خبرگزاری مهر، گروه استانها: شهر مشهد بهعنوان یکی از مهمترین کانونهای مذهبی، فرهنگی و انقلابی کشور، همواره خاستگاه چهرهها و جریانهای شاخص در عرصه ایثار و مقاومت بوده است. با این حال، بسیاری از این الگوهای الهامبخش یا برای افکار عمومی ناشناخته ماندهاند یا کمتر بهصورت نظاممند و جریانساز معرفی شدهاند. این خلأ، ضرورت طراحی سازوکارهایی هدفمند برای شناسایی و معرفی این سرمایههای انسانی را برجسته میکند.
رویداد «نشان مشهدالرضا (ع)» در چنین بستری، تلاشی معنادار برای عبور از نگاههای صرفاً تشریفاتی به مقوله تقدیر و بزرگداشت است. این رویداد میکوشد با تکیه بر ظرفیت نهادی و تخصصی کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت، فرایندی مبتنی بر شاخص، ارزیابی دقیق و نگاه راهبردی را در معرفی الگوهای واقعی ایثار در سطح شهر مشهد نهادینه کند.
آنچه این رویداد را متمایز میکند، رویکرد آن به ایثار بهعنوان یک «فرهنگ زنده و جاری» است، نه مفهومی محدود به گذشته یا صرفاً میدانهای نظامی. توجه همزمان به ابعاد فرهنگی، اجتماعی، علمی، مدیریتی و معنوی ایثارگران، نشان میدهد که مقاومت و فداکاری میتواند در عرصههای متنوع زندگی اجتماعی تجلی یابد و پاسخگوی نیازهای امروز جامعه باشد.
در همین چارچوب، کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت تلاش دارد با همافزایی میان نهادهای فرهنگی، اجرایی و فعالان اجتماعی، رویداد نشان مشهدالرضا (ع) را به نقطه آغاز یک جریان مستمر تبدیل کند؛ جریانی که هدف آن نهفقط تقدیر از برگزیدگان، بلکه گفتمانسازی، الگوسازی و تقویت سرمایه اجتماعی مبتنی بر فرهنگ ایثار و مقاومت در مشهد است.
کارگروه ایثار و شهادت؛ بستر روایت قهرمانان شهر در رویداد نشان مشهدالرضا (ع)
زهرا ناصری، مشاور استاندار خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ضرورت تشکیل این کارگروه اظهار کرد: رویداد نشان مشهدالرضا (ع) فرصتی ارزشمند برای معرفی حماسهآفرینان شهر مشهد است؛ افرادی که با ایثار، فداکاری و کنشهای اثرگذار اجتماعی، نقش مهمی در هویت فرهنگی و ارزشی این شهر ایفا کردهاند.
مشاور استاندار خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت با تشریح فرآیند ارزیابی نامزدهای این بخش بیان کرد: در کارگروه ایثار و شهادت، نامزدها بر اساس پنج محور اصلی مورد بررسی قرار گرفتند؛ شاخصهای عمومی، فرهنگی و اجتماعی، علمی و پژوهشی، مدیریتی و اجرایی و همچنین شاخصهای معنوی و ارزشی. هر یک از این محورها دارای زیرشاخصهای متعددی بود که بهصورت دقیق و جداگانه ارزیابی شدند.
وی افزود: در شاخصهای عمومی، مؤلفههایی مانند الگوی اخلاقی بودن، مردمیبودن، سادهزیستی، تعهد دینی و اخلاقی مورد توجه قرار گرفت. در بخش فرهنگی و اجتماعی نیز میزان اثرگذاری افراد در فضای دانشگاهی، مدارس، جامعه، ایجاد همبستگی اجتماعی، خلاقیت در ترویج پیامهای ارزشی، تولید محتوا، فعالیتهای هنری و نقشآفرینی در حوزههایی مانند ترویج فرهنگ حجاب بررسی شد.
ناصری ادامه داد: در شاخصهای علمی و پژوهشی، نقش افراد در تولید مقالات، کتابها، پایاننامهها و فعالیتهای علمی مرتبط با فرهنگ ایثار و مقاومت مورد ارزیابی قرار گرفت و در بخش مدیریتی و اجرایی نیز میزان اثربخشی، ابتکار عمل و توان راهبری جریانهای فرهنگی و اجتماعی مدنظر بود. شاخصهای معنوی و ارزشی نیز بهعنوان روح حاکم بر همه فعالیتها، جایگاه ویژهای در داوری داشت.
