به گزارش خبرنگار مهر، فاطمه مهاجرانی در شانزدهمین کنفرانس بینالمللی فناوری اطلاعات و ارتباطات با اشاره به نقش بنیادین دانش، دانشجو و دانشگاه در مسیر توسعه کشور اظهار کرد: حجم دانش در دانشگاهها آنقدر گسترده است که در این مسیر، نگاه ما به تعداد افراد نیست؛ بلکه باور داریم حتی یک فرد آگاه و دانشی میتواند نقشی تعیینکننده در مسیر یک جامعه ایفا کند. آنچه در طول سالهای گذشته باعث شده کشور با وجود فشارهای سنگین پابرجا بماند، نگرش مبتنی بر علم بوده است.
وی افزود: هر جا خروجی نامناسبی مشاهده میکنیم، ریشه آن در فاصله گرفتن از رفتار مبتنی بر علم است. سالهاست که در حوزه سیاستگذاری تأکید میشود تصمیمگیریها باید دانشبنیان، علممحور و در نگرشهای جدید، مبتنی بر داده باشد.
سیاستگذاری؛ کاشت درخت یا علف هرز
سخنگوی دولت با تشبیه سیاستگذاری به کاشت بذر گفت: سیاستگذاری مسیری است که نشان میدهد آیا در حال کاشت درخت میوه هستیم یا علف هرز. سیاستمداران همواره در حال کاشت هستند؛ اما تفاوت در این است که چه چیزی میکارند. آنچه در سالهای گذشته کشور را در حوزههای پیشران مانند علوم همگرا جلو برده، حاصل سیاستگذاری درست بوده است.
دانشگاهها، ستون حل مسائل پیچیده کشور
وی با تأکید بر جایگاه دانشگاهها گفت: توجه به دانشگاهها بهعنوان نهاد اصلی تولید علم، یکی از موضوعات جدی دولت است. مسائل کشور پیچیده، متنوع و درهمتنیدهاند؛ از ناترازی برق و آب گرفته تا مشکلات بودجهای و فشارهای جهانی. در مواجهه با این مسائل، تنها ابزاری که میتواند راهگشا باشد، علم است؛ آن هم علمی که مبتنی بر داده و تصمیمسازی دادهمحور باشد.
هوش مصنوعی و عبور از مرزهای رشتهای
مهاجرانی با اشاره به نقش هوش مصنوعی در تحول نگاه علمی گفت: هوش مصنوعی کمک کرده نگاه ما از دیسیپلینهای جدا و منفک، به نگاههای بینرشتهای و فرارشتهای تغییر کند. این رویکرد امروز در همه دانشگاههای معتبر دنیا به رسمیت شناخته شده و در کشور ما نیز در حال شکلگیری است.
وی با مرور سیر تاریخی این تحول افزود: از دهه ۱۹۵۰ که دادهپردازی وارد دانشگاهها و سپس اقتصاد شد، مسیر طولانی طی شده است؛ از سیستمهای پردازش اولیه، TPS، MIS و DSS گرفته تا سیستمهای خبره که امروز همگی با هوش مصنوعی تقویت شدهاند و در همه حوزهها قابلیت استفاده دارند.
وی با تأکید بر دقت مفهومی خاطرنشان کرد: یکی از وظایف دانشگاهها، تفکیک دقیق مفاهیمی مانند هوش تجاری و هوش مصنوعی است. واژگان نباید صرفاً به لقلقه زبان تبدیل شوند. وقتی از AI صحبت میکنیم، باید دقیقاً منظورمان همان هوش مصنوعی باشد، نه مفاهیم مجاور آن.
تقسیم کار ملی در حوزه هوش مصنوعی
مهاجرانی با اشاره به اقدامات حاکمیتی در این حوزه گفت: ستاد هوش مصنوعی ذیل معاونت اول ریاست جمهوری مدتهاست بهصورت جدی فعالیت میکند و تقسیم کار ملی انجام شده است. بر همین اساس، طراحی دستیارهای هوش مصنوعی برای وزارتخانهها به دانشگاههایی که ظرفیت دانشی بالاتری دارند، سپرده شده است.
وی افزود: طراحی دستیار هوش مصنوعی وزارت راه و شهرسازی به دانشگاه صنعتی امیرکبیر واگذار شده که نشاندهنده اعتماد به ظرفیت دانشی دانشگاههاست.
مسئله آب؛ نگاه همچنان به دانشگاههاست
وی با اشاره به بحران آب گفت: کشور ششمین سال خشکسالی را پشت سر گذاشته و با وجود بارشهای مقطعی شدید، به دلیل ضعف در سیستمهای جمعآوری آبهای سطحی همچنان با ناترازی مواجه هستیم. در این شرایط، نگاه ما همچنان به دانشگاههاست؛ زیرا معتقدیم راهحلها باید توسط جوانان و در تماس مستقیم با نظام مسائل کشور تولید شود.
فناوری ابزار انسان است، نه ارباب او
مهاجرانی در بخش پایانی سخنان خود با تأکید بر اخلاق و ارزشهای انسانی گفت: همه فناوریها ساخته دست انسان هستند و باید مراقب باشیم در مسیر توسعه آنها، ارزشهای انسانی و اخلاقی قربانی نشود. خطر آنجاست که انسان بهتدریج برده ابزارهایی شود که خود ساخته است.
وی افزود: باید بر سر کرامتهای اخلاقی و انسانی بلرزیم، نه بر سر موضوعات مادی. آنچه میماند، رد پای خدمت انسانهاست، نه حضور فیزیکی آنها.
مهاجرانی با قدردانی از تلاشهای اساتید و فعالان حوزه علم و دانش گفت: انسانها میروند، اما اثر خدمت آنها باقی میماند. باید کاری کنیم که اثر ما، اثری مثبت، ماندگار و خدمتمحور باشد.
وی سخنان خود را با شعری از مولانا به پایان رساند و ابراز امیدواری کرد که در دل همه، ارزشهای انسانی، اخلاقی و عشق به ایران و مردم آن زنده بماند.
