در مورد زنده یاد «صفی نژاد» پدر علم قنات ایران چه می دانیم

خبرگزاری مهر چهارشنبه 03 دی 1404 - 13:04
ری- استاد جواد صفی‌نژاد، انسان‌شناس و جغرافی‌دان برجسته کشور و شناخته‌شده به عنوان «پدر کاریز ایران» و از اهالی شهرری در ۹۶ سالگی درگذشت، اما در خصوص این زنده یاد چه می دانیم؟

به گزارش خبرنگار مهر، «جواد صفی‌نژاد» در شهریور ۱۳۰۸ در محله هاشم‌آباد شهرری به دنیا آمد و عمر علمی خود را وقف مطالعه اقوام، عشایر و نظام‌های سنتی مدیریت آب کرد.

او به ویژه در مستندسازی و احیای علمی قنات – میراثی که قرن‌ها کشاورزی در مناطق خشک ایران را ممکن ساخته – نقش پیشرو داشت.

وی در سال ۱۳۴۵، همراه با نادر افشار نادری، بخش مستقل مطالعات عشایری را بنیان گذاشت و شیوه سنتی کشاورزی «بنه» را به طور علمی معرفی کرد.

کتاب شاخص او، «کاریز در ایران و شیوه‌های سنتی بهره‌گیری از آن»، هم برگزیده جشنواره فارابی شد و هم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود کرد، پژوهش‌هایش در دانشگاه‌های معتبر جهان، از جمله ژاپن، تدریس و مورد ارجاع قرار گرفته است.

آخرین اثر استاد، «بررسی درونی جامعه انسانی شهرری از قاجار تا جمهوری اسلامی»، بر پایه دهه‌ها پژوهش میدانی و اسنادی، تصویری جامع از لایه‌های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی این منطقه کهن ارائه می‌دهد.

در مراسم رونمایی این کتاب، با حضور تولیت آستان حضرت عبدالعظیم (ع) و امام جمعه شهرری، بر اهمیت آن در حفظ هویت تاریخی تأکید شد.

درگذشت استاد صفی‌نژاد، ضایعه‌ای برای جامعه علمی ایران و به ویژه شهرری است. یاد او در میان شاگردان و پژوهشگران حوزه آب و میراث فرهنگی جاودانه خواهد ماند.

در همین خصوص سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز با صدور پیامی که روز گذشته منتشر شد، درگذشت زنده‌یاد جواد صفی‌نژاد، اندیشمند برجسته و چهره ماندگار علوم انسانی را ضایعه‌ای عمیق برای سپهر علمی، فرهنگی و تمدنی ایران‌زمین دانست.

وی با اشاره به نقش برجسته این استاد فرهیخته در مطالعات میان‌رشته‌ای و ایران‌محور، گفت: مرحوم صفی‌نژاد سهمی بنیادین در تبیین جغرافیای فرهنگی، مردم‌شناسی اقوام و عشایر و بازخوانی رابطه تاریخی انسان، سرزمین و زیست‌بوم ایفا کرد.

وزیر میراث‌فرهنگی با تاکید بر جایگاه کم‌بدیل این اندیشمند فقید در مطالعات قنات تصریح کرد: پژوهش‌های ماندگار او در حوزه کاریز، که به‌درستی وی را «پدر کاریز ایران» نامیده‌اند، قنات را به‌مثابه میراثی تمدنی، تجلی خرد ایرانی و الگویی پایدار از زیست در تاریخ ایران معنا کرد؛ میراثی که پیونددهنده فرهنگ، طبیعت و هویت ملی است.

صالحی‌امیری در پایان، ضمن تسلیت این فقدان اندوه‌بار به خانواده آن مرحوم و جامعه دانشگاهی کشور، از درگاه خداوند متعال برای آن استاد وارسته، رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان، صبر و آرامش مسئلت کرد.

اطلاع‌رسانی درباره زمان و مکان مراسم تشییع و بزرگداشت آن مرحوم متعاقباً اعلام خواهد شد.

منبع خبر "خبرگزاری مهر" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.