به گزارش بهداشت نیوز، مراقبت مناسب بعد از کشیدن دندان برای درمان و التیام ناحیه مورد نظر لازم است. دندان‌پزشک با استفاده از مداخلات جراحی و تحت بی‌حسی موضعی، عمل کشیدن دندان را انجام می‌دهد. در موارد شدیدتر ممکن است لازم باشد بیمار به خواب برود. در این حالت، دندان‌پزشک احتمالاً از بیهوشی عمومی استفاده می‌کند.
پزشک ابتدا دندان را از بافت لثه که حامی دندان است جدا می‌کند. سپس با تکان دادن و بالا و پایین کردن دندان آن را شُل کرده و از حفره‌ای که در آن قرار دارد جدایش می‌کند. موارد پیچیده‌تر ممکن است نیاز به ابزارهای دیگر داشته باشند تا استخوان حرکت داده شده یا دندان به تکه‌های کوچک‌تر خُرد شود.
وقتی دندان از دهان خارج شد، فضای خالی که به جا می‌ماند معمولاً تشکیل لخته خون می‌دهد. این لخته خون، عامل التیام زخم است. بنابراین مهم است که آن را حفظ کنید تا التیام به خوبی صورت بگیرد.
کشیدن دندان یک مداخله درمانی جراحی در افراد بزرگسال است. هر چند دندان‌پزشک تمام تلاش خود را می‌کند تا جایی که امکان دارد دندان‌ها را در دهانتان حفظ کند؛ اما مواردی نیز وجود دارند که کشیدن دندان، اجتناب‌ناپذیر است:
. عفونت دندان: وقتی آنتی‌بیوتیک‌ها عفونت را برطرف نکنند، عفونت تکرار خواهد شد و با درمان ریشه قابل رفع نخواهد بود یا ممکن است عفونت به سایر قسمت‌های بدن نیز منتشر شود.
. احتمال عفونت: بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا دندانی دارند که می‌تواند مشکلی در سلامتی ایجاد نماید.
. پوسیدگی دندان: وقتی بیماری بسیار پیشرفت کرده و دندان تقریباً تخریب شده است، مواردی وجود دارند که درمان‌های دیگر دندان فایده‌ای ندارند.
. شکستگی دندان یا آسیب تروما: آسیب‌های وارد شده به دندان که نتیجه‌ی یک ضربه‌اند ممکن است چاره‌ای جز کشیدن دندان به جا نگذارند.
. التهاب و عفونت لثه: از دست رفتن بافت‌هایی که حامی دندان هستند می‌تواند باعث شود دندان از جای خود حرکت کرده و نیاز به کشیده شدن داشته باشند.
. فشار دندان‌ها: در مواردی که دندان‌ها به دلیل تنگی فضا روی هم می‌افتند ممکن است لازم باشد یک یا چند دندان کشیده شوند.
. برای ارتودونسی: شاید لازم باشد به عنوان بخشی از درمان ارتودونسی، چند دندان از دهان خارج شوند تا فضای کافی ایجاد شود.
. مشکلات مربوط به دندان عقل: وقتی دندان‌های عقل جای کافی برای بیرون آمدن نداشته باشند، می‌توانند درد و عفونت ایجاد کرده یا مشکلات دیگری در دهان ایجاد نمایند که در این حالت لازم است کشیده شوند.
بعد از کشیده شدن یک دندان، مراقبت جهت التیام اهمیت زیادی دارد. به طور کلی دهان به هفت تا ده روز زمان نیاز دارد تا زخمی را ترمیم کند.
طی سه روز اول ممکن است تا حدودی درد، تورم و کبودی داشته باشید. توجه داشتن به لخته خونی که در جای خالی دندان تشکیل شده و حفظ آن، کلید التیام درست زخم است.
عمل کردن به توصیه‌های دندان‌پزشک برای پیشگیری از عوارض بعدی لازم است تا پروسه‌ی التیام با موفقیت انجام شود؛ اما نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
با باند گاز فشار دهید
بعد از جراحی، دندان‌پزشک تکه‌ای چندلا از گاز در محل مورد نظر می‌گذارد و از شما می‌خواهد محکم گاز بگیرید. این فشار باید 30 تا 60 دقیقه ادامه داشته باشد. کار این باند گاز این است که جلوی خونریزی را گرفته و به تشکیل لخته خون کمک کند. همان‌طور که گفتیم، لخته خونی که در فضای خالی دندان کشیده شده تشکیل می‌شود، برای التیام زخم لازم است. البته نباید گاز را مدت خیلی طولانی نگه دارید چون ممکن است لخته خون به آن بچسبد و وقتی گاز را برمی‌دارید لخته خون هم با آن خارج شود و زخم باز بماند. این اتفاق، فرایند التیام را سخت خواهد کرد.
