به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برنامه گفتگوی ویژه خبری، میزبان آقای علی خضریان و آقای مالک شریعتی نمایندگان مجلس با موضوع «پایان انتخابات؛ شمارش معکوس برای آغاز مجلس دوازدهم» بود.
سؤال: آقای خضریان ۱۵ روز دیگر قرار است نمایندگان مجلس بر ۲۹۰ کرسی تکیه بزنند و کار خودشان را آغاز کنند از انتخابات بگذریم، مجلس دوازدهم، روند سیاسی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
خضریان: اتفاقی که در انتخابات افتاد و بر مبنای آن می‌شود روند سیاسی و مجلس دوازدهم را تحلیل کرد، این است که مجلس دوازدهم نماد خواست مردم برای ادامه حضور جریان انقلاب بر کرسی‌های مجلس شورای اسلامی است. یعنی مردم عزیز ما به جریان انقلابی با گرایشات مختلفش در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی رای دادند. حتماً بین این گرایش‌ها و جریان‌های مختلف هم تفاوت نظر‌ها و دیدگاه‌هایی وجود دارد؛ اصلاً این جنس و خاصیت مجلس است، یعنی این نقطه مثبت مجلس است به شرط این که در چارچوب خود این، بتوانیم در مجلس دیدگاه‌های مختلف را به نفع منافع ملی به میدان بیاوریم. اگر مجلس شورای اسلامی بتواند این دیدگاه‌های متفاوت را به نفع ایده‌های حکمرانی هدایت کند چه در حوزه اقتصادی اش، چه در حوزه مسائل امنیتی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و این که دیدگاه‌های مختلف جریان انقلاب با هم بحث و گفتگو کنند، حتماً مثبت است. نگرانی من این است که نیروهای انقلابی که وارد مجلس دوازدهم شدند این فرصت بزرگی که در اختیار آنها مجدداً با رای مردم قرار گرفته؛ احساس کنند که این همیشگی و مداوم است که حتما این گونه نبوده اگر این گونه بود ما بر کرسی مجلس نمی‌نشستیم، همان‌هایی که از قبل بودند همیشه در مجلس بودند و این نسل جوان و نیروهای جدید هم وارد مجلس نمی‌شدند. همانطور که ما در مجلس یازدهم به عنوان یک فرد تازه وارد به مجلس شناخته می‌شویم. معتقد به این هستم که این فرصت بزرگ را باید قدر بدانیم. من قائل به این هستم که حتماً ما باید بتوانیم اعتماد عمومی را در کشور رشد بدهیم، حتماً باید بتوانیم نسبت به این جایگاهی که در مجلس دوازدهم داریم مسئولیت پذیر باشیم. ما نمی‌توانیم مجلس دوازدهم را شروع کنیم اما پاسخگوی اقدامات خودمان در مجلس نباشیم. ارتباط مستقیم با مردم برقرار نکنیم، نسبت به آنچه که مردم از ما سؤال می‌کنند پاسخگو نباشیم، برخی از اتفاقات طبق تقویمی که داریم جلو می‌رویم رخ دادنش قطعی است. به طور مثال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آبان، به طور مثال اتفاقاتی که در منطقه دارد رخ می‌دهد، به طور مثال وضعیتی که ما در حوزه مسائل مالی مان به دلیل تحریم‌هایی که طی سال‌های متمادی نسبت به آن داشتیم وجود دارد، وضعیت ساخت مسکن و کمبود مسکنی که دهه ۹۰، ما با کاهش ساخت و تقریباً نساختن انبوه سازی توسط دولت در کشور داشتیم، همه اینها چالش‌هایی است که بخشی از آن رفع شده، بخشی ریل گذاری شده و نیاز به نظارت در مجلس دوازدهم است؛ تا ما در کنار این که حالا با هم یک سری اختلاف نظر‌ها را داریم، آن چه که مردم از مجلس دوازدهم استشمام کنند این باشد که مجلسی بر سر کار آمده که حرفش و صدایش صرفاً حرف نفی یا سلب طرف دیگر نبوده بلکه برای خودش ایده و حرفی دارد تا بتواند کشور را اداره کند.
