خبرگزاری مهر، گروه استانها - الهام حیدری: روستای گردشگری امامزاده ابراهیم (ع) سالها است با واقعیتی ناخواسته زندگی میکند؛ واقعیتی برخاسته از اقلیم خاص، بافت عمدتاً چوبی منازل و شرایط جغرافیایی که این منطقه را به یکی از نقاط مستعد حریق در استان گیلان تبدیل کرده است. آتش سوزی در این روستا نه یک اتفاق نادر، بلکه حادثهای تکرار شونده است که هر بار بخشی از خانهها و داراییهای مردم را از بین میبرد و زندگی خانوارها را وارد چرخهای فرساینده از تخریب و بازسازی میکند.
بعد از خاموشی آتش؛ آغاز یک بحران اداری
اگرچه حریق، نخستین ضربه را به زندگی مردم وارد میکند، اما بحران اصلی پس از خاموش شدن شعلهها آغاز میشود. بسیاری از خانوارهای آسیب دیده که در آتش سوزیهای سالهای گذشته برای بازسازی منازل خود تسهیلات دریافت کردهاند، اکنون با مانعی جدی به نام «فرم ج قرمز» رو به رو هستند؛ مانعی که آنها را از دریافت تسهیلات جدید در پی حادثه سال ۱۴۰۳ محروم کرده و روند بازسازی را عملاً متوقف ساخته است.
در شرایطی که آتشسوزی در امامزاده ابراهیم (ع) ماهیتی طبیعی و تکرار شونده دارد، اعمال قواعد یکسان با مناطق عادی، سوالات جدی درباره عدالت در سیاستهای حمایتی مسکن ایجاد کرده است.
روستای گردشگری با معماری سنتی و ریسک بالا
امامزاده ابراهیم (ع) با خانههای چوبی چند ده ساله، کوچههای باریک و شیبدار و استقرار در دامنههای البرز، یکی از مقاصد شناخته شده گردشگری و زیارتی استان است. همین ویژگیها که به جذابیت بصری و هویت تاریخی روستا افزوده، در عین حال آن را به منطقهای پر ریسک در برابر حریق تبدیل کرده است. تراکم بالای بافت مسکونی و محدودیت دسترسی خودروهای امدادی، شدت خسارتها را در هر حادثه افزایش میدهد.
اهالی این روستا نه بر اثر بیاحتیاطی، بلکه صرفاً به دلیل زیستن در منطقهای با شرایط خاص اقلیمی و معماری سنتی، بارها قربانی آتشسوزی شدهاند. با این حال، دریافت تسهیلات در حوادث گذشته، امروز به عاملی برای محرومیت آنها از حمایت جدید تبدیل شده است؛ موضوعی که از نگاه مردم، نوعی مجازات ناخواسته برای قربانیان یک بحران طبیعی محسوب میشود.
مطالبهای فراتر از وام؛ درخواست نگاه ویژه به مناطق آتشخیز
مطالبه اصلی اهالی امامزاده ابراهیم (ع)، صرفاً دریافت وام یا کمک مالی نیست؛ بلکه خواستار تدوین ساز و کاری ویژه برای مناطق بهطور طبیعی آتشخیز هستند. از نگاه آنها، قوانین حوزه مسکن باید انعطاف پذیر تر بوده و تکرار حوادث در چنین مناطقی را به عنوان یک واقعیت ساختاری به رسمیت بشناسد.
مسیر بازسازی واحدهای آسیبدیده امامزاده ابراهیم (ع) هموار شد
«هادی حقشناس» استاندار گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به جزئیات بیشتر از اقدامات اجرایی برای حل مشکلات مسکن مناطق حادثه دیده امامزاده ابراهیم (ع) گفت: در مرحله نخست، برای اراضی ۶۰ متری دو طبقه، مصوبه اجرایی شده است و مالکین اولیه به صورت انبوهساز توسط بنیاد مسکن به بانکهای عامل معرفی شدهاند.
وی افزود: در ساختمانهای سه طبقه با دو واحد در هر طبقه، مجموعاً شش واحد برای دریافت تسهیلات در نظر گرفته شده و به ازای هر ۳۰ متر عرصه، یک سهم تسهیلاتی محاسبه شده و برای فروش اقساطی، هر مالک باید شش متقاضی واجد شرایط معرفی کند؛ یک نفر خود مالک و پنج نفر دیگر اعضای خانواده یا افراد مرتبط.
حقشناس در مورد چالش «فرم ج» گفت: با توجه به مصوبه ستاد مدیریت بحران استان مورخ ۲۵/۰۹/۱۴۰۴ در راستای مساعدت به مردم و اهالی حادثه دیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) فارغ از بررسی فرم ج متقاضیان به بانکهای عامل معرفی میشوند این اقدام برای حمایت از خانوادههایی است که بارها قربانی حریق شدهاند و نباید محدودیت اداری مانع بازسازی خانههایشان شود.
