پس از طی مسافت ۳۶ کیلومتری از تبریز در دره‌های سرسبز سهند با گذر از شهر باسمنج و روستاهای هروی «هربی» و بیروق «بره» به روستای لیقوان می‌رسیم.
روستایی که پنیر سنتی آن بیش از آب‌وهوای عالی و طبیعت بکر و بی‌نظیرش معروف شده است، به‌طوریکه در نظر همگان لیقوان اسم یک نوع پنیر است تا یک روستای کهن در دل کوه سهند.
دره سبز لیقوان، نسیم خنک و چشمه‌های آب گرم آن در «اردیبهشت»، بهشتی‌ترین ماه سال، عنوان«دره‌ی بهشتی» این منطقه را یادآور می‌شود، وقتی وارد روستا می‌شوی خانه‌های مردم این روستا که در چین‌های دامان کوه سهند قرار گرفته‌اند به چشم می‌آید.
زنان لیقوانی زیادی در این روستا بیرون از خانه در حال جنب‌وجوش و کار کردن همپای مردانشان هستند، مغازه‌های لبنیاتی زیادی در این روستا وجود دارد که مقابل هرکدام دبه‌های بزرگ شیر گذاشته شده و تقریبا در تمام کوچه‌های آن پارچه‌های بزرگ سفید رنگی به نام«بِز» روی طناب پهن شده است.
لیقوان به دلیل قرارگرفتن در منطقه کوهستانی و وجود کوه‌های سر به فلک کشیده از پوشش گیاهی منحصربه‌فردی برخوردار است و گیاهانی با خواص دارویی نظیر پونه«یارپوز»، کاکوتی«کهلیک اوتی»، یونجه کوهی و … در این منطقه وجود دارند که برای درمان بیماری‌ها توسط متخصصان طب سنتی پیشنهاد می‌شوند.
چرای گوسفندان از این گیاهان باعث شده تا تولید پنیر سنتی به مهم‌ترین منبع درآمد و شغل اصلی مردم این روستا تبدیل شود، پنیر لیقوان که بی‌شک یک از لذیذترین پنیرهای دنیا است، از شیر حیوانات پرورش یافته در دامنه سهند تولید می‌شود.
این نوع پنیر از لحاظ مرغوبیت، کیفیت، عطر و طعم خوش برای مردم، بسیار مطلوب است، روستاییان لیقوان معتقدند استفاده از شیر مخصوص غنی از پروتئین در تهیه‌ی پنیر، کیفیت و ارزش غذایی آن را بالاتر برده است.
مرتضی نصرتیان لیقوان یکی از تولید کنندگان پنیر سنتی لیقوان به خبرنگار ایسنا، گفت: چند سالی است که برای رونق بخشیدن به دامداری در روستا، نسبت به تولید پنیر لیقوان اقدام کرده‌ام.
وی ادامه داد: هر روز شیر تازه را از دامداران روستا تحویل گرفته و پس از تنظیم دما در کارگاه‌های تولید پنیر پس از گذراندن شیر تازه از صافی‌های مخصوص، به ازای هر پنج کیلو شیر، یک قاشق مایه پنیر به آن اضافه می‌شود تا کار تخمیر شیر آغاز شود.
وی افزود: شیر مایه‌خورده را به مدت دو ساعت در دمای ۲۴ درجه در داخل ظروف فلزی بزرگ و مخصوص و بدون حرکت نگه می‌دارند تا به اصطلاح پنیر ببندد و خود را بگیرد. بعد نوبت صافی کردن شیرها می‌رسد پنیر داخل پارچه های سفید رنگ تمیز به نام «بز» ریخته می‌شود تا آب اضافی آن گرفته شود. بعد از آن پنیرهای خام تهیه شده را برش زده و درون حلبی چیده و داخل آن را با آب‌نمک، پر کرده و درش را محکم می‌بندیم و به مدت پنج ماه به سردخانه‌های طبیعی ارسال می‌کنیم.
قرنطینه‌ای دست‌ساز به نام کوهول برای پنیر لیقوان
وی در خصوص سردخانه‌های طبیعی که توسط لیقوانی‌ها به طور سنتی ساخته شده‌اند، گفت: حلبی‌ها به مدت شش ماه در مرحله قرنطینه در کوهول«غار دست ساز» نگهداری می‌شوند، بعد از این مرحله، پنیرها آماده ورود به بازار می‌شوند.
وی ادامه داد: متاسفانه امروزه برخی از پنیرهای سایر مناطق با برند پنیر لیقوان به فروش می‌رسد.
نصرتی با بیان اینکه مراتع روستای لیقوان برای تامین علوفه‌ی مورد نیاز دام‌ها کفایت نمی‌کند، اظهار کرد: با توجه به اینکه رشد علوفه در روستای لیقوان کم است، اکثر دامداران برای تامین علوفه‌ی دام‌ها به مناطق مجاور روستای لیقوان مراجعه می‌کنند، مراتع لیقوان تنها برای چرای ۲۰ روز از ۱۲ ماه سال برای دام‌های این منطقه کفایت می‌کند.
