به گزارش روز یکشنبه گروه فرهنگی ایرنا از دانشگاه سوره، نخستین نشست هفته هنر انقلاب اسلامی با موضوع معمار، جامعه و معماری در تمدن نوین اسلامی با حضور دکتر امیر محمدخانی، استاد عبدالحمید نقرهکار، دکتر علیرضا رازقی، دکتر مهدی حمزه نژاد همچنین دکتر حیدر جهانبخش به عنوان دبیر نشست، دیروز (شنبه ۲۱ فروردین) به صورت مجازی به همت دانشگاه سوره برگزار شد.
در ابتدای جلسه، دکتر محمدحسین ساعی سخنانی در باب هنر انقلاب اسلامی مطرح کرد و گفت: پس از وقوع انقلاب فرانسه و عبور از دوره کمونیستی شوروی، انقلاب مقدسی به نام انقلاب اسلامی رخ داد و این در صورتی بود که سلطه مدرنیته وجود داشت؛ انقلاب ما نه مدرن است نه سنتی، بلکه پدیده منحصر به فردی است که فهم انقلاب میتواند به درک هنر آن نیز کمک کند.
ساعی، سخنان خود را با معرفی مختصری از شهید سید مرتضی آوینی ادامه داد و افزود: شهیدآوینی بر فرم ها (سینما و مستندسازی) مسلط بود.
وی در ادامه به کتاب آیینه جادو جلد ۳ نوشته آوینی استناد کرد و گفت: این کتاب نمونهای از مصاحبه با مجله فیلم دو ماه قبل از شهادت آوینی است که حدود ۱۰۰ صفحه جمعآوری و نگارش شده است که جوهره فکری شهید آوینی در آن هویداست و شهید آوینی کوشش هنر انقلاب اسلامی را در تمدن سازی می دانست.
در ادامه این نشست دکتر حیدر جهانبخش با عنوان دبیر جلسه به طرح چارچوب گفت و گو و مباحث کلی درباره موضوع نشست پرداخت و گفت: در میان معماری، هنر و جامعه رابطه نسبی وجود دارد.
او همچنین به مقیاس هنر، معماری و تبیین ویژگی هنر در قالب تمدن اسلامی پرداخت و خاطر نشان کرد: امید است این ویژه برنامه ها ادامه یابد و نتایج بسیار ارزنده به جامعه و هنر انقلاب اسلامی تقدیم کند.
سپس عبدالحمید نقرهکار، با طرح چند سوال از باب هنر انقلاب اسلامی و در باب واژه شناسی و تعریف اجمالی از معماری خاطرنشان کرد: هر ساختمان سازی معماری نیست.
وی در ادامه، ساختار و مراحل پنج گانه در فرایند خلق آثار معماری را مطرح کرد و گفت: انسان شناسی مرحله اول در طراحی معماری است و انسان ۵ قوه دارد که به انسان حکمت، نزاهت و انسانیت میبخشد. این یعنی تشخیص خیر از شر و حق از باطل، به عبارتی دیگر سیر و سلوک عالم ظاهر به عالم معنا و فاصله از سلیقه شخصی و رسیدن به خداگونه طراحی کردن است.
انسان دارای دو بعد است؛ یک بعد حیوانی و نباتی که متغیر و وابسته است و دارای جبر شرایط محیطی و مکان و زمان و جنسیت است و دیگری ذات الهی است که متغیر نیست، زیبا شناسی کارفرما باید در خود باشد و آنرا به اسماءالحسنی الهی جهت دهیم و مدام سلیقه خود را کامل کنیم.
وی فرایند خلق آثار مطلوب و نامطلوب را مطرح کرد و گفت: آثار مطلوب تعالی بخش است و هم شخص هنرمند و هم مخاطب را متعالی میکند. تمام بحث ما در امر معماری و شهرسازی بحث آزادی حقیقی انسان است. پس آزادی انسان بین دو جبر بیرونی و درونی محصور است و این مقوله پاسخ به سوالی است که اسلام چگونه به معماری جهت میدهد.
نقرهکار در انتها خاطرنشان کرد: برای رسیدن به هنر و معماری مبتنی بر انقلاب اسلامی باید دانشگاهها، قوانین، مدیران و کارشناسان، مدرسان و آموزش و پرورش، اصلاح شود. همچنین مدیریت ها باید معصومانه و اسلامی باشد و اکثر مردم هم باید اسلامی باشند.
در ادامه دکتر علیرضا رازقی به مفهوم شناسی معماری اسلامی و نسبت آن با نگرش ها و رفتارها در یک جامعه پرداخت و تعریفی از سطوح اجتماعی و چگونگی تبیین نگرش و رفتارها ارائه داد و گفت: نگرش بر دو نوع شناختی و احساسی است و دو بعد بعد تکسوگیرانه و دوسوگیرانه نیز دارد.
وی اساس شکلگیری نگرش ها را بر مبنای فرآیند یادگیری، تداعی، شرطی شدن، یادگیری مشاهدهای و مقایسه های اجتماعی دانست و افزود: تأثیرگذاری و تأثیرپذیرندگی دو سویه میان معماری و نگرش ها و رفتارها وجود دارد و در این موقعیت است که معماری اسلامی با نگرش ها و رفتارها و تأثیر بر جامعه آمیخته میشود.
دکتر امیر محمدخانی با بیان این پرسش که حقیقت معماری چیست و برای چه معماری انجام میدهیم؟ گفت: معماری نوعی پاسخگویی به نیاز مردم است و اگر طی معماری دست به اصلاحات فرهنگی زده شود تأثیر واقعی آن در رفتار مردم نیز پدیدار میشود.
معمار همواره باید به دنبال پاسخ به نیاز مخاطب باشد.
دکتر مهدی حمزه نژاد نیز ضرورت اصلاح قوانین در معماری و هنر انقلاب اسلامی را یادآور شد و گفت: در جامعهای که وفور نعمت وجود دارد، معماران تحت فشار بوده و از منطقگرایی فاصله گرفتهاند. او در ادامه بیانات خود به نظریه وفور نعمت دنیل لیوسکی اشاره کرد.
نقرهکار به عنوان سخن پایانی خود در این نشست خاطرنشان کرد: در ۴۰ سال نخست انقلاب اسلامی مبانی و منابع توسط امام خمینی (ره)، شهید مطهری و شهید آوینی و غیره آماده شد و در ۴۰ سال دوم (گام دوم انقلاب اسلامی) با امید به پروردگار و با اصلاحات، معماران و مهندسان بتوانند مصادیقی الگوساز برای معماری جهان طراحی کنند.
هفته هنر انقلاب، هر ساله به مناسبت سالروز شهادت شهید مرتضی آوینی (۱۳۲۶ تا ۱۳۷۲) از ۲۰ فروردین آغاز شده و در طول یک هفته ضمن مرور مهمترین رویدادهای مرتبط با هنر انقلاب و هنرمندان انقلابی و معرفی چهره سال هنر انقلاب، با برگزاری نشستهای تخصصی در حوزه های مختلف هنر گرامیداشته میشود.
