سرویس جهان مشرق- منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا با بحران شدید آب مواجه است، به طوری که ۸۳ درصد جمعیت آن تحت تنش آبی قرار دارند و ۱۲ کشور از ۱۷ کشور دارای بیشترین تنش آبی جهان در این منطقه واقع شدهاند. رژیم صهیونیستی از ابتدای تأسیس، کنترل منابع آب را به عنوان یک اولویت استراتژیک دنبال کرده و از طریق اشغال مناطق پرآب و انحراف مسیر رودخانهها، به دنبال تسلط بر منابع آبی منطقه بوده است. اقدامات اخیر اسرائیل در جنوب سوریه و کنترل ۴۰ درصد منابع آبی مشترک سوریه و اردن، نشاندهنده تداوم سیاست توسعهطلبانه این رژیم در راستای تسلط بر منابع آبی منطقه است.
در این میان کشور دیگری وجود دارد که سران این رژیم در کنار سوریه و اردن نیز در دهههای گذشته به منابع آبی آن طمع داشته و همچنان دارند، لبنان و خصوصا جنوب این کشور است. جنوب لبنان با دارا بودن منابع آبی حیاتی مانند رودخانه الوزانی و رود لیتانی، برای دههها در کانون طمع رژیم صهیونیستی قرار داشته است. بررسی این موضوع نشان میدهد که علاقه سران رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان تنها یک مساله مرزی یا امنیتی صرف نیست، بلکه تلاشی برای کنترل منابعی است که بقای این رژیم در منطقهای خشک به آن وابسته است.
ایده دستیابی به منابع آبی لبنان، به بنیانگذاران اولیه پروژه صهیونیستی بازمیگردد. دیوید بنگوریون، نخستین نخستوزیر رژیم صهیونیستی، در سال ۱۹۱۹ برای "وطن ملی یهود" مرزهایی را پیشنهاد کرد که شامل سرشاخههای رود اردن و بخش جنوبی رود لیتانی در لبنان میشد. او بعدها در سال ۱۹۵۶ اعلام کرد که "ما با اعراب وارد جنگ آب شدهایم". پس از او، موشه دایان، وزیر جنگ اسبق رژیم صهیونیستی، پس از جنگ ۱۹۶۷ تاکید کرد که "سرنوشت رژیم یهودی در فلسطین به مسئله آب بسته است".
این دیدگاه استراتژیک، پس از خروج اسرائیل از جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰ کمرنگ نشد، بلکه شکل جدیدی به خود گرفت. نگاه به منابع گازی دریایی (مانند میدان کاریش) و آبهای سطحی و زیرزمینی جنوب لبنان، به بخشی از سیاست بلندمدت امنیت ملی این رژیم تبدیل شده است.
موردکاوی مناقشه؛ رود الوزانی و لیتانی
یکی از آشکارترین نمونههای این مناقشه، درگیری بر سر آبهای رود الوزانی است که از جنوب لبنان سرچشمه گرفته و به رود اردن و در نهایت به دریاچه طبریه میریزد. این دریاچه بزرگترین منبع آب شیرین رژیم صهیونیستی در سرزمینهای اشغالی است. آبهای الوزانی حدود ۲۵ درصد از آب رود اردن را تامین میکنند. این در حالی است که اسرائیل با کمبود آب مزمن به دلیل کاهش بارش، رشد جمعیت و برداشت بیش از حد روبروست، به این منبع وابسته است.
در سال ۲۰۰۲، زمانی که دولت لبنان پروژهای برای انتقال روزانه ۹۰۰۰ مترمکعب آب از این رود به روستاهای جنوب لبنان آغاز کرد، آریل شارون، نخستوزیر وقت رژیم صهیونیستی، این اقدام را "سبب جنگ" خواند و هشدار داد اسرائیل آن را تحمل نخواهد کرد. لبنان با استناد به قوانین بینالمللی، این اقدام را حق حاکمیتی خود برای تامین آب ساکنان مناطق جنوبی دانست که پس از خروج ارتش رژیم صهیونیستی به خانههای خود بازگشته بودند.
