دولت طبق مفاد برنامه هفتم توسعه در سازوکار تأمین خوراک پالایشگاهها، نفت خام را با قیمت فوب خلیج فارس و با 5 درصد تخفیف در اختیار پالایشگاهها قرار میدهد؛ تخفیفی که طبق ضوابط جدید، مشروط به اجرای برنامههای کیفیسازی شده، اما در عمل پیش از انجام فرآوری اعمال میشود.
به گزارش تسنیم، بررسیها نشان میدهد اگر قیمت هر بشکه نفت را 60 دلار در نظر بگیریم، 5 درصد تخفیف معادل 3 دلار در هر بشکه است. با توجه به تحویل روزانه حدود 2 میلیون بشکه نفت خام به پالایشگاهها، ارزش این تخفیف به حدود 6 میلیون دلار در روز و بیش از 2.2 میلیارد دلار در سال میرسد.
لازم به ذکر است، در ماده 45 قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران (1407 - 1403) آمده است؛
دولت مکلف است در راستای افزایش ارزشافزوده محصولات در زنجیره پاییندستی پتروپالایشگاهی و نیز افزایش کیفیت فراوردههای نفتی و تطابق آن با استانداردها و الزامات قانونی داخلی و بینالمللی سازوکارهای مورد نیاز برای ارتقای کیفی فراوردههای تولیدی و کاهش تولید فراوردههای سنگین را بهنحوی تهیه نماید که تا پایان برنامه، ترکیب و کیفیت فراوردههای نفتی تولیدشده توسط شرکتهای پالایش نفت و پتروپالایشگاهی از استانداردهای لازم برخوردار باشد.
تبصره - بهمنظور الزام به تحقق تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت و گاز، تخفیف پنج درصدی (5%) خوراک شرکتهای پالایش نفت و میعانات گازی و نیز تخفیف خوراک تحویلی به شرکتهای پتروشیمی موجود (مابهالتفاوت قیمت خوراک گاز تحویلی با تکلیف مندرج در قانون هدفمندکردن یارانهها) مشروط به اختصاص حداقل چهلدرصد (40%) از سود خالص سالانه این شرکتها به حساب اندوخته سرمایهای مخصوص طرح(پروژه)های کیفیسازی و توسعه زنجیره پاییندستی همان شرکت است. آییننامه اجرایی این ماده توسط وزارت نفت و با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان حفاظت محیط زیست تهیه میشود و بهتصویب هیات وزیران میرسد.
محاسبه ریالی این رقم، ابعاد بزرگتری از یارانه پنهان را آشکار میکند؛ بهطوریکه با فرض نرخ دلار 70 هزار تومان، ارزش این تخفیف سالانه حدود 150 هزار میلیارد تومان (همت) و با دلار 100 هزار تومانی، به حدود 220 همت میرسد. این در حالی است که دولت برای تأمین حدود 170 همت منابع، اقدام به افزایش 2 واحد درصدی مالیات بر ارزش افزوده کرده است؛ اقدامی که مستقیماً به افزایش فشار تورمی بر مصرفکنندگان منجر میشود.
این ارقام هرچند تقریبی هستند، اما تصویر روشنی از ابعاد یارانه پنهان در بخش پالایشگاهی و تناقض آن با سیاستهای سختگیرانه مالیاتی دولت ارائه میدهند؛ سیاستی که در یکسو تخفیفهای چنددههمتی به تولیدکننده میدهد و در سوی دیگر، هزینه آن را از مسیر مالیات و قیمت انرژی به مصرفکننده منتقل میکند.
