همشهری آنلاین: ایران در دهههای اخیر پیشرفتهای چشمگیری در زمینههای نظامی، پزشکی، نانو فناوری، هوافضا، صنعتی، هستهای و سایر حوزههای علمی و فناوری داشته است. با وجود تحریمها و چالشهای بینالمللی، شواهد نشان میدهد که این پیشرفتها توسط رسانهها، کارشناسان و مقامات خارجی، به ویژه غربی، مورد اذعان قرار گرفتهاند. در همین ارتباط نیز، حضرت آیتالله خامنهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران به تازگی در مراسم جشن میلاد حضرت زهرا (س) تصریح کردند: کمبودهای زیادی داریم اما کشور در حال پیشرفت است. حتی رئیس جمهور آمریکا نیز در سخنان خود بارها به پیشرفت و قدرت ایران اعتراف کرده است. در این گزارش نگاهی به پیشرفت و توسعه ایران طی چند دهه گذشته در حوزههای و زمینههای مختلف خواهد داشت:
بخش اول: ترامپ معترف به قدرت ایران
رئیس جمهور آمریکا تا کنون در مقاطع گوناگونی به پیشرفتهای ایران و قدرت تهران اشاره کرده است:
ایران، یک قدرت منطقهای: ترامپ در جریان رقابتهای انتخاباتی خود تاکید کرد که سیاستهای دولت جو بایدن در قبال ایران، آن را به قدرتی تازه در منطقه تبدیل کرده است.
توان بازسازی قدرت: رئیس جمهور آمریکا همچنین به تازگی درباره قدرت موشکی ایران گفته است که ایرانیها خیلی سریع در حال بازسازی برنامه موشکی خود هستند.
ضربه سخت ایران به اسرائیل: دونالد ترامپ همچنین درباره آسیب شدید رژیم صهیونیستی زیر ضربات موشکی ایران گفت: اسرائیل ضربه خیلی سختی خورد. خصوصاً در روزهای آخر، اسرائیل واقعاً ضربه سختی خورد. وای پسر، اون موشکهای بالستیک خیلی از ساختمانها رو نابود کردند.
اعتراف در حضور اعضای ناتو: دونالد ترامپ ، رئیس جمهور آمریکا در اجلاس ناتو ۲۰۲۵ هم خطاب به اعضای ناتو گفت که اسرائیل از ایران واقعاً سخت ضربه خورد و آن موشکهای بالستیک بسیاری از ساختمانها را نابود کرد.
پهپاد، فقط پهپاد ایران: رئیس جمهور جنجالی آمریکا همچنین درباره کارایی پهپادهای ایرانی گفته است که من تعداد زیادی پهپاد میخواهم، و میدانید، در ایران آنها پهپادهای خوبی میسازند، و آنها را با قیمت ۳۵ تا ۴۰ هزار دلار تولید میکنند. بنابراین میخواهم یکی شبیه به آنها را ببینم.
توان براندازی نداریم: ترامپ همچنین در تبلیغات انتخاباتی خود در پاسخ به خبرنگار که از او سوال مبنی بر اینکه آیا شما به دنبال براندازی جمهوری اسلامی هستید؛ گفت که روراست به شما بگویم که چنین توانی نداریم.
خطاب به خبرنگاران: ترامپ در دیدار با نتانیاهو در سال ۱۴۰۳ نیز تاکید کرد که ایران ضعیف نیست، آنها در حال حاضر بسیار قوی هستند.
بخش دوم: حوزههای پیشرفت ایران
ایران در حوزههای مختلفی دارای پیشرفت بوده است و در این بخش پیشرفت در بخشهای مختلف را به اعتراف کارشناسان و موسسات خارجی مورد بررسی قرار خواهیم داد:
۱- حوزه نظامی
موشکهای بالستیک:
تلویزیون آمریکایی سی.ان.ان: حملات موشکی ایران به اسرائیل بیسابقه و حملهای بزرگمقیاس بود.
روزنامه انگلیسی گاردین: موشکهای ایران به پایگاه هوایی نواتیم اسرائیل نفوذ کردند.
روزنامه آمریکایی واشنگتن پست: حملات موشکی ایران به اسرائیل شگفتانگیز بود و ایران زنجیره ترسناک از پهپادها و موشکها را مورد استفاده قرار داد.
تلویزیون الجزیره: ایران توانست با موفقیت موشکهای خرمشهر-۴ (برد ۲۰۰۰ کیلومتر، سرجنگی ۲ تنی) و قیام (برد ۱۰۰۰ کیلومتر) را آزمایش کند.
