چگونه از کلاهبرداری «وانگیری» ایمن شویم؟

کلاهبرداری وانگیری به این صورت عمل می‌کند که کلاهبردار یک روبوکال یا روبات تماس‌گیرنده را روی یک شماره قرار می‌دهد و بعد از یک یا دو بوق، تماس را قطع می‌کند. این روبات‌ها حتی ممکن است چندین بار با یک شماره تماس بگیرد.

در شرایطی به این اتفاق کلاهبرداری گفته می شود که بسیاری از افراد برای اینکه بدانند تماس از دست رفته از سوی چه کسی بوده است، با شماره ناشناس تماس می گیرند، اینجا آغاز کلاهبرداری است، به محض اینکه فرد این کار را انجام می دهد از او خواسته می‌شود هزینه‌های مسافت طولانی را برای اتصال تماس بپردازد که بخشی از آن به کلاهبردار پرداخت می‌شود و این موضوع می‌تواند برای کاربر گران تمام شود.

این نوع کلاهبرداری، نوعی از کلاهبرداری است که می‌تواند هزینه زیادی برای افراد داشته باشد. این نوع کلاهبرداری به حس کنجکاوی ذاتی انسان تکیه می‌کند. بسیاری از افراد به طور طبیعی به تماس‌های از دست رفته خود پاسخ می‌دهند حتی اگر یک تماس ناشناخته و مشکوک بین‌المللی باشد به همین دلیل پلیس فتا نسبت به این نوع کلاهبرداری هشدار داده است.

در این شیوه از کلاهبرداری، مهاجم یکسری شماره‌های ویژه یا پریمیوم (premium) تهیه می‌کند. (شماره‌های پریمیوم شماره‌هایی هستند که برای ارائه سرویس خاصی ایجاد شده‌اند و هزینه تماس با آنها بیشتر از حالت معمولی است) و از آنها به صورت رندوم به شماره‌های سراسر دنیا تماس‌هایی را برقرار و بلافاصله قطع می‌کند تا یک تماس از دست‌رفته (Missed Call) در گوشی قربانی مشاهده شود.

در صورتی که قربانی به برقراری تماس مجدد (Call Back) با مهاجم اقدام کند، یک پیام ضبط‌شده برای وی پخش شده و بدون اینکه فرد متوجه باشد درگیر قبوض بالا می‌شود؛ اغلب مهاجمان سعی می‌کنند با طرح موضوعات جذاب مانند برنده شدن مشتری در لاتاری و غیره قربانی را برای صحبت بیشتر ترغیب و هزینه بیشتری را به وی تحمیل کنند.

به گفته کارشناسان پلیس فتا تماس‌های وانگیری یا تقلب مخابراتی یکی از روش‌های جدید مجرمانه است، کلاهبرداران با ثبت تماس بی پاسخ از مبدا کشورهای خارجی در گوشی همراه مشترکان اقدام به هزینه سازی سنگین برای شهروندان می‌کنند.

همان طور که گفته شد در این روش ابتدا به صورت سیستمی با افراد و شماره‌های مختلف تماس‌های کوتاه و متعدد برقرار شده به نحوی که به صورت تماس بدون پاسخ در دستگاه گیرنده ثبت می‌شود و سعی بر ترغیب کاربر نسبت به برقراری تماس مجدد دارند که بلافاصله بعد از برقراری تماس، هزینه‌های اضافه و بین‌المللی برای مخاطب به همراه خواهد داشت. صحبت در خصوص برنده شدن لاتاری، برنده شدن جایزه هنگفت و موارد مشابه، از جمله موضوعاتی هستند که می‌تواند موجب طولانی‌تر شدن مکالمه و در ادامه افزایش هزینه شود.

