما)
فیلتر هوای ورودی (در مدلهای فندار) برای جلوگیری از گردوغبار روی مشعل
اگر خانه بزرگتر از ۸۰ متر دارید یا سقف بلند: بخاری دودکشدار فندار کممصرف
اگر آپارتمان زیر ۹۰ متر دارید و دودکش ندارید: بخاری بدون دودکش کاتالیزوری یا دیواری هوشمند
اگر در شهرهای خیلی سرد (تبریز، اردبیل، همدان) هستید: فقط دودکشدار با فن قوی
اگر در شمال یا جنوب با زمستان ملایم هستید: بدون دودکش با راندمان ۹۹٪ کافی است
۱. راندمان حرارتی بالای ۹۰٪ در بخاری گازی واقعاً چه تفاوتی در مصرف ایجاد میکند؟
به زبان ساده، بخاری با راندمان ۹۰٪ یعنی از هر ۱۰۰ واحد گاز ورودی فقط ۱۰ واحد هدر میرود و ۹۰ واحد به گرما تبدیل میشود. در مقایسه با بخاریهای قدیمی با راندمان ۶۰-۷۰٪، مصرف گاز تا ۴۰-۵۰٪ کمتر میشود و در یک زمستان کامل میتواند چند صد هزار تومان صرفهجویی ایجاد کند.
۲. بخاری بدون دودکش واقعاً ایمن است یا خطر مسمومیت دارد؟
بخاریهای بدون دودکش جدید و استاندارد مجهز به سه حسگر ایمنی ODS (قطع گاز هنگام کمبود اکسیژن)، حسگر CO و حسگر دمای بیش از حد هستند. اگر اکسیژن اتاق زیر ۱۸٪ برسد یا CO بیش از ۱۰۰ ppm شود، دستگاه بلافاصله گاز را قطع میکند. به شرط خرید مدل دارای استاندارد ملی ایران و تهویه مناسب اتاق، کاملاً ایمن هستند.
۳. کدام نوع بخاری گازی کممصرفتر است: دودکشدار یا بدون دودکش؟
از نظر مصرف گاز، بخاریهای بدون دودکش کاتالیزوری یا هوشمند (با راندمان ۹۵-۹۹٪) کممصرفتر هستند و معمولاً ۰.۱۵ تا ۰.۳۵ مترمکعب در ساعت مصرف دارند. بخاریهای دودکشدار فندار جدید هم بسیار کممصرفاند (حدود ۰.۵-۰.۷ مترمکعب) اما معمولاً ۲۰-۳۰٪ بیشتر از نوع بدون دودکش مصرف میکنند.
۴. آیا بخاریهای کممصرف جدید در ظرفیت حداقل هم شعله پایدار دارند و خاموش نمیشوند؟
بله، بهترین مدلهای جدید (مخصوصاً آنهایی که مشعل پریمکس یا اتمسفریک پیشرفته دارند) حتی در حداقل ظرفیت (۲۵۰۰-۳۰۰۰ کیلوکالری) هم شعله کاملاً پایدار دارند و خاموش نمیشوند. این ویژگی باعث میشود نیازی به روشن نگه داشتن مداوم در حداکثر نباشد و مصرف به شدت کاهش یابد.
۵. برای آپارتمان ۷۰ متری بدون دودکش چه بخاریای پیشنهاد میشود؟
بهترین انتخاب بخاری بدون دودکش دیواری هوشمند یا کاتالیزوری با ظرفیت ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ کیلوکالری، راندمان بالای ۹۵٪، ترموستات دقیق و سه حسگر ایمنی است. این مدلها در سردترین روزهای زمستان تهران معمولاً کمتر از ۳ مترمکعب گاز در ۲۴ ساعت مصرف میکنند و فضای کمی اشغال میکنند.
بهترین بخاری گازی کممصرف سال دیگر فقط یک تبلیغ نیست؛ مدلهایی با راندمان بالای ۹۰٪، مصرف کمتر از ۰.۴ مترمکعب در ساعت و ایمنی سهگانه واقعاً وجود دارند. تفاوت اصلی بین یک بخاری معمولی و یک بخاری «واقعاً کممصرف» در جزئیات فنی مثل نوع مشعل، وجود ترموستات دقیق، فن قوی و عایقبندی مناسب است. اگر این ویژگیها را در بخاری موردنظرتان دیدید، میتوانید مطمئن باشید که در چند سال آینده قبض گازتان به شکل چشمگیری کاهش خواهد یافت.
گردآوری: بخش اسرارخانه داری بیتوته