سؤال: آقای شریعتی، آقای خضریان در خصوص بحث مجلس دوازدهم و آن روند سیاسی و آن ضرورت‌های که باید از این به بعد در دستور کار قرار بگیرد توضیحاتی دادند، شما بفرمایید که روند سیاسی انتخابات را با توجه به تحولاتی که پشت سر گذاشتیم چطور ارزیابی می‌کنید؟
شریعتی: دو نکته را در مقدمه عرض کنم اول باید از مردم تشکر کنیم، مردم کارشان را که در مرحله اول انتخابات بود؛ در مرحله دوم تکمیل کردند و الان نوبت ما، نماینده‌ها است که وظایف خودمان را کامل انجام بدهیم و نسبت به مردم، آن چه که در توانمان است بگذاریم نکته دوم این که بحث مشارکت در انتخابات یک مغالطه‌ای بعضی از رسانه‌ها می‌کردند که عمدتاً برای تخریب مشارکت مردم در دور اول انتخابات بود و آن هم این بود که عدد مشارکت را از ۱۰۰ کم می‌کردند یعنی می‌گفتند مثلاً ۴۱ درصدی که در مرحله اول بود که البته مشارکت در انتخابات مجلس، مرحله اول معمولاً تعیین می‌کند، مرحله دوم طبیعتاً مشارکت کمتری دارد و مرحله اول مبنا است. ما میانگین مشارکتمان در ادوار مختلف انتخابات در کشور حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد بوده است، حتی در دهه اول انقلاب مشارکت ۵۲ درصد داشتیم در دهه چهارم و سوم مشارکت بالا داشتیم، ۸۵ درصد داشتیم در سال ۸۸ و امثال آن، البته ما فاصله‌ای داریم یعنی این فاصله مثلاً ۴۱ یا ۴۲ درصد این انتخابات را باید تا حدود ۶۵ تا ۷۰ پر کنیم، اما باید به این نکته توجه کنیم که بعد از انتخابات مجلس یازدهم که انتخابات مجالس را باید با هم مقایسه کنیم، انتخابات در مجلس دوازدهم نسبت به مجلس یازدهم کاهشی نداشت و تقریباً معادل همان بود در چه شرایطی این اتفاق رقم خورد؟ ما اتفاقات پاییز سال ۱۴۰۱ را پشت سر گذاشتیم و یک همبستگی و همگرایی و اتحاد بی‌نظیر در ضد انقلاب و خارج نشینان، در دشمنان جمهوری اسلامی اتفاق افتاد و همه آمدند پای کار تحریم انتخابات و تا بعضی از دنباله روهایشان در داخل کشور هم این کار را دنبال کردند؛ باز مردم نسبت به گذشته مشارکتشان کمتر نشد. این مفهومش این است که مردم ضمن اینکه گله دارند و گله‌مندی‌شان را در افزایش نیافتن نسبت به دور قبل نشان دادند، اما انتظارشان از نماینده‌های مجلس دوازدهم این است که آن روندی که در قانونگذاری در مجلس یازدهم در حوزه های زیرساختی و اقتصادی تدوین شد، ادامه یابد. مثل قانون بانک مرکزی، بحث قانون مجوز‌های کسب و کار و امثال آنها. فکر می‌کنم باید در مجلس دوازدهم برویم به سمت نظارت بر اجرای قوانینی که مجلس یازدهم به صورت خیلی جدی داشت. البته بعضی از موارد هم همچنان باقی مانده که آنها هم باید کامل بشود. به نظرم مجلس یازدهم می‌تواند یک مجلس امید باشد، یک مجلس نظارتی باشد و کار مجلس یازدهم را تکمیل کند. به هر حال یک رقابت‌هایی هم در هم دور اول و هم در دور دوم انتخابات برگزار شد. بعضی جا‌ها یک مقدار تلخ بود. همه ما دیدیم که یک جا‌هایی شاید از حدود خارج شد، اما می‌تواند پایان این رقابت‌ها آغاز همکاری در مجلس باشد. من فکر می‌کنم با توجه به شناختی که هم از نمایندگان مجلس یازدهم دارم، بسیاری از منتخبین دارای تجربه یک دور نمایندگی یا چند دور نمایندگی هستند، بعضی از منتخبین جدید، نمایندگان ادوار مجلس بودند؛ یا بعضی از آنها سابقه اجرایی داشتند، مثلاً معاون رئیس جمهور یا معاون وزیر بودند، سابقه وزارت داشتند، اینها مجلس دوازدهم را از نظر تخصصی، از نظر تجربه، مجلس برجسته‌تری می‌کند. این ظرفیت