بازار بورس، ارز دیجیتال یا فارکس؟ این سوال شاید اولین پرسشی باشد که هنگام تصمیم به ورود به بازارهای مالی از خودمان یا دیگران می‌پرسیم. احتمالاً مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس از اولین دغدغه‌های هر معامله‌گر یا تریدری بوده است!
باید گفت که مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس به‌طور عمده به چند عامل مهم بستگی دارد؛ از جمله می‌توان به میزان تحمل ریسک فرد سرمایه‌گذار در برابر پاداش دریافتی وی، تمایل به سفته‌بازی و دانش از نحوهٔ معامله در هر دو بازار اشاره کرد. بررسی این عوامل قبل از ورود به این بازارها بسیار حیاتی است، زیرا فعالیت در هیچ‌کدام برای مبتدیان آسان نیست.
بازار ارز دیجیتال، همان‌طور که از اسمش پیداست، محل خرید و فروش ارزهای دیجیتالی از جمله بیت کوین، اتریوم و غیره در صرافی‌های مخصوص این بازار است. این بازار معمولاً نسبت به بازار فارکس نوسانات بیشتری دارد و همچنین بسیار کمتر از فارکس تحت نظارت نهادهای مرکزی و دولتی است. از طرفی دیگر، بازار فارکس که در واقع مخفف کلمه بازار تبادل ارزهای خارجی (Foreign Exchange Market) است، محل معاملهٔ جفت ارزهای فیات کشورهای مختلف است.
البته این بازار ریسک‌های خاص خود را داشته که در ادامه مقاله مفصل‌تر درباره نحوهٔ عملکرد، مزایا و ریسک‌های هر دو بازار توضیح خواهیم داد تا با مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس، توانایی انتخاب بهترین بازار را برای شروع مسیر معامله‌گری یا سرمایه‌گذاری خود داشته باشیم.
هر دو بازار ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency) و بازار فارکس (Forex)، بازارهای جذابی برای سرمایه‌گذاران هستند، اما باید در نظر داشته باشید که فعالیت در هرکدام از این دو بازار تخصص خاص خود را نیاز دارد. در قدم اول باید به مقایسهٔ بازار ارزهای دیجیتال و فارکس پرداخت، نحوهٔ عملکرد هرکدام را کامل درک کرد و با تفاوت‌های آنها آشنا شد. همچنین لازم است تا مزایا و ریسک‌های هرکدام را بشناسید تا بتوانید با توجه به شرایط خودتان، دست به انتخاب بین این دو بازار بزنید.
در اولین بخش از مقایسه این دو بازار، به نحوهٔ عملکرد بازار فارکس می‌پردازیم. بازار فارکس، بازاری است که ۲۴ ساعته که در روزهای کاری معامله در آن ممکن است (در روزهای شنبه و یک‌شنبه معاملات در آن انجام نمی‌شود). در این بازار، معامله‌گران به خریدوفروش ارزهای فیات در ازای سایر ارزهای فیات دیگر می‌پردازند.
درنتیجه، در اعلام نرخ برابری ارزها در بازار فارکس، ما با «جفت ارزها» سروکار داریم. برای مثال، در جفت ارز EUR/USD، به نماد سمت چپ که در اینجا یورو (EUR) است، ارز پایه (Base Currency) و به نماد سمت راست یا دلار (USD) در این مثال، ارز مظنه (Quote Currency) یا ارز متقابل (Counter Currency) گفته می‌شود. وقتی اعلام می‌شود که اکنون نرخ جفت ارز EUR/USD برابر با ۱.۲ است، می‌توان اینگونه گفت که با فروش ۱ یورو (EUR)، ۱.۲ دلار (USD) خواهید گرفت.
در بازار فارکس، معامله‌گران به پیش‌بینی درباره تقویت یا تضعیف یک ارز به نسبت یک ارز دیگر می‌پردازند. این افراد برای این که بتوانند پیش‌بینی دقیق‌تری داشته باشند، می‌توانند از انواع روش‌ها و سبک‌ها تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال استفاده کنند؛ یعنی از نمودارهای قیمت، اندیکاتورها، تاریخچهٔ قیمتی و دیگر ابزارها کمک بگیرند.
همچنین می‌توان پارامترهای تحلیل بنیادی یا فاندامنتال را نیز در نظر گرفت. مثلاً به نرخ‌های بهره، نرخ تورم، رشد اقتصادی و یا مسائل ژئوپلیتیکی توجه کرد. تحلیل احساسات یا سنتیمنت نیز (Sentimental Analysis) نیز در این بازار بسیار کاربرد داشته و می‌تواند اطلاعات مهمی را در اختیار معامله‌گران قرار دهد.
