عصرایران ؛ رضا غبیشاوی - تبلیغات بدون اعلام شفاف اینکه اینکه با یک تبلیغ روبه رو هستید؛ بدون اینکه مخاطب بداند تبلیغ است؛ می تواند مصداق فریبکاری باشد.
صبح ها به عادت همیشگی خبر 8 رادیو را در خودرو گوش می دهم. بعد از رادیو اما برنامه ای پخش می شود با موضوع تبلیغ یک موسسه کنکور و البته هر بار با یک اسم متفاوت پخش می شود. در واقع تبلیغ مخفیانه یک موسسه کنکور است اما بدون اعلام صریح اینکه این یک تبلیغ است؛ بدون اینکه به شنوندگان رادیو اعلام شود در حال شنیدن تبلیغ یک موسسه کنکور هستید و این موسسه بابت پخش این تبلیغ، پول پرداخت کرده است. این برنامه با اسامی مختلف اما محتوای مشابه بارها از شبکه های مختلف رادیو در ساعت پرمخاطب (بین 8 تا 9 صبح) پخش می شود.
برنامه و صحبت ها در قالب و شکل شبیه برنامه های عادی صداوسیماست. یک خانم مجری و یک کارشناس. اما او کارشناس نیست بلکه مالک و مدیر یک موسسه کنکور است و این موضوع هم در لابه به لای برنامه اعلام می شود. بارها نیز با آب و تاب شماره تلفن و پیامک موسسه کنکور خود را اعلام و در اصل تبلیغ می کند.
مدیر و مالک یک موسسه کنکور، نمی تواند در قالب یک کارشناس صحبت کند و برای دانش آموزان و والدین آنها نصیحت و راهکار ارائه کند چون خودش ذی نفع است.
موضوع مخالفت یا موافقت با تبلیغ موسسات کنکور در صداوسیما نیست که در جای خود محل بحث است بلکه موضوع اصلی این است: تبلیغات باید مشخص باشد. تبلیغ باید از برنامه ها و مطالب عادی ، تفکیک شده باشد.
به همین دلیل در تلویزیون و رادیو، در ابتدا و انتهای پخش تبلیغ تجاری، قطعاتی را پخش می کنند تا مخاطب بداند در این بخش، با تبلیغ روبه رو است. برنامه هایی که بابت پخش آنها رسانه پول می گیرد و مطالب و ادعاهای تبلیغاتی پخش می شود.
چنین تفکیکی در این برنامه رادیویی تبلیغ موسسه کنکور در رادیو انجام نشده است. این یک شیوه نادرست و غیراخلاقی برای پخش تبلیغ و جذب مشتری است.
ضمن اینکه در این برنامه تبلیغ مخفی، از سوی به اصطلاح کارشناس (یا همان مدیر موسسه کنکور) ادعاها و مطالبی درباره برخی رتبه های برتر در کنکور و موسسه کنکور خودش و شیوه های تدریس و جزوه ها و تست زنی مطرح می شود. آیا این ادعاها قبلا از سوی صداوسیما راستی آزمایی شده است؟ مخاطب از کجا بداند این ادعاها صحیح یا نادرست هستند؟ مخاطبان و دانش آموزان و والدین آنها چگونه می توانند به ادعاها اعتماد کنند؟ اگر این ادعاها نادرست بود چه؟ مرجع رسیدگی و پیگیری کجاست؟
وقتی ابتدا و انتها و وسط برنامه به صراحت و شفافیت اعلام شود این برنامه تبلیغ است در این صورت مخاطب حداقل تکلیف خودش را بهتر می داند که با تبلیغ و مطالب تبلیغاتی مواجه است. گرچه هر رسانه ای درباره محتوای تبلیغات هم مسوولیت دارد.
