خبرگزاری مهر-گروه استانها، محدثه جوان دلویی؛ مادرها قوی هستند؛ آنقدر که شاید بتوانند بهتنهایی به قله کوهی بلند برسند و با مهر مادری در دل، سختیهای مسیر را به جان بخرند. هر قدمی که برمیدارند فقط برای خودشان نیست، برای فرزندان این سرزمین هم هست.
فاطمه عروج علیان، دکترای نانوبیوتکنولوژی و دانشیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، ثابت کرد میتوان هم مادر بود و هم به قلههای علم جهان رسید. زندگی او با آموزش، تحقیق و تدریس گره خورده و ثمره این مسیر، افتخاراتی است که نام او را در جمع دانشمندان برتر دنیا قرار داده است.
او برای نخستین بار در دنیا موفق به تولید قرص برنج غیرسمی شده و همین دستاورد، وی را به پژوهشگر برتر و سرآمد علمی کشور تبدیل کرده است. معرفی بهعنوان دانشمند یک درصد برتر جهان، تنها یکی از نتایج سالها تلاش علمی این بانوی ایرانی است.
دکتر عروج علیان دارای پسادکتری نانوبیوتکنولوژی از دانشگاه مینهسوتای آمریکا است و نمونهای روشن از بانوی ایرانیِ هدفمند، متعهد و عاشق علم بهشمار میرود.
به بهانه ایام ولادت حضرت زهرا (س) و هفته پژوهش، با او درباره مسیر علمی، پژوهشی و نگاهش به پیوند مادری و تحصیل به گفتوگو نشستیم.
رتبههای برتر کنکور را داشتم
او درباره آغاز فعالیتهای علمی خود میگوید: علاقه زیادی به درس خواندن داشتم و با وجود اینکه در دوران تحصیل در مقطع لیسانس ازدواج کردم، اما این موضوع باعث نشد از اهدافم دست بکشم و همزمان با نقش مادری و همسری، تحصیلاتم را ادامه دادم.
دکتر عروج علیان جزو رتبههای اول مقاطع تحصیلی بوده و در اینباره عنوان میکند: در کنکور مقطع کارشناسی ارشد با رتبه یک در دانشگاه اصفهان پذیرفته شدم و در مقطع دکترا نیز از طریق استعدادهای درخشان قبول شدم.
تنها پنج نفر در کل کشور در رشته نانوبیوتکنولوژی پذیرش میشدند که من یکی از آنها بودم و سپس برای ادامه تحصیل به ایالت مینهسوتای آمریکا رفتم.
مشوقم خودم و اهداف بود
از او درباره مشوقهای مسیر تحصیل میپرسم؛ پاسخش قاطع و تأملبرانگیز است: مشوق اصلی هر فرد، خود اوست. انگیزه و اهدافی که برای زندگیاش تعریف میکند و بعد از آن، با برنامهریزی میتواند حمایت خانواده و همسر را نیز همراه خود داشته باشد.
او اضافه میکند: وقتی خانوادهها ببینند شما برای لحظهلحظه زندگی فردی و اجتماعیتان هدف و برنامه دارید، خودشان به حامی و مشوق تبدیل میشوند.
فعالیت در زمینه تکنولوژی نانو
این پژوهشگر و سرآمد علمی کشور تأکید میکند: فعالیتهای من در حوزه نانوبیوتکنولوژی پزشکی است؛ بهویژه استفاده از گیاهان دارویی و مواد مؤثر آنها بهصورت نانوذرات در درمان سوختگی، سلتراپی و مهندسی بافت.
دکتر عروج علیان ادامه میدهد: هدفم استفاده از داروهای طبیعی با پایه گیاهی است؛ داروهایی که با کمک فناوری نانو، اثربخشی بیشتری داشته باشند و وابستگی به داروهای شیمیایی را کاهش دهند.
او مدیرعامل یک شرکت دانشبنیان و واحد فناور در حوزه نانوتکنولوژی است و برای نخستین بار در جهان موفق به تولید قرص برنج غیرسمی شده است.
تولید قرص برنج گیاهی و غیرسمی
عروج علیان میگوید: متأسفانه هر سال تعداد زیادی مرگومیر خواسته یا ناخواسته بهدلیل استفاده از قرص شیمیایی برنج رخ میدهد و همین موضوع انگیزهای شد تا بهدنبال تولید جایگزین طبیعی آن باشم. اکنون در حال پیگیری اخذ مجوز از معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت برای تولید انبوه این محصول هستیم.