پیشرفت پروندهها و چشمانداز بازسازی
حقشناس افزود: تا کنون حدود ۵۰ نفر توانستهاند پروانه ساخت دریافت کنند که از این میان، ۳۸ پرونده تکمیل شده و در یکی دو روز آینده به بانکهای عامل معرفی خواهند شد تا روند دریافت تسهیلات آنان آغاز شود.
وی تأکید کرد: این اقدامات نمونهای از پیگیری میدانی و همکاری بین دستگاهها است که میتواند عدالت تسهیلاتی را برای مناطق حادثه دیده برقرار کند و مسیر بازسازی خانههای آسیبدیده را هموار سازد.
بر همین اساس محدودیت «فرم ج قرمز» که مسیر دریافت تسهیلات در امامزاده ابراهیم (ع) بعد حریق ۱۴۰۳ را سد کرده بود با پیگیری استاندار گیلان و خبرگزاری مهر در جلسه مدیریت ستاد بحران روز سه شنبه ۲۵ آذرماه برداشته و پروندههای تکمیل شده به بانکهای عامل معرفی میشوند.
دستور استاندار گیلان برای بررسی میدانی مشکلات
در پی طرح این دغدغهها و بنا بر پیگیریهای خبرنگار مهر، به دستور استاندار گیلان جلسهای تخصصی با محوریت بررسی و رفع مشکلات روستای امامزاده ابراهیم (ع) در اداره کل بنیاد مسکن گیلان برگزار شد؛ این جلسه با حضور دستگاههای متولی از جمله بنیاد مسکن، آب منطقهای، فرماندار شفت، بانکهای عامل، یک شرکت بیمه گذار، دهیار و شورای اسلامی روستای امامزاده ابراهیم (ع) به ریاست مدیرکل مدیریت بحران تشکیل شد تا راهکارهای اجرایی برای عبور از بنبست های موجود بررسی شود.
محورهای جلسه؛ از «فرم ج» تا گره ضمانتها
بررسی تسهیل فرآیند پرداخت تسهیلات بازسازی و رفع مشکل ضمانت زنجیرهای از محورهای اصلی این نشست اعلام شده است؛ موضوعاتی که در صورت تصمیمگیری عملی، میتواند مسیر بازسازی را برای دهها خانواده هموار کند.
تسهیلات ویژه بازسازی امامزاده ابراهیم با حمایت بنیاد مسکن و بانکها
«حامد دائمی» مدیرکل بنیاد مسکن گیلان در حاشیه برگزاری نشست تخصصی بررسی رفع مشکلات روستای امامزاده ابراهیم (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر از اقدامات ویژه برای بازسازی این روستا خبر داد و گفت: با هماهنگی استاندار گیلان، فرماندار شفت و بانکهای عامل، متقاضیان انبوهساز میتوانند از تسهیلات بانکی با تضمین سند ملک معرفی شده یا از وثیقه جایگزین استفاده کنند تا روند بازسازی و احداث واحدهای مسکونی و تجاری تسریع شود.
وی تأکید کرد: این اقدام با هدف حمایت از مردم منطقه انجام میشود و شامل متقاضیانی است که سند مالکیت یا قرارداد واگذاری بنیاد مسکن را در اختیار دارند.
به گفته وی، قراردادهای واگذاری قابلیت ترهین در بانک را دارند تا فرآیند پرداخت تسهیلات به شکل قانونی و سریع انجام شود همچنین انبوه سازان در صورت داشتن متقاضی در ابتدای معرفی به بانک به صورت انفرادی (خود مالکی) به صورت ضمانت سفته زنجیرهای به بانکهای عامل معرفی گردند.
انتقال سند و تضمین بانکی برای متقاضیان انبوهساز
دائمی در خصوص ساز و کار تضمینی پرداخت تسهیلات توضیح داد: در صورتی که متقاضی دریافت تسهیلات سند مالکیت ندارد و امکان رهن سند به بانک وجود ندارد، بنیاد مسکن در روند صدور سند همکاری میکند. به این ترتیب، در زمان تحویل سند، بنیاد سند را به بانک ارائه میدهد تا در رهن بانک قرار گیرد و متقاضی بتواند از تسهیلات استفاده کند.
وی افزود: این اقدام باعث میشود فرآیند دریافت تسهیلات برای متقاضیان بدون سند نیز تسهیل شده و هیچ خانوادهای به دلیل نداشتن سند از حمایتهای بانکی و بلاعوض بازسازی محروم نشود.
