به گزارش تابناک به نقل از فارس، ماجرای مصادره مولانا توسط ترکیه، موضوع تازهای نیست؛ سالهاست که این کشور با تکیه بر دفن مولانا در قونیه، او را در روایت رسمی خود «شاعر و عارف ترک» معرفی میکند و از این نام، بهره سیاسی، فرهنگی و اقتصادی میبرد. این واقعیت، بارها گفته و نوشته شده و دیگر محل بحث نیست. آنچه امروز محل سؤال است، موضعگیری تازه یک هنرمند ایرانی در قلب همین پروژه مصادره است.
شهرام ناظری در دانشگاه سلجوق قونیه جملهای گفته که نه قابل عبور است و نه قابل توجیه، او بیان میکند: ما باید از دولت و مردم ترکیه تشکر کنیم که مولانا را زنده نگه داشتهاند؛ اگر مولانا ایران بود، مطمئن باشید این هم از بین رفته بود.
این جمله، فقط یک انتقاد از وضعیت فرهنگی ایران نیست؛ بلکه یک داوری سنگین و یک تأیید آشکار است. تأیید اینکه آنچه ترکیه با مولانا کرده، درست، موفق و حتی قابل تشکر است؟
مولانایی که امروز در روایت رسمی ترکیه عرضه میشود، شاعری است که بهندرت به فارسیبودنش اشاره میشود. مولانایی که نام «بلخی»اش به حاشیه رفته و «رومی» جای آن را گرفته. مولانایی که تمام آثارش فارسی است، اما در بستهبندی فرهنگی ترکیه، زبانش مسئله اصلی نیست.
محمدرضا شجریان سالها پیش، در گفتوگویی در رابطه با مولانا گفته است: مولانا در ترکیه یک سمبل اقتصادی شده است. اینها نماد فرهنگی ما را غارت کردند و شناسنامه جعلی براش درست کردند به نام رومی.
اگر مولانا ایران بود، از بین میرفت؟ پس این همه قرائت، تصحیح، ترجمه، شرح، آواز، موسیقی و اندیشه فارسی چه بود؟ پس خود ناظری سالها چه چیزی را خوانده است؟
شاید مسئله این نیست که مولانا کجا «زنده» مانده، مسئله این است که کجا شبیهتر به خودش باقی مانده بود. و این دقیقاً همان جایی است که جمله شهرام ناظری، نه فقط قابل دفاع نیست، بلکه نیازمند پاسخ است.
