به گزارش مشرق، بلاتکلیفی در مورد تحولات سوریه همچنان ادامه دارد و در نشست دوحه قطر نیز، بخشی از این بلاتکلیفی در اظهارات احمد الشرع رئیس جمهور سوریه و همچنین در اظهارات هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه بازتاب پیدا کرد.
احمد الشرع که عنوان رئیس جمهور دولت موقت سوریه را یدک میکشد، در نشست دوحه اعلام کرد که او و تیم همراهش تا ۴ سال دیگر اداره سوریه را در اختیار خواهند داشت و سپس شرایط را برای برگزاری انتخابات سراسری تامین خواهند کرد. ولی زمانی که پای حضور اشغالگرانه رژیم صهیونیستی در سوریه به میان آمد، الشرع به جای اتخاذ مواضع سفت و سخت، از نظام بین الملل خواست تا وساطت کنند و نیروهای اسرائیلی از سوریه بیرون بروند.
بحث بر سر آینده سوریه، در نشست دیگری با حضور تام باراک فرستاده ویژه ترامپ در سوریه و اسعد الشیبانی وزیر امور خارجه سوریه نیز ادامه پیدا کرد. البته هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه نیز، یکی دیگر از چهرههایی بود که هم در سخنرانی در مجمع دوحه و هم در مصاحبه با رسانههای خارجی در قطر، بیش از دیگران دباره سوریه اظهار نظر کرد.
هاکان فیدان، پس از پایان سخنرانی خود، به سوالات خبرنگار خبرگزاری رویترز پاسخ داد و درباره وضعیت شبه نظامیان کُرد وابسته به پ.ک.ک موسوم به نیروهای قسد در شمال و شرق سوریه گفت: «در جریان توافق مهم ماه مارس کردها و دمشق توافق کردند که نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) در ارتش سوریه ادغام شوند. اما سیگنالهای اخیر نشان میدهد که فرماندهان و اعضای این گروه، هیچ قصدی برای رعایت این توافق ندارند و حتی به دنبال دور زدن آن هستند. البته آنکارا همچنان به شکل رسمی، قسد را یک سازمان تروریستی میداند و در صورت عدم رعایت این توافق، اقدامات لازم را انجام خواهد داد».
این چندمین بار است که هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه، شبه نظامیان کُرد اقماری پ.ک.ک در سوریه یعنی نیروهای موسوم به قسد و ی.پ.گ را تهدید میکند. اما حالا محتوای تهدیدات اردوغان و فیدان تغییر یافته و به جای هشدار درباره حملات احتمالی ارتش ترکیه به شمال سوریه، از چنین عبارتی استفاده میکنند: «سوریه حمله خواهد کرد و ترکیه نیز از این اقدام سوریه، حمایتهای لازم را به عمل خواهد آورد».
وزیر امور خارجه کابینه اردوغان در ادامه گفته است: «فکر میکنم آنها باید اهمیت این موضوع را درک کنند که فرماندهی و کنترل نظامی و امنیتی در هر کشوری، فقط باید از یک نهاد واحد باشد. در هیچ کشوری نمیتوان دو ارتش داشت. بنابراین فقط یک ارتش، یک ساختار فرماندهی میتواند وجود داشته باشد، اما در مورد اداره محلی، آنها میتوانند به توافق و تفاهمهای متفاوتی برسند».
روزنامه حریت، روزنامه آکشام و روزنامه ترکیه هر سه چاپ آنکارا و از جراید نزدیک به حزب حاکم ترکیه اعلام کردهاند که مقامات ترکیه تا آخرین روز سال جاری میلادی به قسد مهلت داده تا موضوع ادغام در ارتش سوریه را عملی کند، در غیر اینصورت با حمله همزمان دمشق و آنکارا روبرو خواهند شد.
عاکف بلبل گزارشگر روزنامه ترکیه گازته سی چاپ آنکارا، در یک گزارش ویژه اعلام کرده که ارتش تحت امر احمد الشرع در سوریه، در حال تامین تدارکات و مقدمات لازم است و اگر قسد، باز هم درباره ادغام در ارتش سوریه تعلل و وقت کشی کند، حمله ارتش سوریه به شبه نظامیان کُرد در قامیشلو و کوبانی اجتناب ناپذیر خواهد بود.
