آرد سویا از آسیاب دانه های گیاه سویا به دست می آید و به سه نوع کامل، کم چرب و بدون چربی تقسیم می شود. این آرد به دلیل داشتن پروتئین بالا، فیبر، ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات فعال زیستی، در تغذیه روزانه، صنایع غذایی و حتی کاربردهای سلامتی جایگاه ویژه ای دارد. در ادامه، خواص آن به صورت سرتیترهای جداگانه و با توضیحات کامل و دقیق بررسی می شود.
آرد سویا یکی از معدود منابع گیاهی است که تمام اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز بدن را به نسبت مناسب تأمین می کند. پروتئین آن مشابه پروتئین تخم مرغ و گوشت عمل می کند و برای رشد عضلات، ترمیم بافت ها و حفظ سیستم ایمنی بسیار مؤثر است. این ویژگی باعث شده که در رژیم های گیاهخواری، ورزشکاران و کودکان در حال رشد به عنوان جایگزین اصلی گوشت استفاده شود.
چربی های موجود در آرد سویا عمدتاً از نوع غیراشباع هستند و به کاهش کلسترول بد (LDL) کمک می کنند. فیبر محلول آن نیز در روده به کلسترول متصل شده و دفع آن را افزایش می دهد. مصرف منظم آرد سویا فشار خون را متعادل می کند و از سفت شدن رگ ها جلوگیری می نماید. این خواص آن را به گزینه ای مناسب برای پیشگیری از بیماری های قلبی تبدیل کرده است.
آرد سویا شاخص گلیسمی بسیار پایینی دارد و باعث افزایش ناگهانی قند خون نمی شود. پروتئین و فیبر بالای آن هضم را کند می کنند و حساسیت به انسولین را بهبود می بخشند. استفاده از آن در نان، کیک یا غذاهای روزانه به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می کند تا قند خون خود را بهتر مدیریت کنند.
ترکیبات فعال به نام ایزوفلاون ها در آرد سویا ساختاری شبیه استروژن دارند و در دوران یائسگی به کاهش گرگرفتگی، تعریق شبانه و نوسانات خلقی کمک می کنند. همچنین این ترکیبات جذب کلسیم را افزایش داده و از تحلیل استخوان جلوگیری می کنند. زنان پس از یائسگی با مصرف منظم آرد سویا تراکم استخوانی بهتری خواهند داشت.
ایزوفلاون ها و آنتی اکسیدان های موجود در آرد سویا رشد سلول های سرطانی را کند می کنند. به ویژه در سرطان پستان و پروستات، این ترکیبات با تنظیم هورمون ها و جلوگیری از تکثیر غیرطبیعی سلول ها نقش محافظتی دارند. مصرف طولانی مدت و متعادل سویا در رژیم غذایی با کاهش خطر این بیماری ها همراه است.
فیبر بالای آرد سویا به دو نوع محلول و نامحلول تقسیم می شود. فیبر محلول مواد زائد را نرم می کند و فیبر نامحلول حجم مدفوع را افزایش می دهد. این ترکیب باعث حرکت منظم روده ها، جلوگیری از یبوست و کاهش خطر بیماری های روده ای مانند دیورتیکولیت می شود. همچنین به عنوان غذای باکتری های مفید روده عمل می کند.
پروتئین و فیبر زیاد آرد سویا احساس سیری طولانی مدت ایجاد می کند و از پرخوری جلوگیری می نماید. این آرد کالری کمی دارد اما ارزش غذایی بالایی ارائه می دهد. افزودن آن به غذاها حجم را افزایش می دهد بدون اینکه کالری زیادی اضافه کند، بنابراین در رژیم های لاغری بسیار کاربردی است.
آرد سویا حاوی روی، آهن، ویتامین های گروه B و آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین E است که در ساخت گلبول های سفید و مبارزه با عفونت ها نقش دارند. این مواد سیستم دفاعی بدن را قوی تر کرده و مقاومت در برابر بیماری های فصلی و عفونت ها را افزایش می دهند.
