زهره خان محمدی در گفت‌وگو با ایسنا در مورد سفر اخیر وزیر امور خارجه کشورمان به تعدادی از کشورهای آسیای مرکزی گفت: سفر ظریف به منطقه آسیای مرکزی طی روزهای آتی با توجه به التهاب سیاست خارجی کشور در ظرف احیای برجام و تعاملات با بازیگران غربی می‌تواند با تأمل بیشتری ارزیابی شود. سفر مذکور را می‌توان در چارچوب وزنه تعادل و توازن‌بخش دستگاه دیپلماسی در قبال تعاملات غرب مورد بررسی قرار داد؛ چراکه احیای برجام و رفع احتمالی تحریم‌های ایالات متحده در اولویت قرار گرفته و نگاه به شرق (با تاکید بر کشورهای آسیای مرکزی) با وجود اشتراکات فرهنگی و تاریخی مهجور مانده است و اکنون در ایستگاه‌های پایانی دولت، شاهد چرخش مجدد با هدف توازن‌بخشی به سیاست خارجی هستیم.
وی ادامه داد: دیدارهای منطقه‌ای ایران با حضور وزیر خارجه در نشست "قلب آسیا" در تاجیکستان آغاز شد که علاوه بر دیدار با همتای تاجیک و افغان، در حاشیه نشست به دیدارهای دوجانبه با سران سایر کشورهای شرقی از جمله آذربایجان، هند، پاکستان و ترکیه نیز پرداخت. بنابراین سفر به آسیای مرکزی می‌تواند دیدارهای شرقی سپهر سیاست خارجی ایران را به نوعی تکمیل نماید.
این پژوهشگر حوزه اوراسیا با بیان این که کشورهای آسیای مرکزی علیرغم اشتراکات فرهنگی-تاریخی با ایران، در دایره اولی سیاست خارجی کشور قرار ندارند که البته در مسیر آسیب‌شناسی این موضوع لازم است نقاط ضعف طرفین را به‌صورت همزمان مورد بررسی قرار دهیم، تصریح کرد : نخست آن‌که منطقه آسیای مرکزی محیط بازیگری روسیه محسوب می‌شود و این کشور به‌طور کلی تمایل چندانی جهت ایفای نقش سایر بازیگران در آن ندارد. {البته این تعبیر در خصوص چین تا حدودی متفاوت است، زیرا بازیگری سیاسی منطقه توسط روسیه و بازیگری اقتصادی از سوی چین ایفا می‌شود و مسکو چنین تقسیم وظیفه‌ای را برای خود بدون چالش ارزیابی کرده است.} از دیگر سو کشورهای آسیای مرکزی از منظر اقتصادی چندان توانمند نیستند و لذا نیازمند کشورهایی با امکانات اقتصادی و سرمایه‌گذاری بالا هستند که ایران با توجه به اقتصاد نفتی و موضوع تحریم خصوصاً در سال‌های اخیر در چنین دسته‌بندی قرار ندارد.
وی همچنین با تاکید بر این که اولویت ایران بر همکاری با کشورهای قدرتمند {چون روسیه، چین، اروپا} سبب شده است تا سیاست نگاه به منطقه آسیای مرکزی چندان حائز اهمیت نباشد، گفت : موانع موجود در مسیر همکاری سبب شده است تا سطح همکاری‌ها از تعاملات دوجانبه فراتر نرود و با فراز و نشیب فراوانی هم همراه باشد. در خصوص تجارت با ازبکستان بنابر آمارها در شش ماهه اول سال ۲۰۲۰، ایران تنها حدود ۶۱/۰% از تجارت خارجی ازبکستان را با میزان ۹۷ میلیون دلار مبادله تشکیل داده است. تجارت با قزاقستان با اندکی رشد در سال ۲۰۱۹ به ۵/۳۸۰ میلیون دلار معادل ۰/۴% از حجم تجارت خارجی این کشور دارای رشد بوده است. تجارت خارجی با ترکمنستان در سال‌های اخیر به کمتر از ۴۰۰ میلیون دلار رسیده است که در مقایسه با سال‌های قبل، روند کاهشی داشته است. بنابر گزارشات رسانه میزان تعاملات تجاری ایران با اوراسیا در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز در هشت ماهه نخست ۹۹ به نسبت مدت مشابه در سال گذشته، ۱۱% کاهش داشته است. نکته قابل توجه در این خصوص اشاره به سطح همکاری‌های طرفین و جایگاه نه‌چندان مطلوب آنها در مبادلات تجاری است که این امر لزوم برطرف ساختن موانع میان کشورها را لازم و ضروری می‌سازد.
خان محمدی اظهار کرد : به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه تمرکز بر موضوعات منطقه‌ای و دوجانبه، محور بحث‌های طرفین خواهد بود، لذا در سفر پیش‌رو که به نظر می‌رسد آخرین دور از سفرهای منطقه‌ای وزیر خارجه دولت روحانی نیز خواهد بود ضمن بررسی دستاوردهای طرفین ظرف هشت سال گذشته ، بررسی موانع همکاری از منظر سیاسی-اقتصادی {با توجه به ظرفیت منابع برق و گاز کشورهای آسیای مرکزی و همکاری آنها با ایران}، تاکید بر گسترش روابط فرهنگی با توجه به اشتراکات تمدنی، تاریخی و فرهنگی هر یک از کشورها با ایران، گسترش همکاری کشورها در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا با توجه به بحران کرونا و لزوم اجرایی ساختن پروژه‌های حمل‌ونقل و ارتقاء همکاری‌های زیرساخت در این راستا با هدف ارائه راه‌کار برای دولت آتی، ضروری و قابل بحث باشد.
انتهای پیام