روزنامه ترکیه گازته سی نوشته است: «پیام مقامات آنکارا به واشنگتن این است: شما نمیتوانید بدون همراهی ترکیه در این منطقه به چیزی برسید. شما ممکن است یک قدرت جهانی باشید، اما نمیتوانید همه کارها را به تنهایی انجام دهید. تنها قدرتی که میتوانید در این منطقه با آن همکاری کنید، ترکیه است».
این روزنامه همچنین از قول هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه نوشته است: «بخش قابل توجهی از اعضای قسد، از اتباع خارجی غیرسوریهای هستند. آنان باید کنار گذاشته شوند».
این موضوع، یکی از پیچیدهترین موضوعات درباره شبه نظامیان کُرد در شمال سوریه است. چرا که علاوه بر بخشهایی از اعضای گروه منحله و تروریستی پ.ک.ک، تعداد معدودی از اعضای گروه تروریستی پژاک و گروههای دیگر نیز در شمال سوریه حضور دارند. این موضوعی است که مقامات دمشق نیز بارها به آن اشاره کردهاند. اما فرماندهان قسد نیز، در مقابل به این اشاره کردهاند که بخشی از افراد نظامی تحت امر ارتش سوریه از چچنها، ازبکها و اویغورها هستند و آنان نیز نباید در سوریه بمانند.
چرا آنکارا محتاط شده است؟
ارتش ترکیه بارها در دوران بشار اسد به شکل هوایی و زمینی به شمال سوریه حمله کرده است. اما به نظر میرسد حالا اوضاع فرق کرده و ترکیه برای حمله به نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال و شرق سوریه ملاحظات و موانعی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:
۱.دولت اردوغان امیدوار است تا بخشی از مشکلات مربوط به نفوذ شبه نظامیان کُرد شمال سوریه را به کمک عبدالله اوجالان رهبر گروه منحله پ.ک.ک حل کند. اوجالان در ملاقات با هیات نمایندگان پارلمان ترکیه اعلام کرده که مظلوم عبدی فرمانده قسد در شمال سوریه، به توصیههای او عمل خواهد کرد و کافیست امکان ارتباط و گفتگو فراهم شود.
۲.تکلیف آمریکای ترامپ با سوریه روشن نشده است. دولت ترامپ هنوز هم به طور قاطعانه و روشن اعلام نکرده که آیا نیروهای خود را در سوریه نگه خواهد داشت یا در میان مدت به طور کامل سوریه را ترک میکند. اهمیت مواضع آمریکا درباره ساختار سیاسی – اجرایی سوریه در این است که تام باراک فرستاده ویژه ترامپ، بارها به شکلی جسورانه از ضرورت ایجاد یک ساختار سیاسی غیرمتمرکز در سوریه صحبت کرده و این همان موضوعی است که مقامات ترکیه را خشمگین میکند.
۳.در یک سالی که از سقوط دولت بشار اسد سپری شده نزدیک به نیم میلیون نفر از آوارگان سوری از ترکیه به کشورشان بازگشتهاند. مقامات ترکیه نمیخواهند با یک حمله نظامی دیگر، کاری کنند که دوباره صدها هزار آواره راهی استانهای شانلی اورفا، حاتای و غازی عنتاب شوند.
۴.تلاش برای کسب بالاترین امتیاز اقتصادی از پروژه بازسازی سوریه و فتح کل بازارهای مصرف در این کشور، یکی از مهمترین اهداف اقتصادی ترکیه است و شروع یک حمله جدید و گسترده میتواند برای مدتی قابل توجه، سودها و منافع مالی ترکیه را به خطر بیاندازد.
در پایان باید گفت: ترکیه در چند سال گذشته تلاش کرده تا در جامعه سوری از یک نفوذ فکری و فرهنگی گسترده برخوردار شود. اما نتایج یک نظرسنجی میدانی معتبر در استانهای مختلف سوریه، نشان دهنده این است که اتفاقاً مردم این کشور علاقه بیشتری به عربستان سعودی و قطر دارند و ترکیه در میان لیست کشورهای محبوب آنها در رده سوم است.