مؤسسه آمریکایی مطالعات جنگ (ISW): ایران پس از حملات اسرائیل توان بازسازی ظرفیت موشکی خود را دارد.
مؤسسه یهودی برای امنیت ملی آمریکا (JINSA) : دقت موشکی ایران در جریان جنگ با اسرائیل تنها در ۲ روز ۹۰۰ درصد افزایش یافت.
پیشرفت نظامی
«احمد عبدالهادی» تحلیلگر و عضو اتحادیه روزنامهنگاران مصری: ایران به سطحی از قدرت دست یافته که مهار آن دیگر شدنی نیست. رهبر ایران تمام کشورهای غربی را رسوا کرد.
پهپادها و مهندسی معکوس
رسانه اسرائیلی کاکالیست: ایران از سال ۲۰۱۱ فناوری پهپاد رادارگریز RQ-۱۷۰ آمریکا را مهندسی معکوس کرده است.
روزنامه آمریکایی والاستریت ژورنال: شرکتهای آمریکایی، چینی، فرانسوی و بریتانیایی پهپادهایی شبیه پهپاد ایرانی شاهد تولید میکنند.
وبگاه خبری ILO: آمریکا پهپاد لوکاس را بر اساس پهپاد ایرانی شاهد-۱۳۶ توسعه داده است.
۲- حوزه پزشکی و بیوتکنولوژی
موسسه رتبه بندی لیدن در سال ۲۰۲۵: حداقل ۲۵ دانشگاه ایرانی در رتبهبندی جهانی و رتبه ۱۰ ایران در علوم پزشکی
تولید دارو: توانایی ایران در تولید ۹۷ درصدی نیازهای دارویی و صادرات دارو به ۶۰ کشور جهان
سلولهای بنیادی: رتبه ۵ ایران در تحقیقات سلولهای بنیادی
آرشیو مجلات زیستپزشکی و علوم زیستی در کتابخانه ملی پزشکی آمریکاPubMed Central-PMC:: ایران موفق به تولید ۱۳ محصول بیولوژیکی مانند اینترفرون و واکسن هپاتیت B و بیش از ۱۵ محصول شده و این محصولات در خط تولید قرار دارد.
«سارا برکا»، متخصص آمریکایی در زمینه درمان نازایی: ایران به همت کادرهای متخصص خود که تحقیقات آزمایشگاهی زیادی در زمینه سلول های بنیادی و درمان نازایی انجام داده اند در مدتی کوتاه به پیشرفت های چشمگیری دراین زمینه ها دست یافته است.
دکتر«میشل اووت»، متخصص آلمانی: موفقیت دانشمندان ایرانی در زمینه کاربرد سلول های بنیادی چشم گیر است، فناوری استفاده از سلول های بنیادی برای درمان بیماری های خاص ، کارآیی و تاثیر مثبت خود را نشان داده است و این امر می طلبد که پا به پای آن ، تلاش های پزشکی و دینی برای متقاعد کردن جوامع به استفاده از فواید این علم و مرتفع کردن مسایل اختلافی صورت گیرد.
پذیرش بیماران خارجی در مرکز درمان نازایی رویان: مرکز رویان همواره بیمارانی از کشورهای مختلف منطقه از جمله عراق، آذربایجان و بیمارانی را از کشورهای غربی مانند استرالیا، کانادا و آمریکا، برای درمان پذیرش می کند.
گردشگری پزشکی: ۱ میلیون بیمار از ۱۶۰ کشور در سال ۲۰۲۴ به ایران مراجعه کردند.
ژورنال پزشکی نیوانگلند در گزارشی درباره پیشرفت پزشکی ایران اشاره کرد:
بهرهبرداری از نخستین شتابدهنده خطی درمان تومورهای سرطانی در کشور
انجام نخستین پیوند موفقیتآمیز دست در خاورمیانه
پیشرفت ۱۵ برابری در حوزه پزشکی
افزایش ۱۰۰ برابری سرمایهگذاری در حوزه سلامت
رشد ۴۰۰ درصدی شاخصهای بهداشتی
برخورداری بیش از ۹۷ درصد شهرهای کشور از بیمارستان
تربیت حدود ۱۵۰ هزار پزشک در دانشگاههای علوم پزشکی
رشد شاخصها در حوزه پزشکی تخصصی (با رتبه ۱۶ در Scopus برای خروجی پزشکی در ۲۰۲۳)
خودکفایی ۹۵ درصدی در زمینه تولید دارو
بهرهبرداری از نخستین شتابدهنده خطی درمان تومورهای سرطانی در کشور
انجام نخستین پیوند موفقیتآمیز دست در خاورمیانه
پیشرفت ۱۵ برابری در حوزه پزشکی
افزایش ۱۰۰ برابری سرمایهگذاری در حوزه سلامت
رشد ۴۰۰ درصدی شاخصهای بهداشتی
برخورداری بیش از ۹۷ درصد شهرهای کشور از بیمارستان
تربیت حدود ۱۵۰ هزار پزشک در دانشگاههای علوم پزشکی
رشد شاخصها در حوزه پزشکی تخصصی (با رتبه ۱۶ در Scopus برای خروجی پزشکی در ۲۰۲۳)
خودکفایی ۹۵ درصدی در زمینه تولید دارو
۳- حوزه هستهای
انجمن کنترل سلاح (Arms Control Association): پیش از حملات اسرائیل، ایران ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم ۶۰٪ غنیشده داشته است.