در مجلس دوازدهم بسیار وجود دارد که قوی‌تر از مجلس یازدهم فعالیت کند؛ البته روحیه جوانی و مطالبه‌گری هم تزریق شده است. آن چه که رهبری فرمودند این بود که هم جوانان حضور پیدا کنند، هم با تجربه‌ها عملاً این انتزاج، اتفاق افتاده و اگر یک روحیه همکاری در کلان مجلس و یک رویه همگرایی در جریان انقلابی در مجلس رقم بخورد که ما امیدواریم، کار‌های خوبی انجام شده و گام‌های بسیار مثبتی برداشته شده و تقریباً یک امیدواری بسیار خوبی انجام شده است که ما آن رقابت‌ها یا بعضا اختلافاتی که در فضای انتخاباتی بود کنار بگذاریم و پشت در مجلس و سلایق مختلف در جریان انقلابی همه با یکدیگر فعالیت کنند. ضمن احترام به سلایق متعدد، اما در پیشبرد اهداف انقلاب ان شاالله همه جریان‌های انقلاب یکپارچه و متحد در یک فراکسیون واحد بتوانند کار را در مجلس دنبال کنند.
سؤال: مرحله دوم بود که تکمیل شد، آقای خضریان با توجه به انتخاب‌هایی که منتخبین مردم که در مرحله اول مشخص شدند و حالا با توجه به گزارش‌هایی که دریافت کردید، نظر سیاسی منتخبین مردم را چطور در مجلس دوازدهم ارزیابی می‌کنید؟
خضریان: مهم‌ترین نکته‌ای که معمولاً در هر مجلسی نسبت به مجلس قبل وجود دارد این است که هم نقاط قوتش منصفانه دیده شود که آقای دکتر شریعتی فرمودند و هم اینکه چه، کسانی که در مجلس یازدهم بودند و چه عزیزانی که در مجلس یازدهم نبودند و به عنوان منتخبان مردم شریف ایران در مجلس دوازدهم حضور پیدا می‌کنند، مجلس یازدهم را آسیب شناسی کنند. من معتقد هستم یکی از آن نقاطی که در شعار‌های منتخبین هم بروز و ظهور داشته و تا الان هم دیده شده این است که مجلس باید به صورت جمعی اداره بشود؛ یعنی عقل جمعی در مجلس که همان خصوصیتش بود که عرض کردم که ما با تمام گرایش‌های مختلفی که وجود دارد مجلس باید یک مجلسی باشد که جدا از این که چه کسانی و چه عزیزانی با رای نمایندگان در مسئولیت‌های رئوس مجلس اعم از کمیسیون‌ها و صحن مجلس قرار می‌گیرند، اداره جمعی مجلس، لازمه مجلس دوازدهم است. وقتی که ما داریم افرادی که وارد مجلس شدند با هم مرور می‌کنیم. بخشی از اینها جوانانی بودند که در مجلس یازدهم با یک تجربه اندوخته‌ای وارد مجلس دوازدهم شدند یا کسانی که صاحب مدیریت‌های اجرایی در سال‌های قبل بودند و الان وارد شدند یا در دوره‌های قبل مجلس اسلامی بودند که وارد شدند. حالا در کنار تعدادی از عزیزانی هم که بار اول است وارد می‌شود این بار ما یک مجلس پخته‌تری را از این منظر داریم؛ لذا این انتظار هم وجود دارد که نقش همه نمایندگان مجلس در مجلس دوازدهم پررنگ‌تر دیده شود به نظرم اصلاً مجلس دوازدهم دیگر راهی غیر از این مقابل مسیر خودش نمی‌بیند، یعنی به دلیل این که همین تفاوت گرایش‌های جریان انقلاب هم وجود دارد اگر قرار است ما به سمت اختلاف حرکت نکنیم، اگر قرار است براساس فرمایش رهبر انقلاب با حضور همین اختلاف ها، وحدت و توحید کلمه حفظ شود، یقه گیری در فضای رسانه‌ای و افکار عمومی حاصل نشود، مهم‌ترین نسخه‌ای که می‌شود برای مجلس دوازدهم داد این است که این گرایشات مختلف به رسمیت شناخته شود، یعنی این که اینها باید در مدیریت مجلس و در مدیریت کمیسیون‌ها همه اینها دارای نقش باشند و ضمن احترام به وضعیتی که ما در مجلس یازدهم داشتیم یکی از نکات آسیبی که در کنار نکات قوتش وجود داشت این است که بعضا این نقش‌ها در مجلس یازدهم درست تعریف نمی‌شد و این را باید در مجلس دوازدهم ارتقا داد.