مشاور استاندار خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت با اشاره به اهمیت روایت درست قهرمانان ایثار گفت: امروز در شرایط «جنگ روایتها» قرار داریم و نسل جدید، بهویژه نسل جوان و نسل آلفا، بیش از هر زمان دیگری نیازمند الگوهای واقعی و روایتهای درست از قهرمانان خود است. رویداد نشان مشهدالرضا (ع) میتواند بستری مؤثر برای معرفی این چهرهها و روایت صحیح مجاهدتها و حماسهآفرینیهای آنان باشد.
وی تأکید کرد: نشان مشهدالرضا (ع) تجسمی از حماسهآفرینان شهر مشهد است؛ افرادی که با اقدامات خاص، خلاقانه و اثرگذار، نقش مهمی در جامعه داشتهاند. معرفی این چهرهها در قالب یک رویداد رسمی و مردمی، میتواند الگوهای الهامبخش و قابل اتکایی برای جوانان ایجاد کند.
ناصری افزود: اگر فردی از خانواده ایثار و شهادت باشد و در کنار آن، کنش اجتماعی و اثرگذاری فرهنگی نیز داشته باشد، این موضوع یک امتیاز مضاعف محسوب میشود و میتواند الگویی کاملتر برای جامعه باشد.
مشاور استاندار خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت با ارائه پیشنهادی برای بهبود فرآیند داوری گفت: برای ارتقای کیفیت انتخابها، لازم است فعالیت کارگروهها و فرآیند داوری از بازه زمانی طولانیتری آغاز شود و محدود به هفتههای پایانی منتهی به رویداد نباشد. هرچه زمان بررسیها بیشتر باشد، امکان ارزیابی دقیقتر و منصفانهتر نامزدها فراهم خواهد شد.
ضرورت معرفی رسمی الگوهای ایثار و مقاومت در مشهد
سید محمدجواد هاشمینژاد، دبیرکل بنیاد هابیلیان و عضو کارگروه «ایثار، شهادت و مقاومت» نشان مشهدالرضا (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح ضرورت تشکیل این کارگروه، بر اهمیت معرفی رسمی الگوهای ایثار و مقاومت در مشهد تأکید کرد و آن را اقدامی لازم برای بازتاب هویت فرهنگی و انقلابی این شهر دانست.
دبیرکل بنیاد هابیلیان و عضو کارگروه «ایثار، شهادت و مقاومت» نشان مشهدالرضا (ع) با بیان اینکه مشهد مقدس دارای مفاخر بزرگ و شهدای شاخص بسیاری است، گفت: اقدام شهرداری مشهد در برگزاری نشان مشهدالرضا (ع) میتواند فرصت مهمی برای معرفی این مفاخر به نسل جدید باشد و اگر این روند بهصورت سالانه و گستردهتر پیگیری شود، اثرگذاری ملی و حتی بینالمللی خواهد داشت.
وی افزود: مشهد علاوه بر ظرفیت مذهبی، در حوزه گفتمان ایثار و مقاومت پیشینهای غنی دارد و معرفی رسمی چهرههای شاخص این حوزه گامی مهم در انتقال ارزشهای انقلاب به نسل جوان است.
هاشمی نژاد با اشاره به مأموریت این کارگروه در تدوین شاخصها و انتخاب نامزدهای شایسته گفت: در جلسات کارگروه تلاش شد معیارهای دقیقی برای شناسایی افراد و گروههای فعال در حوزه ایثار و شهادت تدوین شود تا مشخص باشد چه کسانی با چه پشتوانه فرهنگی، اجتماعی یا ملی در این زمینه فعالیت مؤثر داشتهاند.
دبیرکل بنیاد هابیلیان و عضو کارگروه «ایثار، شهادت و مقاومت» نشان مشهدالرضا (ع) مهمترین شاخصها را اقدامات فرهنگی و ترویجی ماندگار، تولید آثار هنری یا پژوهشی، روایتگری، ایجاد گفتمان اجتماعی درباره فرهنگ مقاومت و نیز فعالیتهای اثرگذار با گستره ملی یا بینالمللی عنوان کرد و تأکید کرد: انتخاب برگزیدگان تنها بر اساس سابقه حضور در جبهه نیست، بلکه تولید اثر و نقشآفرینی فرهنگی نیز اهمیت بالایی دارد.