روزنامه انگلیسی گاردین: توان هستهای ایران یک دانش غیرقابل نابودی است و فقط۶ تا ۲۴ ماه در نتیجه جنگ به عقب افتاده است.
اندیشکده آمریکایی مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CISS): ایران میتواند قابلیتهای خود را بازسازی کند.
- کنگره آمریکا (Congress.gov): ایران پیشرفت فنی کافی برای بازسازی توان هستهای خود را دارد.
گزارش انجمن هستهای از پیشرفت ایران در زمینه هستهای:
بازسازی سریع تأسیسات هستهای پس از حملات ژوئن ۲۰۲۵ (با تمرکز بر نطنز، اصفهان و اراک)
دستیابی به غنیسازی تا ۶۰ درصد (با ذخیره ۴۰۸ کیلوگرم UF۶ غنیشده)
راهاندازی راکتور تحقیقاتی خنداب (با شروع عملیات در ۲۰۲۶ و تولید ایزوتوپهای پزشکی)
توسعه ۸ واحد جدید نیروگاه هستهای با ظرفیت ۲۰ هزار مگاوات تا ۲۰۴۱ (همکاری با روسیه)
تولید سوخت راکتور تهران و مواد فلزی غنیشده (با تمرکز بر کاربردهای صلحآمیز)
راهاندازی نخستین کارخانه نمکزدایی هستهای با ظرفیت ۷۰ هزار مترمکعب در روز (۲۰۲۶)
حفظ ذخایر آب سنگین (۱۳۱.۵ تن در ۲۰۱۹، با ادامه تولید)
۴- حوزه نانو فناوری
سایت استت ناتو StatNano: ایران رتبه چهارم در مقالات علمی نانو دارد.
مجله آمریکاییCEOWORLD : صادرات نانو ایران سه برابر شده و به ۱.۱۴۵ میلیون دلار رسیده است.
۵- حوزه هوافضا
وبگاه تایمز اسرائیل - Times of Israe: ساخت پایگاه فضایی ایران با کمک روسیه دنبال میشود.
اندیشکده آمریکایی مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CISS): سیستمهای دفاعی ایران ترکیبی از فناوری ایرانی و روسی است.
برایان هاروی، کارشناس ایرلندی و نویسنده هوافضا: برنامه فضایی ایران علیرغم تحریمها رشد کرده است.
گزارش وبگاه اسپیس مانیتور میدل ایست از پیشرفت ایران در هوافضا:
حضور بیش از ۱۰ ماهواره عملیاتی و مخابراتی ایران در فضا (شامل پرتاب Nahid-۲ در ژوئیه ۲۰۲۵ به ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر)
برخورداری از فناوریهای پرتاب فضایی زیرمداری و مداری (با موفقیت Simorgh در پرتاب OTU برای مدار ژئوسنکرون)
حضور بیش از ۴۰ دانشگاه ایرانی در میان دانشگاههای برتر حوزه مکانیک و مهندسی هوافضا
توسعه تحقیقات کاربردی در حوزه هوافضا
توسعه پایگاههای فضایی (شامل پایگاه ملی چابهار با قابلیت پرتابهای زمینآهنگ و خورشیدآهنگ از ۲۰۳۱)
توسعه ماهوارهبرها (مانند Simorgh با ظرفیت ۶۰۰ کیلومتر ارتفاع)
دستیابی به چرخه طراحی تا تولید ماهوارههای بومی
فعالیت یک ماهواره ایرانی در مدار با ارتفاع بیش از هزار کیلومتر برای نخستینبار
توسعه توان پرتاب محمولههای فضایی (با برنامه پرتاب سه ماهواره Zafar-۲، Paya و Kowsar-۲ در دسامبر ۲۰۲۵)
تصویب برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور (با هدف constellation ۲۰۰ ماهوارهای تا ۲۰۲۸)
دستیابی به ماهواره سنجش از دور با دقت بالا
ساخت پایگاه فضایی ملی با قابلیت پرتابهای زمین و خورشیدآهنگ
توسعه زیرساختهای تجمیع و آزمون سامانههای فضایی (ماهواره و پرتابگر)
تثبیت توانمندی دستیابی به مدارهای عملیاتی LEO (با برنامههای آموزشی BRICS برای ۳۲ دانشجو)
۶- حوزه صنعتی
اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA): صادرات نفت ایران از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ به ۱۴۴ میلیارد دلار رسید و سه برابر شده است.