مسئله دیگر رود لیتانی است. علاقه به کنترل رود لیتانی، به دوران شکلگیری جنبش صهیونیسم بازمیگردد و رهبران اولیه آن به صراحت در مورد آن سخن گفتهاند. تئودور هرتزل، بنیانگذار صهیونیسم سیاسی، از همان آغاز بر نیاز دولت یهود به اشغال جنوب لبنان برای مهار منابع حیاتی آب تاکید کرد. همچنین در جریان کنفرانس صلح پاریس در سال ۱۹۱۹، جنبش صهیونیستی برای الحاق سرچشمههای رود اردن و رود لیتانی به فلسطین تحت قیمومت بریتانیا، فشار زیادی وارد کرد.
دیوید بنگوریون، نخستوزیر رژیم صهیونیستی نیز در سال ۱۹۴۱ اعلام کرد: «ما باید به خاطر داشته باشیم که رودخانه لیتانی باید داخل مرزهای دولت یهود باشد». او بعدها نیز آرزوی خود برای «الحاق مرز شمالی تا رود لیتانی به اسرائیل» را تکرار کرد.
تنشهای جاری در جنوب لبنان و احتمال آغاز تجاوز زمینی گسترده رژیم صهیونیستی
در حال حاضر منطقه جنوب لبنان در دو سال گذشته و خصوصا پس از آغاز جنگ سوم لبنان و آتشبس، همچنان صحنه تجاوزها و درگیریهای نظامی متناوب است که در چارچوب این رقابت استراتژیک بر سر منابع قابل بررسی و تحلیل است. گزارشهای متعدد در چند ماه گذشته از حملات هوایی گسترده جنگندههای رژیم صهیونیستی به مناطق مختلف جنوب لبنان مانند جبل صافی، اقلیم التفاح، زلایا، الریحان و حومین خبر میدهند.
در کنار اهداف این رژیم برای ضربه زدن به مقاومت و سست کردن بنیه دفاعی لبنان، یکی از اصلی ترین برنامه صهیونیستها، اقدام برای اشغال جنوب لبنان تا سرحدات رود لیتانی است و یکی از انگیزههای اصلی صهیونیستها، منابع آبی جنوب لبنان است.
نگرانیها در رابطه با تشدید تنش در مرزهای جنوبی لبنان/ شمال فلسطین اشغالی با وجود روی کار بودن جنبشهای راستگرای افراطی در رژیم صهیونیستی مجددا تشدید شده است. جریانهای راستگرای سیاسی که خواستار جنگ، اشغال و حتی اسکان شهرکنشینان یهودی در جنوب لبنان هستند، با استناد به ادعاهای تاریخی و امنیتی، بر کنترل کامل تا رود لیتانی تاکید دارد. اگرچه این دیدگاه در حال حاضر در صحنه سیاسی رژیم صهیونیستی به شکل آشکار عنوان نمیشود، اما نشاندهنده عمق طمع تاریخی و ایدئولوژیک نسبت به این سرزمینها و خصوصا منابع آبی آنها است.
بررسی اسناد و گزارشها نشان میدهد "نیمنگاه" رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان، نگاهی گذرا یا صرفاً امنیتی نیست، بلکه بخشی از یک برنامه استراتژیک دیرینه برای تضمین امنیت آبی خود است. از ادعاهای اولیه بنگوریون درباره لیتانی تا هشدارهای شارون درباره حاصبانی و درگیریهای امروز بر سر منابع گازی، یک خط پیوسته دیده میشود.
این مسئله در شرایط کنونی که رژیم صهیونیستی با بحران آب فزاینده و در آن سو لبنان با تلاش برای بازسازی و تثبیت حاکمیت ملی خود در برابر این رژیم روبروست، به یکی از حساسترین نقاط التهابزا در مرزهای شمالی فلسطین اشغالی تبدیل شده است.
تحلیلگران و کشورهای منطقه هشدار میدهند که در برهه فعلی، سران رژیم صهیونیستی دیگر هیچ التزامی برای رعایت حقوق و چهارچوبهای بینالمللی نمیبینند و طی دو سال گذشته به شکل جنون آمیزی، نقاط مختلف منطقه را هدف حملات مستمر قرار داده اند که بارز ترین آن، حمله به پایتخت قطر، مهم ترین متحد آمریکا در خارج است ناتو بود. از این رو احتمال بسیار جدی در رابطه با تجاور این رژیم به جنوب لبنان به منظور اشغال کامل دشتهای حاصلخیز جنوبی آن وجود دارد، همانطور که در حال حاضر در سوریه شاهد آن هستیم.