وی یکی از نمونه فعالیتهای شاخص بنیاد هابیلیان را پروژه مستندسازی شهدای ترور عنوان کرد و گفت: این اقدام که از مشهد آغاز شد، جنبه ملی پیدا کرد و در نهایت به ثبت یکی از کتابهای مرتبط در شورای امنیت سازمان ملل متحد بهعنوان سند رسمی جمهوری اسلامی ایران انجامید؛ اقدامی که به گفته او مصداق فعالیت جریانساز در حوزه مقاومت است و میتواند الگوی انتخاب در کارگروه باشد.
هاشمی نژاد اعطای نشان مشهدالرضا (ع) به چهرههای ایثارگر را اقدامی مؤثر بر جامعه دانست و گفت: زنده نگه داشتن یاد شهدا از توصیههای مهم رهبر انقلاب است و معرفی چهرههای شاخص در قالب یک رویداد رسمی میتواند نسل جوان را با الگوهای واقعی و ملموس آشنا کند و ارزشهای ایثار و مقاومت را به شکلی قابل فهم و اثرگذار منتقل نماید.
دبیرکل بنیاد هابیلیان و عضو کارگروه «ایثار، شهادت و مقاومت» نشان مشهدالرضا (ع) همچنین بر ضرورت حمایت جدی مسئولان استان از برگزیدگان این حوزه تأکید کرد و گفت: اثرگذاری نشان زمانی بیشتر میشود که انتخاب افراد مقدمهای برای دیدهشدن، حمایت و گسترش فعالیتهای آنان باشد.
وی ابراز امیدواری کرد: نشان مشهدالرضا (ع) به محفلی تبدیل شود که هر سال چهرههای شاخص ایثار و شهادت را به جامعه معرفی کند و نقش مؤثری در گفتمانسازی ملی این حوزه داشته باشد.
نشان مشهدالرضا (ع) پلی برای زنده نگه داشتن فرهنگ ایثار و مقاومت در مشهد
جواد قاصد نظامیان، مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اعطای این نشان به چهرههای شاخص ایثار و مقاومت فراتر از یک تقدیر رسمی است و ارزشهای ایثار و فداکاری را در جامعه و میان نسل جوان جاری و زنده نگه میدارد.
مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) بیان کرد: نشان مشهدالرضا (ع) یک اقدام فرهنگی و اجتماعی است که نسل جوان را با ارزشهای ایثار، فداکاری و مسئولیتپذیری آشنا میکند و الگویی ملموس برای پیروی از مسیر خدمت و ایثار فراهم میآورد.
وی افزود: معرفی الگوهای واقعی ایثار و مقاومت در مشهد، به ویژه در قالب مراسم رسمی نشان مشهدالرضا (ع)، موجب تقویت هویت دینی و انقلابی شهروندان و حس تعلق جوانان به شهر میشود.
قاصد نظامیان تأکید کرد: این نشان فرصت مناسبی است برای انتقال ارزشهایی چون سادهزیستی، ایمان، فداکاری و مسئولیت اجتماعی به نسلهای جدید و نشان دادن اینکه امنیت و آرامش امروز مشهد نتیجه تلاشهای گذشته است.
مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) گفت: معرفی برگزیدگان نشان مشهدالرضا (ع) در قالب رویدادهای رسمی موجب میشود که ارزشهای ایثارگری از یک خاطره تاریخی به یک فرهنگ جاری و فعال تبدیل شود.
وی گفت: این نشان به یک برند اجتماعی معتبر برای برگزیدگان تبدیل میشود و انگیزه سایر افراد جامعه برای ورود به مسیر خدمت و فعالیتهای جهادی را افزایش میدهد.
قاصد نظامیان گفت: این اقدام همچنین باعث تکریم خانوادههای شهدا و ایثارگران میشود و ماندگاری هویت انقلابی مشهد را در طول زمان تضمین میکند.
مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) افزود: مهمترین هدف کارگروه، شناسایی و معرفی چهرههای واقعی ایثار و مقاومت است که نه تنها در جبهههای دفاع مقدس بلکه در عرصههای علمی، فرهنگی و اجتماعی نیز فعالیت داشتهاند.
وی تأکید کرد: معرفی این چهرهها از قالبهای سنتی و شعاری فراتر میرود و شامل تولید مستندهای کوتاه و بلند، پادکستها، محتوای تعاملی و بازیهای رایانهای میشود تا نسل جوان با آنها ارتباط برقرار کند.
مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) گفت: ثبت خاطرات، تدوین کتابها و ایجاد آرشیو دیجیتال موجب حفظ و انتقال ارزشهای ایثار و مقاومت میشود و این اقدام را از یک یادبود تاریخی به یک فرهنگ فعال و جاری تبدیل میکند.