وی افزود: هر یک از حلبی‌های خالی پنیر ۱۳۵ هزار تومان و هرکیلو شیر ۴۵ هزار تومان برای تولید کننده آب می‌خورد و پنیر لیقوان به صورت عمده با قیمت ۲۵۰ هزار تومان در بازار به فروش می‌رسد.
قاسم قسیمی، دهیار روستای لیقوان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: باتوجه به موهبت الهی و قرارگیری دره‌ی لیقوان در دامنه‌ی کوه‌های سهند، این منطقه از بهترین پوشش گیاهی برخوردار است و حدود ۱۵۰ هزار راس دام سبک در این روستا وجود دارد تمام شیر تولید شده در این منطقه به انواع فرآوری و پنیر تولید می‌شود.
وی ادامه داد: تمامی کارگاه‌های تولیدی پنیر لیقوان زیرنظر سازمان جهاد کشاورزی و معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تبریز فعالیت می‌کنند، تولید پنیر لیقوان از ایام قدیم به صورت سنتی و بهداشتی در لیقوان تولید می‌شود.
وی افزود: با اشاره به ویژگی پنیر لیقوان که آن را از سایر پنیرها متمایز کرده است، گفت: افزایش کیفیت پنیر لیقوان با گذشت زمان، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پنیر لیقوان محسوب می‌شود به طوری که ماندگاری این پنیر بسیار بالا بوده بوده و حتی گذشت زمان نیز تاثیری بر کاهش کیفیت این نوع پنیر نمی‌گذارد.
وی در پاسخ به این سوال که «آیا صادرات پنیر لیقوان به سایر کشورها صحت دارد یا خیر؟!» پاسخ داد: پنیر سنتی لیقوان علاوه بر شهرستان و استان‌های همجوار به کشورهای قطر، عمان، کویت و عراق نیز صادر می‌شود. پنیر لیقوان یکی از مشهورترین پنیرهای سنتی ایران و جهان است، اما امکانات روستای لیقوان در حد این پنیر با شهره جهانی نبوده و نیازمند عنایت ویژه‌ی مسئولین مربوطه به این دهکده‌ی توریستی می‌باشد.
پنیر لیقوان شناسنامه‌ی پرافتخار صنایع تبدیلی شهرستان تبریز است
مدیر جهادکشاورزی شهرستان تبریز گفت: پنیر لیقوان نماد و شناسنامه صنایع تبدیلی شهرستان تبریز است.
ابراهیم فرقانی در حاشیه بازدید خبرنگاران از صنایع تبدیلی باسمنج و لیقوان، اظهار کرد: حدود چهار هزار تن پنیر لیقوان از بیش از ۱۵ هزار تن شیر گوسفندی در لیقوان تولید می‌شود.
وی افزود: شیر مورد نیاز برای تولید پنیر سنتی لیقوان از شیر دام‌های روستاهای دامنه‌ی کوه سهند از جمله، هربی، بیرق، اسپیراخوان و غیره تهیه می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تبریز تاکید کرد: وجود گل و گیاه منحصر بفرد در این منطقه و آب و هوای کوهستانی و البته خنکی هوا، تأثیر مطلوبی بر شیردهی و کیفیت شیر گوسفندان دارد و به همین دلیل پنیر لیقوان نسبت به پنیر مناطق دیگر از کیفیت بالاتری برخوردار است.
وی با اشاره به عوامل خاص بودن طعم پنیر لیقوان، اظهار کرد: با توجه به خاص بودن نوع آب و هوای منطقه، کیفیت شیر تولید شده‌ی دام‌ها، استفاده از علوفه‌ی متنوع در منطقه و همچنین نحوه‌ی تولید پنیر به صورت سنتی باعث خاص بودن پنیر لیقوان از سایر پنیرها شده است.
به گزارش ایسنا، فرقانی با اشاره به فعالیت ۱۱۲ واحد صنایع تبدیلی فعال در شهرستان تبریز خاطر نشان کرد: شهرستان تبریز با وجود پنج واحد بزرگ فرآوری شیر پاستوریزه و لبنیات صنعتی، بیش از ۲۰ واحد فرآوری پنیر سنتی لیقوان، دو واحد تولید بستنی، ۱۰ واحد خوراک دام و طیور، دو واحد بسته‌بندی عسل، چهار واحد بسته‌بندی خرما، هشت واحد بسته‌بندی گوشت مرغ و گوشت قرمز و تعداد هفت واحد سردخانه و انبار نگهداری مواد غذایی یکی از قطب‌های اساسی صنایع تبدیلی کشاورزی استان است. که این امر منجر به اشتغال بیش از هزار نفر به‌صورت مستقیم شده است.
انتهای پیام