به گفته کارشناسان فتا، در این شگرد مجرمانه قابلیت تماس با زبان فارسی وجود دارد در گذشته تماس‌های صورت گرفته به صورت خارجی و با زبان انگلیسی صورت می‌گرفت اما از تماس‌ها به زبان فارسی ماشینی که توسط نرم‌افزار خوانده می‌شود، پخش شده که این مورد روند فریب خوردن کاربران را افزایش خواهد داد.

فردی که اینگونه مورد کلاهبرداری قرار گرفته، ممکن است حتی تا زمانی که قبض خود را دریافت و خدمات پریمیوم (شماره‌های پریمیوم شماره‌هایی هستند که برای ارائه سرویس خاصی ایجاد شده‌اند و هزینه تماس با آنها بیشتر از حالت معمولی است) را روی قبض مشاهده نکند، متوجه اتفاقی که برایش افتاده نشود. بنابراین اگر از یک شماره ناشناخته بین‌المللی یا غیرمعمول یک تماس غیرمنتظره دریافت کردید، مراحل ساده‌ای وجود دارد که می‌توانید برای محافظت از خود در برابر کلاهبرداری وانگیری انجام دهید.

کلاهبرداری مشابه دیگر

کارشناسان پلیس فتا همچنین در مورد کلاهبرداری دیگری که تا حدودی مشابه وانگیری است، هشدار داده اند. به گفته این کارشناسان گاهی کلاهبرداران و شیادان با ساختن اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی با استفاده از شماره تماس‌های خارج کشور، روشی تازه برای فریب طعمه‌های خود ابداع کرده‌اند و کاربران شبکه‌های اجتماعی را هدف قرار می‌دهند. این کلاهبرداری اغلب با ارسال پیام به صفحه اینستاگرام کاربران آغاز می‌شود؛ پس از یک احوال‌پرسی کوتاه که البته به زبان انگلیسی یا فارسی دست و پا شکسته است، شخص پیام‌دهنده خود را یک فرد متمول و پولدار معرفی می‌کند.

کلاهبردار برای تسلط بیشتر بر تکنیک مهندسی اجتماعی برای جلب اعتماد کاربر، صفحه شبکه اجتماعی قربانی را بررسی کرده و پست‌های او را به دقت مطالعه می‌کند تا از علاقه‌ها و طرز تفکر طعمه‌اش آگاه شود. کلاهبردار مدعی می‌شود که قصد کمک و بخشیدن مال خود را دارد یا چون وارثی ندارد ادعا می‌کند قصد دارد قسمتی از مال خود را به طعمه خود واگذار کند.

این شیوه، یک کلاهبرداری سازمان یافته است که در کشورهای مختلف دنیا انجام می‌شود، امکان دارد که به کاربر پیشنهاد شود برای تهیه مدارک یا برای ارسال کالا یا هدیه، مبلغی را به حساب کلاهبردار بفرستد یا اینکه یک حساب بانکی در یک بانک خاص افتتاح کند یا اینکه شماره حسابی را برای شخص کلاهبردار ارسال کند. در همه این حالات مبلغی را که ارسال می‌کنید از دست می‌دهید، این گروه سازمان یافته به حساب‌های شما و اطلاعات حساب شما دست پیدا می‌کنند و تمام سپرده شما را هک کنند.

در حالتی دیگر ممکن است کلاهبردار با مشخصات ذکرشده واقعی باشد و حتی مبلغی را به عنوان مبلغ ویزا و هزینه سفر به حساب شما واریز کند تا شما به آن کشور سفر کنید. ولی ممکن است الباقی مبلغ را در حسابی که شما در همان کشور افتتاح کرده‌اید، واریز کند و مدارک واریز را نیز برایتان ارسال کنند.

