آلودگی هوای شهرهای ایران بهویژه در کلانشهرهایی مانند تهران، اصفهان، مشهد و اهواز، یکی از جدیترین چالشهای محیطزیستی و سلامت عمومی است. منابع اصلی این آلودگی شامل ترافیک سنگین، خودروهای فرسوده، موتورهای کاربراتوری، صنایع آلاینده، نیروگاههای حرارتی و پدیده وارونگی دما در ماههای سرد سال است. ذرات معلق PM2.5 و PM10 بیشترین سهم را در ایجاد خطر برای سیستم تنفسی و قلبیعروقی دارند. این شرایط موجب افزایش بیماریهای مزمن، غیبت شغلی، هزینههای درمانی و کاهش کیفیت زندگی شهروندان میشود. مدیریت آلودگی هوا نیازمند نظارت شدیدتر، توسعه حملونقل پاک، نوسازی ناوگان و کنترل صنایع است.
نکته دیگر آنکه تعطیلی مدارس، دانشگاهها و ادارات بر اثر آلودگی هوا به یکی از پیامدهای تکرارشونده در کلانشهرهای ایران تبدیل شده است. وقتی غلظت آلایندههایی مانند PM2.5 و PM10 از حد مجاز فراتر میرود، کمیته اضطرار آلودگی هوا برای حفاظت از سلامت کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماریهای زمینهای تصمیم به تعطیلی یا دورکاری میگیرد. این اقدام هرچند برای کاهش تماس مستقیم با هوای آلوده ضروری است، اما پیامدهایی مانند اختلال در روند آموزشی، کاهش بهرهوری، ایجاد مشکلات برای خانوادهها و فشار بر سیستم حملونقل دارد. در نهایت، راهحل پایدار کاهش آلودگی و پیشگیری از تکرار این تعطیلیهاست.
مصطفی هاشمی طبا در گفتگو با نامه نیوز درباره وضعیت بحرانی آلودگی هوای کلاشهرهای کشور گفت: کشور در وضعیت نیمه تعطیل به سر می برد. در فصل های سرد سال مازوت می سوزانیم و این آلودگی هوا از همین موضوع منشأ می گیرد. مازوت اگر از گوگرد تصفیه شود دیگر این مشکلات را نخواهیم داشت اما این موضوع هیچ گاه به طور جدی دنبال نمی شود.
وی با بیان اینکه مازوت وقتی تصفیه نشود 4 تا 5 درصد گوگرد دارد، افزود: اگر مازوت را از گوگرد تصفیه و خالص می کردیم، یک هیدروکربن سنگین می شد که مثل گاز می سوخت و اینقدر آلودگی هم به شهرهای کشور تحمیل نمی کرد. البته دولت می گوید «تصفیه مازوت هزینه دارد» اما اگر تصفیه شود درآمد هم خواهد داشت چون به سوخت خوبی تبدیل می شود که می توانیم آن را بفروشیم.
این فعال سیاسی یادآور شد: کم کاری ها برای این است که روی پول نفت خوابیدیم و به استفاده از تکنولوژی های جدید فکر نمی کنیم. نه فقط در بخش پالایشگاه، بلکه در تولید خودروها نیز بروزرسانی انجام ندادیم و همان طراحی های 20 تا 30 سال پیش را مبنای تولید کردیم. در کشاورزی نیز چنین مشکلاتی را شاهدیم.
وی افزود: موضوع و مشکل اصلی ما امروز بودجه نیست که کم و زیاد شود، مشکل اساسی ما نابودی کشور است. ایران دارد از درون نابود می شود. سال 96 کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری بودم و شعارم را «حفظ ایران» اعلام کردم. اگر ایران حفظ نشود هیچ کدام از آدمها زنده نمی مانند.
هاشمی طبا گفت: ما دائم از معیشت صحبت می کنیم، در صورتی که اول باید زیربنای معیشت یعنی کشور را حفظ کنیم بی توجهی به این هم موجب شده که کشاورزی ما امروز در خطر باشد، صنعت مان کهنه و حمل و نقل مان داغان است و منابع کشور دارد هدر می رود.
وی افزود: روزانه 20 میلیون لیتر بنزین از کشور قاچاق می شود، در عوض 6 میلیارد دلار بنزین وارد می کنیم. خنده دارتر از این است؟ وقتی می گوییم «هر پرنده ای روی هوا باشد می زنیمش، چطور جلوی قاچاق سوخت را نمیگیریم؟». حدود 9 میلیارد دلار برای واردات نهاده های دامی می دهیم اما همچنان قیمت گوشت، تخم مرغ و مرغ سیر صعودی دارد. اینها همه نشانه جدی نبودن مسئولان در اداره کشور است.