بعد از گذشت مدت زمانی که دندان‌پزشک توصیه کرد گاز را نگه دارید، می‌توانید آن را بردارید. دیگر نیازی به استفاده از گاز ندارید. اگر خونریزی زیاد بود و بعد از دو سه ساعت متوقف نشد، می‌توانید باند گاز جدیدی استفاده کرده و آن را گاز بگیرید؛ اما باید با دندان‌پزشکتان نیز مشورت کنید.
از کمپرس سرد استفاده کنید
کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب، جلوگیری از کبودی و تسکین درد کمک کند. به همین دلیل استفاده از کمپرس سرد با یخ روی صورت در قسمت مورد نظر می‌تواند واقعاً کمک‌کننده باشد.
شما باید فوراً بعد از کشیده شدن دندان، به طور متناوب و به مدت ده دقیقه از کمپرس سرد روی صورت خود استفاده کنید. بعد از این ده دقیقه‌ها، مدتی استراحت کرده و دوباره شروع کنید. همچنین مهم است که از گرما دور باشید. مثلاً از گرمای اجاق گاز یا به طور کلی از آشپزخانه. ضمناً زیر نور آفتاب قرار نگیرید یا وقتی هوا خیلی گرم است بیرون نروید.
غذاهای نرم و سرد بخورید
بعد از کشیدن دندان نباید غذای گرم بخورید تا فرایند التیام بهتر صورت بگیرد و از فشار وارد بر ناحیه مورد نظر کم شود. بهتر است غذاهای نرم، پوره شده و سرد استفاده کنید.
بستنی، ماست، سوپ سرد و پوره بسیار مناسب هستند. ضمناً از خوردن غذاهای سفت و تُرد و آن‌هایی که دانه‌های ریز دارند پرهیز کنید.
یک رژیم غذایی متعادل که حاوی پاستا، تخم‌مرغ، ماهی، شیر و سبزیجات پخته شده است می‌تواند مواد مغذی لازم را به شما بدهد. همه‌ی این‌ها بافت نرم و یکدست دارند. زینک (روی) موجود در سبزیجات سبز و ویتامین C موجود در مرکبات نیز می‌تواند به التیام بهتر زخم کمک کند.
از نی برای نوشیدن استفاده نکنید. بهتر است با قاشق غذا بخورید و مقدار کمی به دهان بگذارید. می‌تواند سفتی غذاهایتان را تدریجاً افزایش دهید؛ اما توصیه می‌کنیم تا یک هفته غذای نرم بخورید.
بعد از کشیدن دندان استراحت کنید و ورزش نکنید
محدود کردن فعالیت بدنی بعد از کشیدن دندان می‌تواند جلوی عوارض بعدی را بگیرد. بهتر است زیاد حرف نزنید و دهانتان را زیاد حرکت ندهید.
دراز بکشید و سرتان را با چند بالش بالا بیاورید تا در وضعیت بین درازکش و نشسته قرار بگیرید. وضعیت افقی موجب درد و خونریزی می‌شود.
طی سه روز اول ممکن است تا حدودی درد، تورم و کبودی داشته باشید. توجه داشتن به لخته خونی که در جای خالی دندان تشکیل شده و حفظ آن، کلید التیام درست زخم است
داروهایی را که دندان‌پزشکتان تجویز کرده مصرف کنید
بعد از کشیدن دندان و وقتی که اثر بی‌حسی رفت، ممکن است نیاز به داروهایی برای کاهش درد و التهاب داشته باشید. به همین دلیل دندان‌پزشک معمولاً برایتان داروی ضدالتهاب تجویز می‌کند.
اگر دندانتان را به علت عفونت کشیده‌اید پس احتمالاً پیش از کشیدن دندان و در حال حاضر آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنید. اگر عفونتی در کار نبوده باشد نیز پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد. شما باید این داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. اما اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید باید به دندان‌پزشکتان بگویید.