البته مجلس یازدهم، آسیب خورده ی نحوه مدیریت مجلس دهم بود و همین طور نهم و هشتم هست؛ یعنی یک روال غلطی که مجلس فرد محور و رئیس محور شده بود، خروج از این شرایط نیاز تغییرات آئین نامه‌ای است. یعنی این طور نیست که مثلا ایراد به رئیس محترم مجلس صرفا وارد باشد، هر بزرگواری در این جایگاه قرار بگیرد با این آئین نامه‌ای که الان وجود دارد.
سؤال: بحث فردی نیست، بحث آیین نامه‌ای است.
خضریان: ما باید تغییرات اساسی در آئین نامه مجلس ایجاد کنیم تا مسئولیت‌ها و نقش‌ها در صحن مجلس و در مدیریت مجلس به صورت یکسان دیده شود.
بله رئیس محترم مجلس هم به عنوان کسی که اداره کننده جلسه است؛ طبق آئین نامه اختیارات و ظرفیت‌هایی دارد، هر بزرگواری هم در مجلس دوازدهم در این جایگاه قرار بگیرد چاره‌ای به جز این که این نقش‌ها را به نمایندگان برگرداند ندارد و این مطالبه همه نمایندگان مجلس است.
سؤال: یعنی شما معتقدید که در مجلس دوازدهم این بحث مدیریت باید جز اولویت‌ها قرار بگیرد؟
خضریان: حتما تغییر آئین نامه مجلس به نفع صحن مجلس و به نفع رای اکثریت و نظر جمعی نمایندگان، حتما جزو اولویت‌هایی است که در مجلس دوازدهم باید مدنظر قرار گیرد.
سؤال: شما نظرهای منتخبین مردم را چطور ارزیابی می‌کنید و با توجه به توضیحات آقای خضریان نظر شما همین است و معتقدید باید آئین نامه داخلی مجلس مورد اصلاح قرار گیرد؟
شریعتی: بحث آئین نامه، بحث درستی است و حتما جزو اولویت‌های فراکسیون انقلاب اسلامی در مجلس می‌تواند باشد.
اما یک نکته‌ای که اشاره کنم از این جهت که یک ویژگی خوبی مجلس دوازدهم خواهد داشت، من در زمان رقابت‌ها و زمان تبلیغاتم این را بار‌ها گفتم و در رسانه ملی هم قبل‌تر بیان کرده بودم که مجلس در واقع جایگاه تبادل نظر سیاسی در کشور است.
یعنی اگر بخواهیم بگوییم کجا در نظام جمهوری اسلامی فرصت می‌دهد که دیدگاه‌های مختلف سیاسی خودشان را عرضه کنند، طبیعتا رئیس جمهور انتخاب می‌شود و تلاش می‌کند که کابینه همراه و دیدگاه‌های رئیس جمهور در آن حاکم باشد و عملا باید یکپارچه جلو برود، مجلس نباید این گونه باشد و باید از نظر سیاسی دیدگاه‌های مختلف را در خودش جای دهد و حائز جریان‌های اصلی سیاسی در کشور باشد.
