به گزارش برنا ؛ ماه مبارک رمضان نیز دارای آداب و رسوم ویژه‌ای است که امروزه بسیاری از آن‌ها در گذر زمان از بین رفته و یا شاید هم به فراموشی سپرده شده‌اند؛ هر چند گوشه هایی از این آداب هنوز هم در برخی از شهرها به چشم می‌خورد، اما گویا زندگی شهری فرصت پرداختن به این رسوم زیبا و دیدنی را از مردم گرفته است!
شهر قم نیز همچون سایر شهرهای کشور، آئین و رسوم خاص در استقبال، گذران و وداع با ماه مبارک رمضان دارد که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود.
رسم کلوخ اندازون
در مراسم کلوخ اندازون که با نام‌های دیگری چون کلاخ اندازان هم شناخته می‌شود مردم قم در آخرین جمعه ماه شعبان، در خانه بزرگان فامیل یا اماکن تفریحی و مقدس دور هم جمع می‌شدند و ساز و نقاره می‌زدند به جشن و چوب بازی و پایکوبی می‌پرداختند و بعد از آن هر کس کلوخی را برمی‌داشت و به نیت برآورده شدن حاجات کلوخ را در آب شفاف خندق می‌انداختند و معتقد بودند آب شفاف حاجت می‌دهد و آب شدن کلوخ در آب همانند رفع مشکلات است.
خانه‌تکانی یا خاک‌گیری در استقبال از ماه رمضان
خانه‌تکانی یا خاک‌گیری در استقبال از ماه رمضان از جمله رسومی است که از دیرباز در قم موردتوجه بوده است.
نظافت خانه‌ها، تکایا و مساجد، حسینیه‌ها، مغازه‌ها، اماکن عمومی و حتی حمام‌های عمومی از جمله رسومی است که امروزه نیز رایج است، اما در گذشته از رونق بیشتری برخوردار بوده است.
این کار قبل از شروع ماه رمضان و بیشتر توسط دختران دم بخت انجام می‌شد چون اعتقاد بر این بود دخترانی که این کار را انجام می‌دهند بخت آن‌ها زودتر باز می‌شود.
سحرخوانی
از رسوم جالبی که امروزه با ورود تکنولوژی‌های جدید رنگ‌باخته رسم جالب سحرخوانی است؛ در گذشته افرادی با عنوان سحرخوان، بر ماذنه مناجات می‌خواندند یا با طبالی و عده‌ای هم فانوس به دست چند همسایه از سمت راست و چند همسایه سمت چپ خود را بیدار می‌کردند.
در آن زمان، زمانی که وقت نماز صبح می‌رسید سحرخوان تصنیف می‌خواند و مردم به این وسیله متوجه وقت نماز می‌شدند.
خروس‌خوان دوم
خروس‌خوان دوم هم راه دیگری برای تعیین وقت سحر در گذشته بوده است.
توپ در کردن
توپ در کردن برای اطلاع مردم از وقت سحر و افطار نیز در گذشته مرسوم بود و در شهر قم هم این توپ در رودخانه تعبیه شد و با صدای شلیک توپ مردم آگاه می‌شدند که وقت سحر و افطار فرا رسیده است.
سنت حسنه اطعام نیازمندان
پخت غذا توسط افراد نیکوکار و تقسیم بین نیازمندان از سنت‌های قدیم مردم قم در ماه مبارک رمضان بوده است. نیکوکاران معمولاً غذاهایی مثل فسنجان که اغلب نیازمندان، توانایی استفاده از آن را نداشتند در تاریکی شب به صورت ناشناس و مخفیانه به فقرا می‌دادند.
البته رسم زیبای افطاری دادن همچنان برقرار است و امروزه به شکل‌های مختلف انجام می‌شود.
رسم زیبای خرماگردانی برای اطعام روزه‌داران
خرماگردانی از دیگر رسوم خوب برای اطعام روزه‌داران است و در مساجدی که قبل از افطار نماز جماعت برپا می‌شود، بعد از اتمام نماز، عده‌ای با در دست داشتن افطاری مختصری مثل خرما، روزه روزه‌داران را باز می‌کردند و این کار هنوز هم در بعضی از مساجد قم رایج است و در مساجدی هم که قبل از خواندن نماز افطار می‌کنند هم ابتدا روزه روزه‌داران را با همین افطاری مختصر باز و سپس نماز جماعت برپا می‌شود.