در بازار فارکس، با یک واحد اندازه‌گیری به نام لات (Lot) سروکار داریم. هر به‌اصطلاح لات استاندارد برابر با ۱۰۰٬۰۰۰ واحد از ارز پایه است. یعنی برای مثال اگر ۱ لات استاندارد EUR/USD بخرید (با همان نرخ برابری فرضیِ ۱.۲)، در واقع دست به خرید ۱۰۰٬۰۰۰ یورو به مبلغ ۱۲۰٬۰۰۰ دلار زده‌اید.
در بازار کریپتو (یا ارزهای دیجیتال) ، موضوع معامله دیگر ارزهای فیات نبوده و ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم معامله می‌شوند. در این بازار نیز، مانند فارکس با معاملهٔ یک ارز در ازای یک ارز دیگر سروکار داریم. شما ممکن است با پرداخت تتر (Tether)، بیت کوین بخرید و مدتی بعد بیت کوین را فروخته و در ازای آن اتریوم بگیرید. طبق داده‌های کوین‌مارکت‌کپ، وب سایت مرجع قیمت ارزهای دیجیتال، بیش از ۹,۰۰۰ ارز دیجیتال در بازار وجود دارد!
ابزارهای تحلیل در این بازار با فارکس شباهت‌هایی دارند؛ از جمله این که در این بازار نیز می‌توان از تحلیل تکنیکال، بررسی نمودارها و تاریخچهٔ قیمتی استفاده کرد. در تحلیل فاندامنتال نیز متغیرهای اقتصادی و سیاسی و درعین‌حال، پارامترهای دیگری مانند عملکرد پروژهٔ پشت هر ارز دیجیتال، اقتصاد توکنی (Tokenomics) و یا فاکتورهای فنی نیز مؤثر هستند.
علاوه بر این‌ها در بازار ارزهای دیجیتال، دو سبک دیگر تحلیلی یعنی تحلیل آنچین (Onchain) و همچنین تحلیل سنتیمنتال یا تحلیل احساسات نیز کاربرد دارند.
کسب سود در این بازار استراتژی‌های مختلفی دارد. برخی‌ها به استراتژی‌هایی مثل معاملات روزانه (Day Trading)، معاملات شناور (Swing Trading) و یا کپی تریدینگ (Copy Trading) روی آورده و دیگران نیز سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت‌تری را انتخاب می‌کنند و به اصطلاح ارز را هودل (HODL) یا هولد می‌کنند.
برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بازار ارزهای دیجیتال، امنیت و حفاظت از دارایی‌های دیجیتال پراهمیت‌ترین موضوع است. این افراد باید از کیف پول‌های خود با تمهیدات امنیتی فراوان به‌جهت نگهداری ایمن دارایی‌هایشان بهره ببرند. این کیف پول‌ها در دو نوع نرم‌افزاری و سخت‌افزاری وجود دارند.
بیشتر بخوانید: ترید ارزهای دیجیتال چه تفاوتی با سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال دارد؟
همان‌طور که قبل‌تر اشاره شد، یک ویژگی مهم بازار ارزهای دیجیتال، نوسانات بسیار زیاد آن است. گرچه این ویژگی، فرصت‌های کسب سود بسیار جذابی برای معامله‌گران فراهم می‌کند، اما ریسک‌های خاص خود را نیز دارد.
همان‌طور که قبل‌تر توضیح داده شد، بازار فارکس محل معاملهٔ ارزهای فیات است؛ ارزهایی که ناشران آنها بانک‌های مرکزی و نهادهای دولتی در کشورها هستند.
بازار فارکس همچنین به عنوان یکی از توسعه‌یافته‌ترین و نقدشونده‌ترین بازارهای مالی جهان شناخته می‌شود و مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر آن، پارامترهای اقتصادی و سیاسی است. نرخ‌های بهره، نرخ تورم، رشد اقتصادی و وقایع سیاسی تأثیرات بسیار مهمی بر این بازار می‌گذارند.
در طرف دیگر، بازار ارزهای دیجیتال، محل معامله ارزهایی است که سازندگان آنها نهادهایی غیردولتی و خصوصی هستند. این ارزها معمولا ساختاری غیرمتمرکز دارند و بر بستر بلاک چین کار می‌کنند. این بازار جدیدتر از بازار فارکس بوده و به‌مراتب نوسانات بیشتری را تجربه می‌کند.