وی افزود: حضور برگزیدگان نشان مشهدالرضا (ع) در مدارس، دانشگاهها و رسانهها، علاوه بر روایتگری مستقیم، به توسعه گفتمان خدمت، مسئولیتپذیری و الهامبخشی به نسل جوان کمک میکند.
قاصد نظامیان تأکید کرد: مشارکت مردم و جوانان در فرآیند شناسایی و انتخاب برگزیدگان، اعتبار انتخابها را افزایش میدهد و افراد گمنام اما مؤثر در جامعه را معرفی میکند.
مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) گفت: این فرآیند شامل ایجاد سامانه آنلاین شفاف، رأیگیری مردمی و مسابقات روایتگری در مدارس و دانشگاهها میشود تا فرآیند انتخاب از یک اقدام سازمانی صرف به یک گفتمان عمومی و پویا تبدیل شود.
وی گفت: برگزیدگان نشان باید ترکیبی از اخلاص، سادهزیستی، استمرار در مسیر ایثار، توانایی تولید اثر ماندگار، قدرت روایتگری و تعامل با نسل جوان داشته باشند تا الگوی مناسبی برای پیروی جوانان باشند.
قاصد نظامیان افزود: این افراد باید پل ارتباطی میان گذشته و آینده باشند و ارزشهای ایثار و مقاومت را به زبان نسل امروز تبیین کنند و بتوانند در عرصههای علمی، فرهنگی و جهادی نیز الگویی عملی باشند.
مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) گفت: استفاده از ظرفیت برگزیدگان پس از اعطای نشان در سه حوزه اصلی شامل فعالیتهای فرهنگی و ترویجی، برنامههای آموزشی و پژوهشی و نقش راهبری و مشاورهای اهمیت دارد.
وی افزود: حضور برگزیدگان در مناسبتهای ملی و مذهبی و روایتگری مستقیم برای نسل جوان موجب توسعه فرهنگ ایثار و مقاومت و الگودهی عملی در جامعه میشود.
قاصدنظامیان گفت: برگزاری کارگاهها و دورههای آموزشی با هدایت برگزیدگان، عضویت آنان در شوراهای مشورتی و حمایت از فعالیتهای جهادی باعث میشود این افراد به یک سرمایه اجتماعی فعال تبدیل شوند.
مدیر مرکز اسناد و مدارک دفاع مقدس اداره کل حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس خراسان رضوی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهدالرضا (ع) تأکید کرد: نشان مشهدالرضا (ع) نه تنها یک تقدیر رسمی است بلکه یک سرمایه فرهنگی و اجتماعی برای زنده نگه داشتن هویت انقلابی، الگوسازی برای جوانان و ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت در مشهد محسوب میشود.
وی گفت: این اقدام باعث میشود که ارزشهای ایثارگری هر سال با معرفی چهرههای جدید در جامعه جاری و ملموس باقی بماند و نسلهای آینده با آنها ارتباط برقرار کنند.
قاصدنظامیان تأکید کرد: نشان مشهدالرضا (ع) فراتر از یک مراسم تقدیر است و به یک گفتمان فعال، مدرن و مسئلهمحور تبدیل شده است که ریشههای هویتی و ارزشی شهر مشهد را مستحکم میکند.
تقویت چرخه شناسایی و معرفی الگوهای ایثار در «نشان مشهدالرضا (ع)»
علیرضا دلبریان، پیشکسوت عرصه دفاع مقدس و فعال فرهنگی اجتماعی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهد الرضا (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر با تأکید بر ضرورت توسعه این کارگروه اظهار کرد: تشکیل این مجموعه یک شروع خوب اما ناکافی است و باید برای تکمیل آن، در طول سال کار کرد؛ ضمن اینکه همه سازمانها و مراکز دولتی میتوانند به صورت مستقل و در مجموعه خودشان فرآیند شناسایی و معرفی چهرههای ایثارگر و خدوم را جهت ترویج روحیه فداکاری و ایثار، انجام دهند. این اقدام ارزشمند است و لازم نیست لزوماً پای کار بیایند تا نشان شهرداری را تأیید کنند.
پیشکسوت عرصه دفاع مقدس و فعال فرهنگی اجتماعی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهد الرضا (ع) افزود: این کارگروه میتواند با شناسایی و معرفی چهرههای ایثارگر، الگوسازی واقعی برای نسل جوان ایجاد کند، همانطور که دشمن امروز الگوهای موردنظر خود را برجسته میکند، ما نیز باید نیروهای موفق و اثرگذارمان را به جامعه معرفی کنیم تا الگوی جوانان شوند.