میک نزنید یا دهانتان را آب نکشید
باز هم یادآوری می‌کنیم که نگه داشتن لخته خون برای التیام زخم لازم است. به همین دلیل نباید از دهان‌شویه استفاده کنید یا به شدت غرغره کنید یا محکم تُف کنید. همچنین نباید میک بزنید زیرا احتمال دارد لخته خون از جای خود کنده شود.
سیگار نکشید
کشیدن سیگار بعد از کشیده شدن دندان، مضر است زیرا همان‌طور که گفتیم عمل مکیدن می‌تواند لخته خون را از جای خود حرکت دهد. ضمناً گرما باعث خونریزی می‌شود. خوب است بدانید استفاده از تنباکو به دلیل سمومی که دارد می‌تواند با تغییر گردش خون در ناحیه، منجر به عفونت شود.
دهانتان را تمیز نگه دارید
شما باید دهان خود را تمیز نگه دارید تا از عفونت جلوگیری کنید. استفاده از مسواک و نخ دندان را به طور منظم ادامه دهید اما حرکاتتان آرام باشد و به قسمتی که دندان کشیده شده کاری نداشته باشید. تمیز کردن زبان نیز می‌تواند بدبویی و بدمزگی دهان را که بخشی از فرایند التیام است کاهش دهد. باید مراقب باشید ذره‌های غذا روی زخم جمع نشوند.
بعد از چند روز می‌توانید با آب گرم و نمک یا دهان‌شویه بدون الکل به آرامی غرغره کنید. بهتر است آب‌نمک یا دهان‌شویه را تُف نکنید و اجازه دهید خودش از دهانتان بیرون بریزد.
مراقبت از دهان بعد از کشیدن دندان برای پیشگیری از عوارض اهمیت دارد. ترمیم زخم هفت تا ده روز طول می‌کشد. بعد از این مدت، بدن شما استخوان جدیدی می‌سازد تا فضای خالی به جا مانده را پُر کند.
. هموراژ: زمانی است که بعد از گذشت چندین ساعت، زخم همچنان به خونریزی ادامه دهد.
. عفونت: ناحیه‌ی مورد نظر ممکن است دردناک باشد، بوی بد بدهد یا چرک کند. همچنین شاید صورت و گردنتان ورم کند، داغ و یا دردناک باشد.
. حفره خشک (Dry socket): به دلیل از بین رفتن لخته خون، ناحیه مورد نظر خالی می‌ماند و استخوان دیده می‌شود. این عارضه بسیار دردناک است. دندان‌پزشک ممکن است خونریزی دیگری ایجاد کند تا لخته خون تشکیل شود و فرایند التیام دیگری شروع شود.
شاید علی‌رغم مراقبت‌هایی که بعد از کشیدن دندان به عمل آورده‌اید دچار عوارضی شوید. در این صورت باید سریعاً به نزدیک‌ترین بیمارستان مراجعه کنید. همچنین در صورتی که علائم زیر را دارید باید به پزشک مراجعه کنید:
. درد یا ناراحتی که بعد از دو سه روز بهتر نشود
. درد یا ناراحتی که به دیگر قسمت‌های بدن نیز سرایت کرده
. تورم یا التهاب در صورت یا گردن
. چرک در دهان یا از زخم
. خونریزی زیاد که بعد از گاز گرفتن باند گاز متوقف نشده
. تب بالا همراه با احساس ناراحتی عمومی، حالت تهوع یا استفراغ
. سوزن سوزن شدن، گرفتگی یا احساس به خواب‌رفتگی ناحیه مورد نظر بعد از برطرف شدن اثر بی‌حسی
. احساس فشار زیر زبان
. مشکل در تنفس، بلع یا حرف زدن
. سرفه و درد در قفسه سینه
اگر بعد از کشیدن دندان شرایط خوبی داشتید باز هم بد نیست به دندان‌پزشک مجدداً مراجعه کنید تا وضعیت دهانتان کنترل شده و در مورد امکان جایگزین کردن دندان از دست رفته صحبت کنید.
وقتی لازم می‌شود دندانی را بکشید ممکن است دچار ترس و اضطراب شوید چون این یک عمل است که خطرات و عوارض مربوط به خود را دارد. ضمناً به احتمال زیاد مجبور می‌شوید بعد از از دست دادن یک دندان، آن را جایگزین کنید. به همین دلیل بعد از کشیدن دندان باید در مورد امکان جایگزین کردن آن با ایمپلنت، یک دندان مصنوعی یا فیکس بریج با دندان‌پزشک صحبت کنید.
منبع: تبیان
