به گزارش ایرنا، پژوهش‌های بومی موجب نگهداری از سرافرازی یک منطقه و تقویت خرده فرهنگ‌هایی می‌شود که ماندگاری آن، بقای فرهنگ ایرانی را تضمین می‌کند و یکی از نشانه‌های گران‌بهای فرهنگ یک سرزمین یا منطقه، آثار مکتوب برجای مانده از آن منطقه است.
طراوت و سرزندگی و شادابی روح هر جامعه بستگی به فرهنگ آن جامعه دارد و این فرهنگ است که همه مسائل دینی، باورها، آداب و رسوم و اخلاق و ادب را به هم پیوند می‌دهد.
کتاب «گنجینه هیکو» که دوستعلی صالحی هیکویی نگارنده از آن به عنوان سرزمین لاله‌های بی غم نیز یاد کرده است، کتابی است که فرهنگ، تاریخ، جغرافیا، دین، خوراک، پوشاک و موضوعات از این قبیل را در روستای «هیکو» وصف می‌کند.
این کتاب را صالحی هیکویی به نگارش درآورده و انتشارات حبله رود آن را در سال ۱۳۹۷ و در ۲۴۸ صفحه به چاپ رسانده است.
نگارنده کتاب در جمع‌آوری اطلاعات موجود در آن، از بزرگان و قدمای روستا و همچنین تعدادی کتاب‌های قدیمی در این حوزه بهره جسته و در پیشگفتار کتاب بیان می‌کند که دو جلد دیگر، یکی در رابطه با گویش هیکویی و دیگری اشعاری در موررد بزرگانی که در هیکو زندگی زندگی کردند را نیز به چاپ می‌رساند.
روستای «هیکو» در شمال استان سمنان و در جنوب دامنه رشته کوه‌های البرز در منطقه‌ای خوش آب و هوا و سردسیر واقع است.این روستا تابع بخش شهمیرزاد شهرستان مهدیشهر است و آب آن از سرچشمه بالاتنگه به نام بیژن چشمه (جن چشمه) تامین می‌شود.
مردم هیکو مانند مردم مازندران به گویش طبری یا مازندرانی سخن می‌گویند و شغل اکثر آنان کشاورزی، دامداری و صنایع دستی است.
قسمتی از کتاب
بنا به گفته اجداد ما که اطلاعاتشان سینه به سینه و نسل به نسل به ما رسیده است، بنای روستای هیکو مربوط به قبل از اسلام است.
این روستا در ابتدا به صورت قلعه بوده است و ساکنان آن در اطراف این قلعه در غارها زندگی می کردند. وجود تعدادی غار در اطراف این محل نشان دهنده این مطلب می باشد. با توجه به اینکه در این منطقه در بین قبایل درگیری های ناخواسته به وجود می آمد و در اثر این درگیری ها عده‌ای افراد بی گناه، کشته می شدند، رؤسای قبایل تصمیم می گیرند تا بین قبایل دوستی و برادری و همدلی ایجاد کنند، لذا سران قبایل با یکدیگر مذاکره کردند و در نهایت همگی قبول کردند که در یک جا ساکن شوند تا جلوی اختلافات داخلی گرفته شود و بهتر بتوانند در مقابل حوادث و حملات بیگانگان و اشرار از خود دفاع نمایند.
برای این امر ابتدا چند مکان را انتخاب کردند، حتی در بعضی جاها اسکان موقت نمودند ولی به علت نامناسب بودن مکانها، در نهایت پس از بررسیهای همه جانبه، جهت اسکان دائم محل فعلی را انتخاب کردند.
بنا به گفته مطلعین محلی، در هیکو، ١٠ قبیله زندگی می کردند که به خاطر دوستی و وحدت و برادری که بین آنها به وجود آمده بود، به ١٠ برادر معروف شده بودند.
بنا به گفته آقای مشهدی علی اصغر خورشیدی هیکویی" به نقل از پدرش و دیگر بزرگان می‌گفت: قلعه هئیی کو (هیکو) توسط ۱۰ طایفه بنا شده که به ۱۰ برادر معروف بودند. قبیله بیک در طالنگاه و قبیله بیطالم در هلال چاه معروف به شِپِنی زندگی می‌کردند و بقیه طوایف در اطراف این قلعه سکونت داشتند.
درباره نویسنده
صالحی هیکویی در سوم اردیبهشت ۱۳۲۲ متولد شد. به مدت ۳۰ سال در آموزش و پرورش دودانگه و ساری خدمت کرد و در سال ۱۳۸۵ بازنشسته شد. وی در حال حاضر سرگرم تحقیق و پژوهش پیرامون فلکلور و فرهنگ عامه زادگاه خود و سرودن اشعار محلی به گویش مازندرانی است.
دیگر آثار او عبارت است از «اشک نیزه‌ها»، «اشک لاله‌ها»، «اشک آلاله‌ها» و «تیم تیم اسری»