آنتی اکسیدان های قوی آرد سویا از پوست در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کنند و پیری زودرس را به تأخیر می اندازند. روی موجود در آن به ترمیم زخم ها و کاهش آکنه کمک می کند. پروتئین بالا نیز در استحکام مو و ناخن ها مؤثر است و از ریزش مو جلوگیری می نماید.
هر پیمانه آرد سویا مقدار قابل توجهی آهن (برای پیشگیری از کم خونی)، منیزیم (برای عملکرد عضلانی و عصبی)، پتاسیم (برای تعادل فشار خون)، کلسیم (برای استخوان و دندان) و ویتامین های B (برای متابولیسم انرژی) تأمین می کند. این ترکیب آن را به یک مکمل طبیعی و کامل تبدیل کرده است.
لسیتین موجود در آرد سویا ماده اولیه ساخت انتقال دهنده های عصبی است و به بهبود حافظه و تمرکز کمک می کند. منیزیم آن نیز در کاهش استرس و اضطراب نقش دارد. مصرف منظم آن در میانسالان و سالمندان از زوال شناختی جلوگیری می کند.
آرد سویا کاملاً بدون گلوتن است و می تواند جایگزین آرد گندم در پخت نان، کیک و شیرینی شود. افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن می توانند بدون نگرانی از آن استفاده کنند و همچنان غذاهای متنوع داشته باشند.
پروتئین باکیفیت و مواد مغذی متراکم آرد سویا آن را برای رشد کودکان و حفظ قدرت بدنی سالمندان ایده آل می کند. در فرمول های غذایی ویژه، سوءتغذیه را برطرف می کند و انرژی پایدار فراهم می آورد.
• آرد سویا در صورت مصرف متعادل ایمن است، اما در برخی موارد احتیاط لازم است. ایزوفلاون های آن ممکن است در افراد مبتلا به سرطان های وابسته به هورمون (مانند برخی انواع سرطان پستان) مشکل ساز شود و باید با نظر پزشک مصرف گردد.
• مهارکننده های طبیعی موجود در سویای خام می توانند جذب مواد مغذی را کاهش دهند، اما پخت کامل این مشکل را برطرف می کند.
• فیبر بالا گاهی باعث نفخ یا اسهال در افراد حساس می شود که با افزایش تدریجی مصرف قابل کنترل است.
• آلرژی به پروتئین سویا در برخی افراد دیده می شود و علائمی مانند کهیر یا تنگی نفس ایجاد می کند.
• سویا می تواند جذب ید را کاهش دهد، بنابراین افراد با مشکلات تیروئید باید نمک یددار مصرف کنند.
• در کودکان زیر یک سال، جایگزینی کامل شیر مادر با محصولات سویا توصیه نمی شود.
• مصرف بیش از حد (بیش از ۱۰۰ گرم پروتئین سویا در روز) ممکن است تعادل هورمونی را در مردان مختل کند، هرچند در مقادیر معمول چنین اثری ندارد.
• افراد با سنگ کلیه اگزالاتی باید مصرف را محدود کنند.
• در نهایت، مصرف روزانه ۲۵ تا ۵۰ گرم پروتئین سویا (معادل ۵۰ تا ۱۰۰ گرم آرد) برای اکثر افراد سالم، مفید و بدون عارضه است.
آرد سویا با پروتئین کامل، فیبر بالا و ترکیبات فعال زیستی، گنجینه ای طبیعی برای سلامتی قلب، استخوان، گوارش و کنترل وزن است. مصرف متعادل آن (۲۵ تا ۵۰ گرم پروتئین روزانه) در رژیم غذایی، تغذیه ای پایدار و گیاهی را تضمین می کند. با انتخاب محصول ارگانیک و پخت کامل، از حداکثر فواید آن بهره مند شوید و در صورت بیماری خاص، با پزشک مشورت نمایید. در نهایت، آرد سویا نه تنها جایگزینی سالم برای آرد گندم، بلکه پلی به سوی زندگی طولانی تر و پر انرژی است.
گردآوری: بخش آشپزی بیتوته