این دانشمند برتر جهان از تولید نیمهصنعتی برخی محصولات و عرضه آنها خبر میدهد و میافزاید: بخشی از ایدهها با پایه گیاهان دارویی و فناوری نانو به محصول تبدیل شده و مجوزهای لازم را دریافت کردهاند و وارد بازار شدهاند.
قرار گرفتن در جمع سرآمدان علمی کشور
او به واسطه فعالیتهای نو در حیطه نانو تکنولوژی به عنوان سرآمد علمی کشور انتخاب شده است که درباره کسب این عنوان میگوید: چندسال متوالی پژوهشگر برتر و نمونه دانشگاه و پژوهشگر برتر خراسان شمالی شدم و هم چنین با یاری خداوند سرآمد علمی کشور شدم که فقط تعداد کمی از محققان میتوانند به این افتخار دست پیدا کنند وهم چنین در لیست دو درصد دانشمندان پر استناد و امسال هم یک درصد دانشمندان پر استناد قرار گرفتم.
مادری با تحصیل منافاتی ندارد
از او میپرسم به نظر شما آیا فعالیتهای علمی و تحصیلی با مادری منافاتی دارد پاسخ میدهد: به نظر من اینکه ادامه تحصیل با فرزند دار شدن منافات دارد مردود است و اینکه خانمی بگویید اگر بچه دار بشوم نمیتوانم ادامه تحصیل بدهم درست نیست زیرا شما یاد میگیرید که چند جانبه رشد کنید و یاد میگیرید که در همه عرصهها برنامهریزی داشته باشید.
عروج علیان ادامه میدهد: پسرم هم خوشبختانه در درس و تحصیل موفق است. همسرم من از اساتید موفق دانشگاه هستند بنابراین ما همگی با هم رشد میکردیم و همزمان با هم به هم کمک میکردیم و این موارد به نظر من به خاطر برنامهریزی و هدف و انگیزهای بود که داشتیم.
عروج علیان عقیده دارد: اینکه در هر خانوادهای یک خانم بتواند این مدیریت را داشته باشد هم به امورات منزل برسد همه به علایقش و موجب رشد همه اعضای خانواده شود واقعاً موضوع مهمی است.
وی اضافه میکند: وقتی مادری و فرزند در بغل داشته باشید و کتاب دستت باشد این بچه کتاب را همیشه دیده یا وقتی میبیند شما پشت کامپیوتر هستید و کار میکنید و وقتش را در مهمانی و گردش و تفریح نمیگذارد و از فعالیت علمی لذت میبرد یا مقالهای را که خوانده با شور و شعف برای فرزندش تعریف میکند دیگر نیاز نیست به این بچه مدام بگویید درس بخوان.
عروج علیان خاطر نشان میکند: خیلی از مشکلاتی که میبینم مادرها برای آموزش فرزندانشان دارند به این علت است که خودشان از کتاب فاصله گرفتند.
هماهنگی بین امورات منزل و دانشگاه
او درباره هماهنگی بین امورات منزل و دانشگاه میگوید: زندگی را بر پایه همکاری گروهی گذاشتم و بسیاری از امورات جزئی و روتین زندگی را باهم انجام میدهیم تا بتوانیم در زمینه کاری و علمی هم رشد پیدا کنیم.
این بانوی دانشمند برتر دنیا مهمترین هدفش را ایجاد اشتغال برای جوانان کشور میداند و میگوید: میخواهم شرکتم را ارتقا بدهم و به جوانان علاقمند به علم و پژوهش کمک کنم و دوست دارم دانشجوهای اخلاق مدار در زمینه پژوهشی پرورش بدهم نه اینکه هر مقالهای را که با هر شرایطی به دستشان میرسد منتشر کنند.
نهادینه کردن اخلاق در پژوهش
عروج علیان به اخلاق در پژوهش تاکید و تصریح میکند: هدفم علاوه بر اشتغالزایی، کاهش بی انگیزگی و نهادینه کردن اخلاق در پژوهش است و ضمن اینکه در زمینه تولید قرص برنج گیاهی به مردم کشورم خدمت کنم و خطرات پیش رو را از سر راهشان بردارم.