پختن و پخش آش‌های مثل قنبید (کلم‌قمری) و شله‌زرد نذری، بازدید از اقوام و بزرگان، برپایی مجلس ترتیل خوانی قرآن، عیادت از بیماران و ... نیز از کارهای دیگری است که اهل قم در ماه مبارک انجام می‌دهند.
تغییر ساعات کاری در رمضان
مردم قم در ماه رمضان کارهای سنگین یا کارهایی مثل خاک‌برداری، اره‌کشی، زغال سوزانی و ... را که با گردوغبار همراه بود را بعد از افطار انجام می‌دادند.
جشن اوهی اوهی در نیمه رمضان
در شب تولد خجسته امام مجتبی(ع) مردم به خصوص جوانان به سرور و شادمانی می‌پرداختند و چوب بازی و پایکوبی از جمله کارهایی بود که در این شب انجام می‌شد.
همچنین برگزاری تعزیه در شب‌های قدر از مهم‌ترین رسوم قمی‌ها است که در شب‌های قدر علاوه بر مراسم ویژه این شب‌ها مثل خواندن قرآن، دعا و مناجات و عزاداری که با حضور مردم در امامزاده و اماکن مذهبی انجام می‌شد تعزیه نیز به اجرا درمی‌آمد؛ پخت حلوا در برخی روستاهای قم نیز از دیگر رسوم قمی‌ها در شب قدر است.
تهیه حنا/ پخت و توزیع کله‌پاچه در شب قتل ابن ملجم
در مراسم شب 27 رمضان که شب قتل ابن ملجم است مردم کیسه‌های حنا تهیه و به مساجد می‌برند و در این شب آش، آبگوشت و کله‌پاچه می‌پزند و توزیع می‌کنند.
هدیه به روزه‌داران کوچک
همچنین در قم رسم است که در آخر ماه رمضان و روز عید فطر به کودکان و نوجوانانی که در طول ماه مبارک روزه کله‌گنجشکی گرفته‌اند برای تشویق آن‌ها از طرف بزرگ‌ترها هدیه‌ای به آن‌ها داده می‌شود.
مردم قم در روز عید فطر پس از اقامه نماز عید به خانه مراجع، علما و بزرگان، اقوام و آشنایان خود می‌رفتند و شکر آنکه توفیق انجام طاعات این ماه را داشته‌اند را به جا می‌آورند؛ البته قمی‌ها در استقبال از ماه خدا نیز رسوم جالبی داشتند.
تهیه شیرینی سنتی کسمه
تهیه شیرینی سنتی با نام کسمه که در آن از خرما، کشمش و انگور استفاده می‌شد و به جای شیرینی مصنوعی برای شیرین کردن آن از عسل، شیره و ... استفاده می‌کردند از جمله خوراکی‌های سنتی مخصوص این ماه در قم بود.
مراسم آشتی‌کنان
مراسم آشتی‌کنان هم از دیگر سنت‌های حسنه‌ای است که در آستانه ماه رمضان، انجام می‌شد و رونق بیشتری می‌گرفت.
در این مراسم قبل از آغاز ماه مبارک بزرگان به سراغ کسانی که با هم کدورتی دارند می‌روند و آن‌ها را برای ورود به ماه رمضان، آشتی می‌دهند و اعتقاد دارند کسانی که با وجود کینه وارد این ماه شوند، عبادتشان موردقبول قرار نمی‌گیرد و روزه آن‌ها متعلق به شیطان است.
روزه پیشوازی
گرفتن روزه پیشوازی در سه روز آخر یا روز آخر شعبان و اعزام مبلغ و مروج دینی از سوی مراجع نیز از دیگر رسومی بود که در آستانه این ماه انجام می‌شد.
تهیه مایحتاج ماه مبارک و ذخیره آن‌ها
تهیه مایحتاج ماه مبارک و ذخیره آن‌ها از دیگر اقداماتی است که در زمان‌های قدیم انجام می‌شده است، به این صورت که در قدیم گوشت را به صورت قورمه درمی‌آوردند تا برای تهیه آبگوشت و خورشت در سحر استفاده کنند و این گوشت‌ها بسیار خوشمزه بود.
چرا که مردم برای وعده سحر کمتر از برنج استفاده می‌کردند و بیشتر مواقع مردم آبگوشت می‌خوردند و اگر غذای آن‌ها چیزی به جز آبگوشت بود مثل آن بود که چیزی نخورده‌اند.