بنیاد دفاع از دموکراسیها(FDD) در آمریکا: صادرات نفت ایران تحت دولت بایدن رشد قابل توجهی داشته است.
تلویزیون آمریکایی فاکس نیوز: ایران علی رغم تحریمها، دارای درآمد میلیاردی از نفت است.
۷- رشد علمی
کتابخانه ملی پزشکی آمریکا به بزرگترین کتابخانه پزشکی جهان: رشد کمی و کیفی پیشرونده مقالات منتشر شده ایرانی مشهود بود. اگر این رشد علمی ادامه پیدا کند، دیدن ایران به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان در عرصه علم جای تعجب نخواهد داشت.
هفته نامه علمی بین المللی نیوساینتست، چاپ انگلیس: تولیدات علمی ایران بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۷ هجده برابر شده و از ۷۳۶ مقاله منتشر شده به ۱۳۲۳۸ مقاله رسیده است. ایران سریع ترین نرخ افزایش انتشارات علمی را در جهان دارد.
پایگاه اطلاعاتی Essential Science Indicators (ESI) :تعداد ۸۴۱ محقق ایرانی در سال ۲۰۲۲ بین یک درصد پراستنادترین محققین جهان قرار داشتهاند.
سازمان جهانی مالکیت فکری: جمهوری اسلامی ایران در نوآوری بالاتر از حد انتظار برای سطح توسعه خود عمل می کند و در شاخص هایی مانند ثبت علامت تجاری و فارغ التحصیلان علوم و مهندسی در سراسر جهان پیشتاز است.
پروفسور محمد اقبال چودهری، دانشمند حوزه شیمی آلی از پاکستان و هماهنگکننده کمیته وزارتی همکاریهای علمی و فناوری سازمان همکاریهای اسلامی (کامستک): پیشرفتهای علمی ایران در ۴۵ سال پس از انقلاب اسلامی با تکیه بر دانش بومی ستودنی است.
گزارش مرکز ملی آمار علوم و مهندسی آمریکا از پیشرفت علمی ایران:
کسب جایگاه بالا در رتبهبندیهای جهانی در زمینه تولید علم (رتبه ۱۴ در استنادهای پرتکرار و ۱۱۴۲ پژوهشگر در میان ۱ درصد برتر جهان)
ارتقای سطح علمی دانشگاههای ایران در رتبهبندیهای جهانی (۸۵ دانشگاه در رتبهبندی آسیایی THE ۲۰۲۵، با رتبه ۶۹ آسیایی برای دانشگاه صنعتی شریف)
راهاندازی شبکه ملی «گرید» با ۱۴ ابررایانه برای انجام محاسبات پیچیده علمی
به رسمیت شناختن مرجعیت علمی ایران در جهان از سوی مراکز و مؤسسههای بینالمللی
ثبت حدود ۳۶۴ مجله تحت نمایه بینالمللی در ایران
توسعه پارکهای علم و فناوری در کشور (با تمرکز بر نوآوریهای کاربردی)
تدوین اسناد بالادستی راهبردی در حوزه علمی و فناوری
تحصیل بیش از ۴.۴ میلیون دانشجو در مقاطع عالی (با نرخ ثبتنام ناخالص ۵۸ درصدی در سال ۲۰۲۲ و هدف ۶۰ درصدی تا ۲۰۲۵)
توسعه نفوذ دستاوردهای علمی به صنایع (با ۸۱ درصد فروش شرکتهای دانشبنیان از محصولات نوآورانه)
راهاندازی مراکز رشد (با حمایت از بیش از ۱۰ هزار شرکت دانشبنیان)
توسعه شرکتهای دانشبنیان (رشد ۶۰ درصدی درآمد به ۱۸.۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۵)