برخی تفاوت‌های اساسی بین دو بازار را با هدف مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس در تصویر زیر می‌بینید:
مانند هر گزینهٔ سرمایه‌گذاری و کسب سود، بازار فارکس نیز مزایا و البته ریسک‌های خاص خود را دارد که در این بخش به مهم‌ترین آنها خواهیم پرداخت. بررسی مزایا و معایب امری حیاتی در مقایسه بازار ارزهای دیجیتال و فارکس است.
از سویی دیگر، باید توجه داشت که بازار فارکس بدون خطر و ریسک نیست. از جمله مهم‌ترین ریسک‌هایی که متوجه معامله‌گران این بازار است، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
بازار ارزهای دیجیتال نیز همانند فارکس و یا هر بازار مالی دیگر، مزایا و ریسک‌های خاص خود را دارد که پیش از ورود به آن باید از آنها باخبر بود.
از مهم‌ترین مزایای این بازار می‌توان به این موارد اشاره کرد:
در اینجا به فهرستی از مهم‌ترین ریسک‌های بازار ارزهای دیجیتال اشاره خواهیم کرد:
پس از مقایسهٔ بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و پس از آن که به شناخت نسبی خوبی نسبت به هر دو رسیده‌ایم، وقت انتخاب بهترین بازار برای فعالیت در آن است. در انتخاب از بین ارز دیجیتال یا فارکس، الزاماً برای همه معامله‌گران، یکی برتر از دیگری نیست. چرا که هر معامله‌گر باید با توجه به شرایط شخصی خود و فاکتورهای مختلف دیگری، دست به انتخاب بین یکی از این دو بازار بزند.
اگر شما به‌عنوان یک معامله‌گر به‌دنبال انتخاب یکی از این دو بازار برای فعالیت هستید، در این بخش مهم‌ترین فاکتورهای این انتخاب را می‌توانید مشاهده کنید:
شاید بتوان اینگونه گفت که فارکس پایداری بیشتری دارد و برای ریسک‌گریزها مناسب‌تر است. ارزهای دیجیتال پرنوسان‌تر و پرریسک‌تر هستند، ولی پتانسیل سود بالاتری هم دارند.
بازار ارز دیجیتال به دلیل نوسانات زیاد و کمبود قوانین و قانون‌گذاری‌ها، ریسک بالاتری نسبت به فارکس دارد.
هر دو بازار بر اساس سازوکارهای عرضه و تقاضا کار می‌کنند.
درعین‌حال که جواب این سوال به فرد بستگی دارد، می‌توان گفت بازار ارز دیجیتال ۲۴ ساعته و همه‌روزه است، به همین علت ممکن است برای تازه‌کارها راحت‌تر باشد.
طلا روندهای قوی‌تری نسبت به جفت ارزها دارد و جفت ارزها برای ترید در رِنج (دامنه‌‌های محدود قیمتی) مناسب‌تر است چون کارمزد (اسپرد) کمتر و نقدشوندگی بیشتری دارد.
ارزهای دیجیتال با نوسانات کمتر و ارزش بازار بالا برای تازه‌کارها مناسب‌ترند. چندین نمونه از آنها عبارت‌اند از بیت‌کوین، اتریوم و لایت‌کوین.
بله، امکان آن هست ولی تضمینی وجود ندارد. زیرا ریسک ترید در بازار ارز دیجیتال بالا است و قیمت آینده آن به‌سختی قابل پیش‌بینی است.
در این مقاله به تعریف و مقایسۀ بازار ارزهای دیجیتال و فارکس و جواب به این سوال که «بالاخره ارز دیجیتال یا فارکس؟» پرداختیم. این دو بازار مالی، گرچه شباهت‌هایی به یکدیگر دارند، اما تفاوت‌های اساسی آنها نیز قابل‌چشم‌پوشی نیست. باید توجه داشت که انتخاب از بین این بازارها یک تصمیم شخصی برای هر معامله‌گر است.
درنتیجه، پیش از شروع به معامله‌گری، باید حتماً عملکرد هر دو بازار را به‌خوبی شناخت و احتیاط کرد تا در دام پروژه‌های و فعالیت‌های کلاهبرداری نیافتاد. همچنین باید با الزامات امنیتی لازم آشنا بود و احتیاط‌های لازم را انجام داد. علاوه‌براین بهتر است با معاملۀ دارایی‌های شناخته‌شده‌تری (مثلاً بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال) شروع کرد. در نهایت، باید حساسیت کافی و احتیاط کامل در انتخاب کارگزار یا صرافی نیز به‌خرج داد.
