گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: لغو تابعیت طارق السویدان روشنفکر برجسته کویتی، توسط دولت تنها یک تصمیم اداری نیست بلکه اقدامی هدفمند برای خاموش کردن صدای منتقدان با ابزار تابعیت است. تصمیمی که نهتنها سرنوشت فردی یک اندیشمند را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه پرسشهای جدی درباره آزادی بیان، امنیت حقوق شهروندی و حدود قدرت دولت در کویت را مطرح میکند.
تارنمای العربی جدید نوشته: طارق السویدان روشنفکر کویتی، در سال ۱۹۵۳ در کویت متولد شد؛ حدود یک دهه پیش از آنکه دولت مدرن این کشور بهطور رسمی شکل بگیرد. سابقه حضور او در این سرزمین به پیش از تکوین سیاسی کویت بازمیگردد و هویت فردی و فکریاش همواره با بافت اجتماعی و فرهنگی این کشور درهمتنیده بوده است.
تصمیم اخیر دولت برای لغو تابعیت روشنفکر کویتی، پیوندی را قطع میکند که حتی از خودِ دولت نیز قدیمیتر است؛ پیوندی مبتنی بر دانش، مشارکت مدنی و حضور فعال در عرصه عمومی.
سویدان کیست؟
- سویدان دهههاست که یکی از چهرههای شناختهشده در فضای فکری جهان عرب و اسلام به شمار میرود.
- کتابها، سخنرانیها و برنامههای آموزشی و رهبری او بر دانشجویان، متخصصان و اندیشمندان در سراسر منطقه تأثیر گذاشته است.
- او در این فعالیتها همواره بر رشد اخلاقی و آنچه «اندیشه اسلامی میانهرو» مینامد تأکید کرده است؛ رویکردی مبتنی بر فهم متقابل، مسئولیتپذیری مدنی و گفتوگو.
- دامنه تأثیرگذاری او محدود به کویت نبوده و در گفتوگوهای گستردهتری درباره آموزش، رهبری و اخلاق عمومی در سطح منطقهای نقش داشته است.
- با وجود این جایگاه، سویدان هرگز در پی کسب موقعیت رسمی یا نفوذ سیاسی نبوده است. هدف اصلی او همواره انتشار اندیشه بوده، نه دستیابی به قدرت یا اقتدار نهادی.
- با این حال، امروز مردی که زندگی و فعالیت فکریاش عمیقاً در چشمانداز فرهنگی کویت ریشه دارد، بدون ارائه شواهد علنی از تخلف یا خصومت، از تابعیت خود محروم شده است.
سویدان افزون بر فعالیتهای فکری، خود را مدافع مسائل مرتبط با عدالت نیز معرفی کرده است. او بهطور علنی درباره حقوق ملتهای تحت اشغال و نیز درباره بحرانهای سیاسی و انسانی سخن گفته است؛ موضوعاتی که بسیاری دیگر ترجیح دادهاند با احتیاط یا سکوت از کنار آنها عبور کنند. با این حال، زبان و لحن او عموماً سنجیده بوده است. او از حملات شخصی یا تشدید تنشهای کلامی پرهیز کرده و بهجای آن، بر استدلالهایی مبتنی بر اخلاق، اصول و مسئولیت عمومی تکیه داشته است. از اینرو، لغو تابعیت او صرفاً یک اقدام اداری تلقی نمیشود، بلکه پرسشهای جدی اخلاقی و حقوقی درباره نحوه برخورد دولت با شهروندان خود و نیز حدود آزادی بیان مطرح میکند.
ناظران خارج از کویت به تفاوت این اقدام با هنجارهای بینالمللی اشاره کردهاند. در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، لغو تابعیت اقدامی کاملاً استثنایی بهشمار میرود که معمولاً به نقضهای مشخص و اثباتشده قانونی محدود است و تحت نظارت قضایی دقیق انجام میگیرد. در این مورد، فردی که در کویت متولد شده، بدون ارائه توجیهی آشکار از حقوق ملی خود محروم شده است؛ موضوعی که نگرانیهای گستردهتری درباره دادرسی عادلانه، حمایتهای قانونی و آزادیهای مدنی برانگیخته است.
تابعیت به مثابه اهرم فشار
العربی جدید نوشته: این رخداد نیازمند واکنشی اصولی از سوی سازمانهای بینالمللی حقوق بشر است. تابعیت صرفاً یک عنوان حقوقی نیست؛ بلکه بنیان هویت، امنیت و احساس تعلق انسانها را شکل میدهد. بهکارگیری تابعیت بهعنوان ابزاری تنبیهی علیه بیان یا مواضع فکری، ارزشهایی را تضعیف میکند که دولتها اغلب مدعی پاسداری از آنها هستند. نهادهای مدافع آزادی اندیشه، برابری و حقوق بشر باید خواستار شفافیت، پاسخگویی و لغو این تصمیم شوند.