مجلس یازدهم یک مقدار از این جهت ضعف داشت، ربطی به مجلس نداشت، نوع انتخابی که اتفاق افتاده بود و امیدی که مردم داشتند به جریان انقلاب باعث شده بود که به صورت خیلی گسترده منتخبین مجلس یازدهم تقریبا به صورت یکپارچه بالای دویست سی – چهل نفر منتخبین جریان انقلاب باشند، در مجلس دوازدهم یک مقدار این تعادل به نفع مجموعه جریان‌های سیاسی تغییر کرده است؛ هر چند من برآیند منتخبین را نگاه می‌کنم اکثریت با جریان انقلابی است و می‌تواند این نقش را ایفا کند.
معمولا مجالس جریان اکثریت و جریان اقلیت دارند، اگر جریان اقلیت در مجلس قوی نباشد، خرده جریان‌های اکثریت فعال می‌شوند و اینها باعث می‌شود که همدیگر را خنثی کنند.
اشکال دیگری که ایجاد می‌شود این است که گرایش‌های قومی، گرایش‌های منطقه‌ای در مجلس تقویت شود، به هر حال گرایش‌ها، زبان‌ها و گویش‌های مختلف در مجلس هستند، مناطق مختلف کشور در مجلس نمایندگانی دارند، وقتی مجلس به صورت سیاسی یکپارچه می‌شود این قومیت‌ها، گرایش‌ها، منطقه‌ای بودن خودش را ظهور و بروز بیشتری می‌دهد.
مثلا فرض کنید ترک زبان ها، یک فراکسیونی، تشکیلی می‌دهند فارغ از جریان‌های سیاسی نقش آفرینی می‌کنند که این در حوزه سیاسی کشور مطلوب نیست .
الان مجلس دوازدهم از این جهت به نظر مجلس بهتری است؛ یعنی یک جریان اکثریت خوبی از جریان انقلابی خواهد داشت و یک جریان اقلیت قوی تری نسبت به دوره گذشته شکل می‌گیرد که به پویایی مجلس و انسجام جریان‌های سیاسی در مجلس کمک می‌کند و با یک مجلس دو فراکسیونی مواجه خواهیم بود، یک فراکسیون اکثریت و یک فراکسیون اقلیت که فراکسیون اکثریت جریان انقلابی به قوی‌تر شدن مجلس و اینکه کمیسیون‌ها قوی‌تر شکل بگیرد کمک می‌کند.
هر جریانی که بخواهد در مجلس غلبه یابد، تلاش می‌کند که حرف تخصصی را از ناحیه جریان خودش بزند و کمک می‌کند به سمت مجلسی برویم که کمیسیون‌هایش نسبت به مجلس قبل تخصصی‌تر اداره شود و افراد با تخصص‌های بالاتر و تجربه‌های بالاتر در راس مناسب تخصصی مجلس قرار بگیرند.
