گزارش جدید بانک مرکزی از تحولات اقتصاد کلان نشان می‌دهد حجم نقدینگی در پایان مرداد سال ۱۴۰۱ نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ به‌میزان ۱۲.۸ درصد رشد کرده و پایه پولی هم ۱۲.۴ درصد قد کشیده است.
خطر اینجاست که در پایان مرداد سال ۱۴۰۱، ضریب فزاینده نقدینگی به رقم ۷.۶ درصد رسیده که در مقایسه با رشد دوره مشابه سال گذشته ۱۰.۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.
البته دلیل اصلی افزایش ضریب فزاینده نقدینگی در پایان مرداد ۱۴۰۱ نسبت به پایان سال ۱۴۰۰، ناشی از کاهش نسبت اسکناس و مسکوک در دست اشخاص به نسبت سپرده‌ها است.
علاوه بر اینها، رسیدن نرخ رشد نقدینگی به ۳۹.۱ درصد و پایه پولی به ۴۲.۱ درصد، نشانه‌های هشداردهنده‌ای است که باید بانک‌مرکزی زودتر برای آن چاره‌اندیشی کند و نرخ رشد نقدینگی را دست‌کم به محدوده ۲۷ درصد، یعنی میانگین رشد بلندمدت نقدینگی در اقتصاد ایران، کاهش دهد تا از شکل‌گیری پدیده «پول داغ» جلوگیری شود.
نتیجه اعلام آمارهای اقتصادی ازسوی بانک مرکزی صعود انتظارات تورمی و پیدایش پدیده پول داغ در اقتصاد است. صمت درباره آثار رشد نقدینگی و تورم بر پیدایش «پول داغ» با متخصصان حوزه اقتصاد به گفت‌وگو پرداخته است.
آلبرت بغزیان، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه تهران درباره چگونگی پیدایش پول داغ در اقتصاد به صمت گفت: در شرایط کنونی که مطابق گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم مرداد بالای ۵۰ درصد است، طبیعی است مردم دارایی‌های پولی خود را به کالای سرمایه‌ای تبدیل کنند.
وی افزود: افراد معمولا در دوره تورم با بروز انتظارات تورمی سعی می‌کنند پول را به یک دارایی دیگر تبدیل کنند؛ بنابراین بخشی از پول‌هایی که در بازارهای مختلف جابه‌جا می‌شود، پول‌های داغ است. در واقع پول داغ، پولی است که درصدد حفظ قدرت خرید خود در شرایط تورمی است.
بغزیان ادامه داد: بخش دیگر جابه‌جایی پول، مربوط به کساد شدن بازارها در اثر گرانی ناشی از تورم است. در چنین شرایطی برخی از بازارها کاهش بازدهی دارند و برخی دیگر رونق پیدا می‌کنند و می‌توانند در کوتاه‌مدت، سودده باشند. به‌عنوان مثال، برخی افراد در تابستان برای حفظ ارزش وجوه نقد خود وارد بازار طلا شدند و در حال حاضر با دریافت اطلاعات از وضعیت بازار خودرو و پیش‌بینی زودبازده بودن این بازار، پول خود را از بازار طلا خارج می‌کنند و برای خرید خودرو آماده می‌شوند. همچنین بخشی از افرادی که ارز در اختیار دارند، آن را به تومان تبدیل می‌کنند و وارد یکی از بازارهای زودبازده می‌شوند.
این استاد دانشگاه گفت: در هر صورت این‌گونه جابه‌جایی‌ها نشان‌دهنده ناسالم بودن یک اقتصاد است. این حرکت‌ها باعث نابسامانی بازارها و سردرگمی فعالان اقتصادی می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه جابه‌جایی‌های پولی ناسالم ناشی از وجود ابرتورم در کشورهاست، گفت: دوره‌های ابرتورمی بعد از جنگ جهانی دوم در کشورهای مختلف جهان رخ داد و عامل پیدایش پول داغ شد.
وی با اشاره به شرایط ابرتورمی در کشورهایی مانند آرژانتین و ترکیه در سال‌های اخیر گفت: این کشورها تجربه‌هایی مشابه شرایط فعلی اقتصاد ایران را از سر گذرانده‌اند. هرچند در حال حاضر پدیده پول داغ در جهان بسیار نادر است، اما متاسفانه در ایران پول داغ جای وجه رایج کشور را گرفته است. در کشورهای توسعه‌یافته، اقتصاد به‌گونه‌ای توسط برنامه‌ریزان اداره می‌شود که این کشورها در مسیری مشابه شرایط فعلی اقتصاد ایران قرار نگیرند و پول داغ در این کشورها به‌وجود نیاید.
بغزیان گفت: دوره نرخ‌های بالای تورمی در بیشتر کشورها به پایان رسیده
