همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در روزهایی که اخبار باستانشناسی بهندرت مهم به نظر میرسد ادعایی تازه فضای رسانهای را ملتهب کرده است: کشف گنجینهای منسوب به دوران هخامنشی در یکی از تونلهای ایران.
ماجرا از جایی آغاز شد که تصاویری غیررسمی در فضای مجازی دستبهدست شد؛ تصاویری از اشیای طلایی، دیوارههای سنگی و تونلهایی که گفته میشود قدمت آنها به دوران باستان بازمیگردد. خیلی زود، نام کوروش بزرگ به این روایتها گره خورد و همین کافی بود تا افکار عمومی، باستانشناسان و رسانهها با یک پرسش بزرگ روبهرو شوند:
تونلهایی که خبرساز شدند
بر اساس روایتهای منتشرشده، محل این کشف احتمالی در شبکهای از تونلهای زیرزمینی قرار دارد که پیشتر کاربری دقیق آنها مشخص نبوده است. بعضی مدعیاند این تونلها بخشی از یک ساختار امنیتی یا آیینی در دوران هخامنشی بودهاند؛ ادعایی که در صورت صحت، میتواند نگاه پژوهشگران به معماری زیرزمینی ایران باستان را تغییر دهد.
بیشتر بخوانید:
طلاهایی که به کوروش نسبت داده میشوند
در تصاویر و توصیفهای غیررسمی، از اشیای طلایی، قطعات فلزی تزئینشده و نمادهایی منتسب به هخامنشیان سخن گفته میشود. همین نشانهها باعث شده نام کوروش بزرگ بهسرعت وارد روایت شود؛ پادشاهی که هر شیء منسوب به دوران او، ارزشی فراتر از طلا پیدا میکند؛ ارزش تاریخی، هویتی و حتی سیاسی.
سکوت باستانشناسی رسمی؛ نشانه تردید یا بررسی؟
نکته مهم، نبود تأیید رسمی از سوی نهادهای مسئول میراثفرهنگی است. باستانشناسان تأکید میکنند که بدون کاوش علمی، مستندسازی، لایهنگاری و آزمایشهای دقیق، نمیتوان هیچ کشفی را به طور قطعی به دورهای خاص یا شخصیتی تاریخی نسبت داد.
این سکوت، خود به بخشی از معمای خبر تبدیل شده است.
دلایل فراگیرشدن خبر
نام کوروش بزرگ، طلا، تونلهای مخفی و تصاویر مرموز؛ ترکیبی که برای افکار عمومی جذاب و تحریککننده است. در عصر شبکههای اجتماعی، فاصله میان «ادعا» و «خبر» گاهی تنها چند کلیک است. همین مسئله، مسئولیت رسانهها را در روایت دقیق و حرفهای دوچندان میکند.
یافته مهم باستانشناسی خاورمیانه
در صورت اثبات علمی، این گنجینه میتواند یکی از مهمترین یافتههای باستانشناسی خاورمیانه باشد؛ کشفی که نهتنها شناخت ما از دوره هخامنشی را گسترش میدهد، بلکه نگاه جهانی به میراث تاریخی ایران را نیز تحتتأثیر قرار خواهد داد. اما راه اثبات، طولانی و کاملاً علمی است.