در این شیوه وسوسه می‌شوید به آن کشور سفر کنید ولی متاسفانه سر از زندان‌های آن کشور درمی‌آورید؛ چراکه این گروه کلاهبردار با اطلاعاتی که از حساب‌های شما دارند، پیش از آن‌که شما به خاک آن کشور برسید، موجودی حساب شما را به حساب دیگری انتقال می‌دهند و شما به عنوان عامل کلاهبرداری دستگیر و زندانی می‌شوید. شما نیز نمی‌توانید بی گناهی خود را ثابت کنید، زیرا فقط با یک نام مجازی در فضای مجازی آشنا شده‌اید و دستوراتش را عملی کرده‌اید لذا هیچ اطلاعات درستی از کلاهبرداران ندارید و این موضوع برای پلیس قابل‌قبول نیست. پلیس فتا در این شرایط توصیه می‌کند در صورت دریافت چنین پیام‌هایی در هر کجای فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی اعتنا نکرده و پلیس فتا را در جریان این نوع کلاهبرداری قرار دهید.

در این روش مجرمان با استفاده از تماس گیرنده‌های خودکار و به صورت نرم افزاری با تعداد زیادی از شماره‌ها، یک یا دو تماس کوتاه برقرار کرده تا تماس از دست رفته روی گوشی طرف مقابل ثبت شود؛ افراد نیز پس از دیدن تماس‌های از دست رفته، به گمان اینکه تماس مهمی را از دست داده‌اند و یا از روی حس کنجکاوی و بدون دقت به داخلی یا خارجی بودن شماره، اقدام به تماس مجدد با این شماره‌ها می‌کنند و به این شکل هزینه‌های سنگین تماس بین المللی به آنها تحمیل می‌شود.

پس از برقراری تماس با شماره مورد نظر، اپراتور پاسخ داده و سعی می‌کند با صحبت در مورد موضوعات مختلف مانند پذیرفته شدن در لاتاری و برنده شدن جایزه‌های متنوع، مکالمه را طولانی کند تا درآمد بیشتری نصیبشان شده و از طرفی حساب شما را خالی کنند و از سویی اقدام به تخلیه تلفنی کرده و اطلاعات خصوصی و شخصی شما را نیز از شما گرفته و ممکن است بعدها مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

بسیاری از آنها دارای اپراتور نرم‌افزاری هستند و در صورت تماس با آنها پیام ضبط شده برای شما پخش می‌شود. این پیام‌ها اغلب به زبان انگلیسی هستند ولی گاهاً به صورت فارسی و عربی نیز پخش می‌شود. توصیه می‌شود افراد شماره‌های مربوط به بستگان خود را که در خارج از کشور هستند به صورت مشخص در فهرست مخاطبان خود ذخیره کنند تا در صورت مشاهده شماره‌ای ناشناس بتوانند به راحتی آن را رد کرده و در صورت مواجهه با این شماره‌ها، با آنها هیچ تماسی برقرار نکنند.

راه در امان ماندن از وانگیری

پلیس فتا بهترین راه در امان ماندن از کلاهبرداری وانگیری را نادیده گرفتن این گونه تماس‌ها می‌داند و معتقد است در صورت نیاز به برقراری تماس با بستگان در خارج از کشور، شماره آنها را در حافظه گوشی خود ذخیره کنید و در غیر این صورت اگر منتظر تماس از شخصی خارجی نبودید، تماس را نادیده بگیرید.

پلیس تاکید می‌کند به تماس‌های غیرمنتظره از شماره‌های بین‌المللی یا غیرمعمول پاسخ ندهید و اگر از یک شماره بین‌المللی یا غیرمعمول، تماس از دست رفته دریافت کردید، برای تماس دوباره با آن شماره وسوسه نشوید.

همچنین می‌توانید شماره‌های ناآشنای خارج از کشور و خدمات پریمیوم (شماره‌های پریمیوم شماره‌هایی هستند که برای ارائه سرویس خاصی ایجاد شده‌اند و هزینه تماس با آنها بیشتر از حالت معمولی است) را مسدود کنید و این شماره‌ها را با اپراتور خود به اشتراک بگذارید تا بتوانند روی آنها تحقیق کنید.

