خبرگزاری مهر -گروه استانها-امیرعلی نظری: بشاگرد به عنوان یکی از مناطق مستعد سیلاب در جنوب کشور، همواره در معرض خطرات ناشی از بارشهای موسمی و سیلابهای ناگهانی قرار دارد.. سازههای آبخیزداری در این منطقه نقش حیاتی در کنترل سیلاب، جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ ذخایر آبی ایفا میکنند. با این حال، سازه تلفیقی آبخیزداری این شهرستان که با هدف مدیریت بهینه منابع آبی و کاهش آسیبهای سیلابی طراحی و اجرا شده بود، اکنون با چالش جدی رسوبگیری روبرو است.
بر اساس گزارشهای میدانی، حجم بالای رسوب انباشته شده در مخزن این سازه، کارایی آن را به شدت کاهش داده و در صورت وقوع سیلابهای شدید، احتمال سرریز و عدم کنترل مناسب جریان آب وجود دارد.
کارشناسان حوزه آبخیزداری هشدار میدهند که در صورت عدم رسیدگی به موقع، نه تنها سرمایهگذاری انجام شده برای این پروژه از بین خواهد رفت، بلکه مناطق پاییندست نیز در معرض خطرات جدی سیلاب قرار خواهند گرفت.
اهمیت سازههای تلفیقی در مناطق خشک و نیمهخشک
سازههای تلفیقی آبخیزداری که ترکیبی از روشهای بیولوژیکی و مکانیکی هستند، در مناطق خشک و نیمهخشک ایران از اهمیت ویژهای برخوردارند. این سازهها با هدف کاهش سرعت جریان آب، افزایش نفوذپذیری خاک، تثبیت بستر رودخانهها و تغذیه سفرههای آب زیرزمینی طراحی میشوند.
شهرستان بشاگرد با توجه به اقلیم خاص خود و قرارگیری در مسیر سیلابهای فصلی، نیازمند توجه ویژه به نگهداری و بهرهبرداری صحیح از این سازهها است.
رسوبگیری در سازههای آبخیزداری یک پدیده طبیعی است که در اثر فرسایش خاک در بالادست و انتقال رسوب توسط جریان آب رخ میدهد. با این حال، سرعت بالای رسوبگیری در سازه بشاگرد نشاندهنده فرسایش شدید در حوضه آبریز بالادست و همچنین کمبود عملیات آبخیزداری و جنگلکاری در مناطق مستعد فرسایش است. این موضوع ضرورت اتخاذ تدابیر جامع برای مدیریت حوزه آبریز و کاهش فرسایش خاک را یادآوری میکند.
ضرورت لایروبی و بازسازی
غلامرضا شارخ، بخشدار گوهران، در گفتوگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت نگرانکننده سازه آبخیزداری کاهکن، گفت: این سازه که از مهمترین زیرساختهای کنترل سیلاب و مدیریت روانآبها در بخش گوهران به شمار میرود، به دلیل رسوبگیری شدید طی سالهای اخیر عملاً کارایی و نقش اصلی خود را از دست داده است.
وی با بیان اینکه انباشت حجم بالای رسوبات موجب کاهش ظرفیت مهار سیلاب و ذخیره آب در این سازه شده است، افزود: در شرایط بارندگیهای شدید و وقوع سیلاب، ادامه این وضعیت میتواند تهدیدی جدی برای اراضی کشاورزی پاییندست، راههای ارتباطی و حتی سکونتگاههای روستایی منطقه باشد.
بخشدار گوهران با تأکید بر اهمیت پیشگیری از خسارات احتمالی خاطرنشان کرد: لایروبی، مرمت و بازسازی اساسی سازه آبخیزداری کاهکن باید در اولویت برنامههای اداره آبخیزداری قرار گیرد، چرا که احیای این سازه نقش مهمی در کاهش خطر سیلاب، تغذیه سفرههای آب زیرزمینی و پایداری منابع آبی منطقه خواهد داشت.
شارخ در پایان ابراز امیدواری کرد: با تأمین اعتبارات لازم و هماهنگی میان دستگاههای اجرایی مرتبط، عملیات لایروبی و بازسازی این سازه در کوتاهترین زمان ممکن آغاز شود تا ضمن افزایش ضریب ایمنی منطقه، زمینه بهرهبرداری مطلوب از منابع آب و حفاظت از اراضی کشاورزی فراهم شود.
