به گزارش همشهری آنلاین، قیمت لبنیات در هفتههای اخیر افزایش تصاعدی پیدا کرده است. تغییر قیمتها حتی به روزانه هم کشیده شده است. کارخانجات لبنی افزایش قیمت را نتیجه گران شدن شیر خام توسط دامداران میدانند و دامداریها هم کمبود نهادهها در ماههای اخیر را بهانه میکنند. در هر صورت افزایش سرسامآور قیمت لبنیات، سبب شده اقشار متوسط و کمدرآمد جامعه بهتدریج خرید لبنیات را کاهش داده یا حذف کنند.
در میزگرد تلویزیون همشهری با حضور امیرحسین اسماعیلپور، مدیرعامل یکی از کارخانجات تولید لبنیات و علی احسان ظفری، رئیس اتحادیه فرآوردههای لبنی درباره وضعیت بازار لبنیات و راهکارهای رفع مشکلات گفتوگو کردیم.
برگشت محصول زیاد شده است
امیرحسین اسماعیلپور، مدیرعامل یکی از کارخانجات تولید لبنیات: با افزایش قیمت لبنیات، برگشت فرآوردهها زیاد شده چون مردم کمتر لبنیات میخرند. از لحاظ مقدار فروش، افت داشتهایم. این نشان میدهد که مردم کمتر میتوانند لبنیات بخرند. قیمت مواداولیه لبنیات در ۳ماه اخیر ۷۰ درصد گران شده و شیر خام از ۲۳ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان رسیده است.
۶۵ درصد قیمت شیرخام را نهادههای دامی مثل ذرت، جو، سویا و کاه تشکیل میدهد که در چندماه اخیر در سامانه بازارگاه به خوبی تامین نشده است. همچنین تب برفکی سبب شده در برخی دامداریها ۳۰ درصد تلف دام داشته باشیم.
قبلا پول شیرخام را ۳ماه بعد میدادیم اما اکنون باید نقدی پرداخت کنیم چون دامداران مشکل دارند.
قطعیهای مستمر برق کارخانجات هم سبب آسیب زدن به دستگاههایی مثل دیگهای بخار شده که بر هزینه تمامشده تولید لبنیات افزوده است.
در مورد شیر مدارس قیمت دولتی آن ۱۳ هزار تومان تصویب شده اما آموزش و پرورش چون بودجه کمی دارد، نتوانست بموقع پول را پرداخت کند. قرار شده قیمت آن به حدود ۱۸ هزار تومان افزایش پیدا کند تا طی یکی دو هفته آینده توزیع آن در مدارس شروع شود.
پرمصرفترین محصول در لبنیات، شیرخشک است که عمدتا هم صادر میشود چون شیرخشک تولید ایران بهمراتب ارزانتر از قیمت جهانی است. به همین دلیل کارخانجات لبنی، تولید شیرخشک را افزایش داده و در عوض تولید سایر محصولات را کاهش دادند.
از کل شیرخام تولیدی کشور، ۲۴ درصد صرف تولید شیر پاستوریزه، ۲۲ درصد پنیر، ۹ درصد ماست، ۱۲ درصد کره و ۱۳ درصد خامه میشود.
بهنظر میرسد از این به بعد دولت ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای نهاده نمیدهد. شاید رئیسکل بانک مرکزی بگوید میدهد، اما دیگر قابل پرداخت نیست چراکه همه نهادهها توسط یک شخص وارد میشود و این شخص با انحصار در بازار، نهادهها را توزیع نمیکند. این انحصار را دولت ایجاد کرده و اکنون به این تصمیم رسیده که دیگر ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردات نهاده اختصاص ندهد. پس دامداران باید نهادهها را با قیمت دو برابر در بازار آزاد تهیه کنند و از سوی دیگر تب برفکی، ۲۰ تا ۳۰ درصد دامها را از بین برده است. در این شرایط، قیمت شیرخام بالا رفته و کارخانجات لبنی هم مجبور میشوند محصولاتی تولید کنند که قیمت مصوب تعزیراتی ندارد تا بتوانند حاشیه سود را حفظ کنند.
