به گزارش مشرق، زکیه عبداللهیان پژوهشگر و کنشگر حوزه خانواده، زنان و سیاست اجتماعی طی یادداشتی نوشت: دیدار رهبر معظم انقلاب با جمعی از بانوان کشور، بار دیگر بر اهمیت بازنگری جدی در نقشها، جایگاه و نیازهای زنان در جامعه ایرانی تأکید کرد. اگرچه این دیدار در قالب گفتوگویی صمیمی با زنان برگزار شد، اما در لایههای عمیقتر آن، نکات کلیدی و راهبردی نهفته است که با آینده خانواده، کیفیت زندگی زنان و مسیرهای سیاستگذاری اجتماعی کشور ارتباط مستقیم دارد.
نخستین محور مورد اشاره، اهمیت نهاد خانواده بهعنوان یکی از پایههای اصلی آرامش، انسجام اجتماعی و سلامت روانی جامعه بود. تأکید رهبری بر اینکه فضای خانواده باید «آرام، محترمانه و سرشار از محبت» باشد، نشان میدهد که شرایط زنان، به عنوان محور عاطفی خانواده، نقش کلیدی در کیفیت روابط خانوادگی دارد. این نکته ظاهراً بدیهی، اما در سطح تحلیلی، حاکی از ضرورتی مهم است: بازبینی در وضعیت زنان امروز، زنانی که درگیر ایفای همزمان چند نقش هستند و این تعدد وظایف میتواند بر تعادل و کارآمدی نهاد خانواده تأثیر بگذارد.
دومین محور مهم در بیانات رهبر انقلاب، بازتعریف هویت زن در جامعه معاصر است؛ جایی که با صراحت بیان شد: «زن موجود درجهدو نیست». این جمله، فراتر از یک موضعگیری ارزشی، پیام روشنی در حوزه سیاستگذاری اجتماعی دارد. زنان امروز در حوزههای مختلف از آموزش عالی گرفته تا بازار کار و عرصههای فرهنگی و اجتماعی، حضوری مؤثر دارند. رشد مشارکت آنان که در آمارهای رسمی نیز قابل مشاهده است، مسئولیتهای تازهای را برای نهادهای سیاستگذار ایجاد میکند؛ مسئولیتهایی که دیگر با تکیه صرف بر الگوهای سنتی قابل مدیریت نیست.
از منظر جامعهشناختی، زنان ایرانی در تقاطع سه روند مهم قرار گرفتهاند:
۱. ارتقای سطح تحصیلات و مهارتهای حرفهای
۲. گسترش حضور در عرصههای اجتماعی و اقتصادی
۳. باقیماندن انتظارات سنتی در نقشآفرینی خانوادگی
ترکیب این سه روند، ساختاری از «نقشهای همزمان» را شکل داده که در صورت نبود حمایتهای متناسب فرهنگی، قانونی و سازمانی، میتواند به فرسودگی زنان، کاهش کیفیت روابط خانوادگی و حتی تضعیف سرمایه اجتماعی منجر شود.
رهبر انقلاب با تأکید بر مفاهیمی چون «کرامت»، «حرمت» و «آرامش زن»، بهنوعی به ضرورت ایجاد بسترهایی اشاره کردند که امکان مدیریت بهینه این نقشهای متداخل را برای زنان فراهم سازد. این بخش از بیانات ایشان، دعوتی است به بازنگری در سازوکارهای حمایتی، از جمله در سیاستهای اشتغال، فرهنگ سازمانی و آموزش عمومی.
بر پایه تجربههای میدانی و گفتوگو با گروههای مختلف از زنان – از مادران شاغل گرفته تا دانشجویان و کنشگران اجتماعی – یک پرسش بنیادین تکرار میشود:
چگونه میتوان میان نقشهای خانوادگی و اجتماعی تعادل برقرار کرد؟
این پرسش، نشان میدهد که چالش زنان امروز، تنها چالش فردی نیست، بلکه مسئلهای ساختاری است. در صورتی که ساختارهای حمایتی و سیاستی بهروز نشوند، این گسست بین نقشها عمیقتر خواهد شد.
بیانات رهبر انقلاب میتواند آغازگر یک گفتوگوی ملی باشد؛ گفتوگویی درباره اینکه:
• زن ایرانی امروز در چه نقشهایی فعال است؟
• چالشهای همزمانی این نقشها چیست؟
• و جامعه چگونه باید در جهت حفظ کیفیت نهاد خانواده و افزایش بهرهوری اجتماعی زنان، از آنان حمایت کند؟
پاسخ به این سؤالات، صرفاً در حوزه فرهنگ یا اخلاق نمیگنجد؛ بلکه نیازمند رویکردی مبتنی بر داده، تحلیل و برنامهریزی میانرشتهای است. تنها در چنین صورتی میتوان از زنان انتظار داشت که نقشی پایدار، سالم و سازنده در جامعه ایفا کنند؛ بدون آنکه باری مضاعف بر دوش آنان تحمیل شود.
پیام کلیدی بیانات رهبر انقلاب را میتوان چنین خلاصه کرد:
اگر آینده خانواده ایرانی و کیفیت حضور زنان در جامعه برای ما اهمیت دارد، باید با نگاهی منصفانه، علمی و واقعگرایانه به زیست روزمره زنان توجه کنیم.
و امروز، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند چنین نگاهی هستیم.