وی با اشاره به اهمیت شهر مشهد در جایگاه فرهنگی و معنوی کشور ادامه داد: مشهد بهعنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام باید پیشرو در معرفی رسمی و برجسته کردن چهرههای ایثار و مقاومت باشد.
دلبریان درباره شاخصهای انتخاب نامزدها در این کارگروه، گفت: مهمترین معیار، اخلاص و ایثارگر بودن فرد است. فردی که بدون منفعتطلبی وارد میدان شده و فداکارانه و عاشقانه کار میکند. این نگاه خوشبختانه بین اعضای کارگروه هم وجود داشت.
پیشکسوت عرصه دفاع مقدس و فعال فرهنگی اجتماعی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهد الرضا (ع) با بیان اینکه بسیاری از چهرههای ارزشمند همچنان ناشناخته ماندهاند، تأکید کرد: این کار نباید محدود به یک مراسم باشد. باید در تمام ماههای سال این افراد شناسایی، معرفی و از گمنامی خارج شوند. برخی از این چهرهها بسیار کارآمد و اثرگذارند اما مردم هنوز آنها را نمیشناسند.
وی اعطای نشان مشهد الرضا (ع) را تنها آغاز مسیر دانست و گفت: فقط نباید نشان را بدهیم و رها کنیم. بعد از اعطای نشان باید کنار برگزیده باشیم، به او فضا بدهیم، ظرفیتهایش را توسعه دهیم و او را وارد میدانهای تربیتی، مدارس و دانشگاهها کنیم تا اثرگذاری او در جامعه نهادینه شود.
دلبریان همچنین بر ضرورت ثبت و ضبط روایتهای این چهرهها تأکید کرد و گفت: تمام صحبتها، تجربهها و روایتهای این افراد باید هنرمندانه ثبت، تولید و منتشر شود. گزارشهای سطحی کافی نیست. اینها سرمایههای فرهنگی ما هستند و نباید در یک مراسم کوچک خلاصه شوند.
پیشکسوت عرصه دفاع مقدس و فعال فرهنگی اجتماعی و عضو کارگروه ایثار، شهادت و مقاومت نشان مشهد الرضا (ع) اظهار کرد: امیدوارم همه فعالیتها در این حوزه با نیت الهی و برای رضای خدا انجام شود تا بتوانیم پیام شهدا و فرهنگ ایثار را درست و مؤثر به نسل امروز منتقل کنیم.
نقش نشان مشهدالرضا (ع) در کاهش فاصله نسلها
شناسایی الگوهای واقعی ایثار و مقاومت، زمانی به نتیجه مطلوب میرسد که با روایتگری درست و متناسب با ذائقه نسل امروز همراه شود. استفاده از قالبهای نوین رسانهای، ارتباط مستقیم الگوها با جوانان و حضور مؤثر آنان در فضاهای آموزشی و اجتماعی میتواند فاصله میان نسلها را کاهش داده و مفاهیم ارزشی را از سطح شعار به تجربه زیسته نزدیک کند.
از سوی دیگر، اعطای نشان و تجلیل رسمی، تنها نقطه آغاز مسئولیت نهادهای متولی است. تداوم حمایت از برگزیدگان، فراهمسازی بستر نقشآفرینی آنان و بهرهگیری از ظرفیت فکری و تجربیشان، نقشی کلیدی در تبدیل این چهرهها به سرمایههای فعال فرهنگی و اجتماعی ایفا میکند.
نشان مشهدالرضا (ع) میتواند با تقویت شفافیت، افزایش مشارکت مردمی و توسعه فرآیندهای شناسایی در طول سال، به الگویی موفق در سطح ملی بدل شود. الگویی که نشان دهد چگونه میتوان با رویکردی دقیق و مسئلهمحور، فرهنگ ایثار و مقاومت را در متن زندگی اجتماعی بازآفرینی کرد.
اگر این رویداد با نیت خالص، انسجام نهادی و نگاه آیندهنگرانه استمرار یابد، میتواند پیوندی عمیق میان گذشته پرافتخار، حال مسئولانه و آینده امیدبخش مشهد برقرار کند؛ پیوندی که در آن ایثار و مقاومت نه بهعنوان خاطرهای تاریخی، بلکه بهمثابه راهی روشن برای زیست امروز و فردای جامعه معنا پیدا میکند.