بهنظر میرسد بخشی از واردات نهادهها با بیشاظهاری انجام میشود یعنی واردکنندگان بهطور صوری قیمت بالاتر برای نهاده وارداتی درج میکنند تا ارز ۲۸۵۰۰ تومانی بیشتری دریافت کنند و مازاد ارز را در بازار آزاد به فروش میرسانند.
یارانه لبنیات به جیب خارجیها میرود
علی احسان ظفری، رئیس اتحادیه فرآوردههای لبنی: با توجه به حضورم در جلسات تنظیم بازار باید بگویم تصمیمگیرندگان اصلی خیلی به فکر سفره مردم نیستند. وزارت جهادکشاورزی آمار شیرخام را ۱۲.۸ میلیون تن در سال میدهد. ۷ میلیون تن آن جذب صنایع پودری یعنی شیرخشک میشود که نهایتا صادر میشود و درواقع مواداولیه کشورهای مقصد میشود.
ارز دولتی ۲۸۵۰۰ تومانی به نهادههای دامی اختصاص مییابد تا نهایتا لبنیات برای مردم کشورمان با قیمت پایین عرضه شود، نه اینکه با تولید و صادرات شیرخشک، به جیب کشورهای مقصد برود.
سالانه ۲۰ هزار تن مصرف شیرخشک داریم اما الان ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تن صادرات رسمی و غیررسمی شیرخشک صورت میگیرد. هر یک کیلوگرم شیرخشک از ۱۱ کیلوگرم شیرخام تولید میشود. نیروی انتظامی عدد قابلتوجهی از قاچاق شیرخشک داده است بهطوری که بالای ۵۰ درصد آن به پاکستان قاچاق میشود.
از ۵.۸ میلیون تن شیرخام باقیمانده حدود یک میلیون تن صرف شیردهی گوسالههای نورس میشود و بقیه به تولید لبنیات میرسد.
ایران ۸۶ میلیون نفر جمعیت دارد و با ۱۲.۸ میلیون تن تولید شیرخام حتی اگر یک کیلوگرم از آن هم صادر نشود، باید سرانه مصرف کشور به ۱۳۰ کیلوگرم برسد درحالیکه استاندارد جهانی ۱۸۰ کیلوگرم است. امروز سرانه مصرف لبنیات ایران ۵۰ کیلوگرم است. در سال ۱۳۸۹ سرانه مصرف لبنیات ایران به ۱۳۰ کیلوگرم رسیده بود اما با افزایش شدید قیمت لبنیات، دهکهای یک تا ۵ یعنی حدود ۴۰ تا ۴۵ میلیون نفر از جامعه دیگر قدرت خرید لبنیات ندارند.
باید سرریز تقاضای داخلی صرف صادرات شیرخشک شود اما هماکنون نیاز سفره مردم صادر میشود. یعنی ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردات نهاده میدهیم اما شیرخشکی که با این ارز ارزان تولید شده با ارز آزاد صادر میشود. درواقع یارانه نهادههای دامی دارد به جیب مصرفکنندگان خارجی میرود.
تصمیم وزارت جهادکشاورزی سبب ویژهخواری شده است. هماکنون سفره مردم از لبنیات خالی شده اما شیرخشک صادر یا قاچاق میشود. ۶۴ کارخانه در ایران شیرخشک تولید میکنند که نصف آنها کارخانجات لبنی هستند و نصف دیگر هم صرفا تولیدکننده پودر شیرخشک هستند.
از ۱۲۰۰ کارخانه تولید لبنیات ۸۰۰ کارخانه تعطیل شده و از آن طرف، کارخانجات تولید شیرخشک رونق گرفتهاند.
میزان نهادههای وارداتی با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی در ۸ ماهه امسال نسبت بهمدت مشابه سال قبل بیشتر بوده است. مشکل در توزیع این نهادههاست. چرا در توزیع آن هیچ نظارتی وجود ندارد؟ وزارت جهادکشاورزی موظف است نهادهای را که وارد کشور شده مدیریت کند تا با قیمت دو برابر بهدست دامدار نرسد. حجم بالایی از نهادهها دپو میشود تا با قیمت بالاتر به دامدار به فروش برسد. در سامانه بازارگاه، یکسری دامداران صوری فعال هستند که نهادهها را دریافت میکنند و به دامدار واقعی نمیرسد.