این تماس‌ها نوعی کلاهبرداری است که در آن کلاهبرداران از کشورهای کوچک و کمتر شناخته شده، با کمک برخی اپراتورهای متخلف خارجی و با هدف کسب درآمد غیرقانونی از مشترکان با استفاده از سرویس‌های مخابراتی صورت می‌گیرد.

شیادان به وسیله تماس گیرنده‌های خودکار و به صورت نرم افزاری با تعداد زیادی از شماره‌ها، یک یا دو تماس کوتاه برقرار کرده تا تماس از دست رفته روی گوشی طرف مقابل ثبت شود. افراد نیز پس از دیدن تماس‌های از دست رفته، به گمان اینکه تماس مهمی را از دست داده‌اند یا از روی حس کنجکاوی و بدون دقت به داخلی یا خارجی بودن شماره، اقدام به تماس مجدد با این شماره‌ها می‌کنند و به این شکل هزینه‌های سنگین تماس بین المللی به آنها تحمیل می‌شود. به طور کلی راه حلی که می‌توان در مقابل این کلاهبرداری‌ها اتخاذ کرد، مسدود کردن شماره‌های تماس گیرنده و عدم تماس مجدد با آنها است.

مراقب تماس های از دست رفته بین المللی باشید

سرهنگ دوم علی محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص ‌و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا هشدار داد: شهروندان در صورت مشاهده تماس‌های از دست ‌رفته بین‌المللی، اقدام به تماس مجدد با این شماره‌ ها نکنند زیرا این شگرد کلاهبرداران بین‌المللی است.

وی با بیان اینکه تماس‌های از دست رفته بین‌المللی یکی از شیوه‌های کلاهبرداران بین‌المللی است، افزود: این افراد ابتدا یک تماس کوتاه با مشترک برقرار کرده و به سرعت قطع می‌کنند؛ اما تعداد زیادی از مشترکان تلفن همراه عادت دارند پس از هر تماس ناموفق، اقدام به برقراری تماس با فرد تماس گیرنده کنند؛ به دلیل آن‌که این تماس‌ها از سرشماره‌های بین‌المللی برقرار می‌شود، به محض تماس هزینه‌های سنگینی به مشترک ایرانی تحمیل می‌شود.

وی ادامه داد: اغلب این تماس‌ها از کشورهایی با هزینه‌های بالای مخابراتی مثل آفریقاست و هدف از این تماس‌ها کسب درآمدهای غیرقانونی از مشترکان سایر کشورهاست.

سرهنگ رجبی با بیان اینکه این شماره‌ها می‌تواند از هر کشوری باشد و هیچ راهی برای شناخت آنها وجود ندارد، گفت: همه چیز به خود فرد بستگی دارد که آیا کنجکاوی وی باعث می‌شود تا با شماره مورد نظر تماس بگیرد یا خیر؟ تماس نگرفتن با این شماره‌ها می‌تواند کلاهبرداران را در اجرای اهداف مجرمانه خود ناکام بگذارد.

رئیس مرکز تشخیص‌ و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا بیان کرد: اگر از یک شماره بین‌المللی یا غیرمعمول، تماس از دست رفته داشتید، برای تماس دوباره با آن شماره وسوسه نشوید. از برقراری تماس مجدد از دست رفته شماره‌های بین‌المللی ناآشنا و نامتعارف جدا خودداری کنید، زیرا در صورت گرفتار شدن مشترک به این مشکل، پرداخت قبوض بر عهده‌ خود اوست.

سرهنگ رجبی از کاربران درخواست کرد: توصیه‌های پلیس فتا را جدی گرفته و آنها را به کار ببندید تا در معرض این ‌گونه کلاهبرداری قرار نگیرید و در صورت مشاهده موارد مشکوک آن را از طریق سایت پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir بخش مرکز فوریت‌های سایبری با ما در میان بگذارید.

از: معصومه نیکنام