ضوابط صدور پروانه و حفظ منظر روستا
مدیرکل بنیاد مسکن گیلان درباره ضوابط صدور پروانه ساختمانی نیز گفت: بررسی نحوه اجرای نمای ساختمانهای امامزاده ابراهیم (ع) در کمیته سیما منظر راه و شهرسازی استان با حضور اعضا بررسی و مصوب گردید. این اقدام ضمن حفظ هویت بصری روستا، از تخلفات ساختمانی و مشکلات احتمالی جلوگیری میکند.
شفافسازی وضعیت پلاکها و کاهش حریم
دائمی با اشاره به وضعیت زمینهای واقع در حریم رودخانه افزود: آمارهای مختلفی درباره تعداد پلاکها ارائه شده بود؛ برخی منابع ۱۹ پلاک، برخی ۱۸ و برخی ۱۷ پلاک گزارش دادهاند. در جلسات اخیر، با همکاری فرماندار و دستگاههای اجرایی تعدادی از این پلاکها بررسی و تعیین تکلیف شدهاند و اقدامات لازم برای کاهش حریم و تأمین زمین برای متقاضیان در حال انجام است.
قدردانی از همکاری دستگاههای اجرایی
مدیرکل بنیاد مسکن در پایان از همکاری و همراهی استاندار گیلان، مدیرکل مدیریت بحران استانداری، فرماندار، شورای اسلامی، دهیاری و بانکهای عامل در تسهیل بازسازی روستا قدردانی کرد و افزود: این اقدامات نمونهای از تعامل مؤثر دستگاههای اجرایی با مردم است و باعث تسریع در بازسازی مناطق حادثهدیده شده است.
تسهیل ساختوساز برای مالکان زمینهای کوچک در امامزاده ابراهیم
در راستای تسهیل روند بازسازی و ساختوساز در منطقه امامزاده ابراهیم (ع) در نشست تخصصی بررسی رفع مشکلات این دهکده ضوابط انبوهسازی برای مالکان زمینهایی با مساحت کمتر اصلاح شد.
بر اساس این تصمیم، حداقل متراژ مورد نیاز برای ساختوساز به ۳۰ متر کاهش یافته تا آن دسته از مالکان که زمین آنها در این منطقه از متراژ کمتری برخوردار است، امکان ساخت و بازسازی واحدهای مسکونی خود را داشته باشند.
این اقدام با هدف حمایت از ساکنان بومی، جلوگیری از بلاتکلیفی مالکان اراضی کوچک مقیاس و تسریع در ساماندهی بافت منطقه اتخاذ شده و اجرای آن منوط به رعایت ضوابط فنی، ایمنی و مقررات شهرسازی خواهد بود.
آزادسازی ۸ پلاک و تعیین تکلیف ۱۱ خانوار دیگر
جمعبندی نشست امروز بررسی مشکلات روستای امامزاده ابراهیم حاکی از اتخاذ تصمیمات مهم در حوزه زمین و تسهیلات بانکی برای حل مسائل ساکنان این منطقه است.
بر اساس این جمع بندی، شرکت آب منطقهای با اعمال کاهش حریم، از مجموع ۱۸ تا ۱۹ قطعه زمینی که با مشکل ساخت و ساز مواجه بودند، ۸ قطعه را آزادسازی میکند و در این خصوص نامهای رسمی به بنیاد مسکن ارسال خواهد شد.
در خصوص ۱۱ قطعه باقی مانده نیز مقرر شد جلسهای تخصصی با محوریت مدیریت فرماندار شهرستان و با حضور شرکت آب منطقهای برگزار شود تا امکان رفع مشکل در همان سایت مورد بررسی قرار گیرد. در صورت عدم امکان حل مشکل، تأمین زمین جایگزین برای این خانوارها در روستاهای اطراف و با هماهنگی منابع طبیعی در دستور کار قرار خواهد گرفت تا مشکل مسکن این ۱۱ خانوار به صورت کامل حل شود.
در بخش تسهیلات بانکی نیز مقرر شد بانکهای عامل در صورت معرفی متقاضیان به صورت انبوهسازی، دو شیوه ضمانت را بپذیرند؛ یا سند همان ملک در رهن بانک قرار گیرد و یا در صورت وجود مشکل سندی، وثیقه جایگزین در داخل روستاها یا سایر مناطق مورد قبول بانکها واقع شود.
همچنین در مواردی که متقاضی امکان ارائه سند یا وثیقه جایگزین را ندارد، بانکها پذیرفتند با اصلاح پروانه ساختمانی توسط دهیاری و معرفی ۶ متقاضی برای یک پروژه انبوهسازی خودمالکی، تسهیلات بانکی را در قالب سفته زنجیرهای پرداخت کنند.
در خصوص فرم «ج» نیز اعلام شد که بر اساس مصوبه ستاد مدیریت بحران استان در جلسه مورخ ۲۵ آذر ۱۴۰۴ و به دستور استاندار گیلان و اعضای ستاد، شرط سبز بودن فرم «ج» برای متقاضیان امامزاده ابراهیم لحاظ شده است.