سؤال: در توضیحات تان آقای خضریان یک عبارت یقه گیری را به کار بردید و ما در این مدت تبیلغات و انتخابات شاهد یک سری بداخلاقی و بی اخلاقی‌ها اصطلاحا یقه گیری‌هایی بودیم که مورد انتقاد رهبر معظم انقلاب هم قرار گرفت، مردم به هر حال نگران هستند، که نکند اینها به داخل مجلس دوازدهم سرایت کند و این روند ادامه پیدا کند، نظرتان چیست، به نظر شما ادامه پیدا خواهد کرد؟
خضریان: من امروز که انتخابات دور دوم پایان یافته است و چند روز دیگر در هفتم خرداد، ما شاهد آغاز مجلس دوازدهم هستیم، به نظرم منتخبان مردم در این بازه زمانی و با آغاز مجلس آن چیزی که باید فکر کنند در کنار این که حتما فعل و رفتارشان برای رضای خدا باشد و برای رضایت مردم باشد، مسئله اصلی من این است که با یک سری مسائلی در کشور مواجه ایم اعم از سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و هم یک مسئله مشارکت در انتخابات، خوب بی تعارف ما نسبت متوسط دوره‌های قبلی با یک افت مشارکتی مواجه هستیم؛ به عنوان یک دانشجوی جامعه شناسی سیاسی می‌خواهم عرض کنم و به عنوان کسی که در این حوزه کار کرده است، حتما ما باید تلاش کنیم، چون ما دچار یک رفتار‌هایی می‌شویم که آثار آن باعث می‌شود در کشور این مشارکت پایین آمده یا بالا رود، ما باید بتوانیم با اثرسنجی دقیق اتفاقاتی که رخ داده است و باعث کاهش مشارکت شده است ، بتوانیم این ها را اصلاح کرده و هم در کنار همدیگر و منافع ملی که حتما از دل مشارکت بالای مردم و از دل همراهی مردم در طول دوره مجلس دوازدهم حاصل خواهد شد ، این ها را در پیش بگیریم ، من چند نمونه از اتفاقاتی که باید رخ بدهد اشاره می کنم، در حوزه افزایش مشارکت یکی از موضوعاتی که باید رخ دهد، موضوع اعتماد عمومی است، ما اگر جامعه در سه سطح حکومت، نخبگانی که مسئولیت دارند در کشور ، نه نخبگان علمی، بلکه منظور همین گروه های سیاسی ، همین فعالان سیاسی ، نمایندگان مجلس ، مدیران اجرایی ، قضایی و مردم در نظر بگیریم، میانجی گری نخبگان بین حکومت و مردم زمینه افزایش مشارکت رقم می زند، بعضی از این نخبگان به جای این که میانجی گری کنند بین حکومت و مردم، از حکومت در یک تعریف رادیکال و بیان رادیکال از حکومت پیش مردم بدگویی می کنند و از مردم پیش حکومت بدگویی می کنند، به جای اینکه مردم و حکومت را به هم نزدیک کنند. آنها در مسئولیت قرار دارند اما نان سیاسی خودشان را در این بدگویی ها می بینند، این یقه گیری ها و بداخلاقی، باعث می شود که مردم نسبت به حکومت بدبین شوند، نباید زمینه بدگویی ها را فراهم کنیم یا سیاست ورزی رفاقتی و فامیلی که رهبر معظم انقلاب در مجلس یازدهم این تذکر را دادند که عزل و نصب ها دخالت نکنید. این حتما باید سرلوحه مجلس دوازدهم قرار گیرد، ما در سیاست ورزی رفاقتی و فامیلی یکی از آسیب های مجلس یازدهم بوده است و این باید در آئین نامه نظارت بر رفتار نمایندگان اصلاح شود.مگر ما نگفتیم رهبر معظم انقلاب به عنوان فردی که جریان انقلاب، مقتدای خودشان را ایشان می دانند، نزدیکان و خویشان خودشان را از حضور در مسئولیت ها منع کردند، پس چرا نیروهای انقلاب این را سرلوحه کار خودشان قرار نمی دهند، ما که ادعای انقلابی بودن و انقلابی گری در جریان های سیاسی داریم، اول از همه، بر مبنای این رفتار مقام معظم رهبری باید از خودمان شروع کنیم .
سؤال: جمع بندی شما آقای شریعتی ؟
شریعتی: سال ۱۴۰۳ یک سال طلایی برای مجلس و دولت است، از جهت این که مجلس اکثریت انقلابی است، ان شاءالله انقلابی عمل خواهد کرد، دولت که بر سرکار است دولت انقلابی است، از آینده هم ما خبر نداریم، امیدواریم که تداوم پیدا کند. اما امسال ما باید همه همّ و غمّ مان، در مجلس، برای همکاری و همدلی اکثریتی بین دولت و مجلس بگذاریم، اگر این اتفاق بیفتد، آن اقدامات زودبازده ای که رهبری فرمودند، دولت دارد تلاش می کند ولی باید آثارش را بر سر سفره مردم ببینیم. باید به سمت اقدامات مشترک دولت و مجلس برویم، یک تیم، یک کارگروه مشترک و کمیته مشترکی که ان شاءالله این اقدامات زودبازده را به نتیجه برسانیم.
