عصر ایران ؛ نهال موسوی - شورای شهر تهران با خاکسپاری کامران فانی در قطعه نامآوران مخالفت کرده است، خبر تکان دهنده، وحشتناک و حیرت انگیز است.
مخالفت با دفن کامران فانی در قطعه نامآوران بهشت زهرا، بیش از آنکه تصمیمی اداری باشد، نشانهای آشکار از ناتوانی در تشخیص سرمایههای واقعی فرهنگ ایران است.
چنین تصمیمی نه شأن کامران فانی را مخدوش میکند و نه از اثرگذاری او میکاهد، اما بهروشنی کارنامه شورای شهر تهران را در حوزه فهم و سیاستگذاری فرهنگی زیر سؤال میبرد.
کامران فانی از آن دسته چهرههایی است که فرهنگ ایران به واسطه کار آرام، دقیق و بیادعای او دوام یافته است. او نه محصول مناسبات قدرت بود و نه وابسته به جریانهای تبلیغاتی؛ بلکه حاصل دههها ترجمه مسئولانه، کتابداری علمی، مشارکت در پروژههای مرجع و تلاش مستمر برای حفظ و ساماندهی حافظه مکتوب این سرزمین است. نادیده گرفتن چنین کارنامهای، نه خطای سلیقهای، بلکه خطای مفهومی در درک «اثرگذاری فرهنگی» است.
اگر معیار شورای شهر برای تشخیص «نامآور» بودن، میزان شهرت عمومی، تکرار نام در رسانهها یا قابلیت مصرف نمادین باشد، باید صریح گفت که این معیارها، نه فرهنگیاند و نه شایسته نهادی که مدعی مدیریت امور شهری و فرهنگی پایتخت است.
فرهنگ با هیاهو زنده نمیماند؛ با زیرساخت، دقت و تداوم زنده میماند، و کامران فانی دقیقاً نماینده همین لایه بنیادین فرهنگ بود.
تصمیمی از این دست، پیامی نگرانکننده به جامعه فرهنگی میدهد: اینکه سالها کار علمیِ بیسروصدا، ترجمه دقیق، و خدمت نهادی، در برابر نگاههای سطحی و اداری، ارزشی ندارد. این پیام، نهتنها بیانصافانه، بلکه تخریب کننده اعتماد اهل فرهنگ به نهادهای تصمیمگیر است.
قطعه نام آوران قرار است نماد احترام به کسانی باشد که در شکلدهی به هویت فکری و فرهنگی جامعه نقش داشتهاند، نه ویترینی برای نامهای پرمصرف و سلیقهای. وقتی شخصیتی با وزن علمی و فرهنگی کامران فانی از این دایره کنار گذاشته میشود، باید پرسید: مشکل از نامآوران است یا از معیارهای نامآوری؟
اگر کامران فانی شرایط دفن در قطعه نام اوران را ندارد واقعا سخت است کسی دیگر را مناسب این قطعه بهشت زهرا یافت.
شورای شهر تهران در برابر این تصمیم، مسئول است؛ نه فقط از حیث اداری، بلکه از حیث تاریخی. تاریخ فرهنگ ایران بارها نشان داده که داوریهای عجولانه و ناآگاهانه را به رسمیت نمیشناسد.
بزرگداشت نامآوران، صرفاً مسئله محل دفن نیست؛ مسئله فهم درست از «نامآوری» است. نامآور کسی است که نامش در حافظه فرهنگی بماند، نه صرفاً در فهرستها و مصوبات. در این معنا، کامران فانی پیش از هر تصمیم اداری، جایگاه خود را یافته است.
نام کامران فانی، چه در قطعه نامآوران باشد و چه نباشد، در حافظه فرهنگ ایران ثبت شده است؛ اما این تصمیم، متأسفانه در حافظه بیدقتیها و کمدانشی نهادهای تصمیم گیر باقی خواهد ماند.
بعد از تحریر:
ایسنا نوشت: پس از مخالفت شورای شهر تهران با خاکسپاری پیکر کامران فانی، ادیب، مترجم، کتابشناس، فرهنگنویس و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی در قطعه نامآوران بهشت زهرا، محسن جوادی - معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - با مهدی چمران - رئیس شورای شهر تهران - گفتوگو کردند و این مسئله حل شد.
توضیح: این قضیه که حل شد اما هنوز پرسش اصلی وجود دارد چرا شورای شهر تهران مخالفت کرد؟ نهاد تصمیمگیر در خصوص چنین قضیهای چرا باید تا این اندازه بی اطلاع و بی دانش از نام آوران فرهنگ و هنر این سرزمین باشد؟
