شرح دعای روز ششم ماه رمضان/قهر الهی حکمتی خداوندی برای کمال انسانی

حجت‌الاسلام هادی عباسی خراسانی استاد سطح عالی حوزه در شرح دعای روز ششم ماه مبارک رمضان گفت: در این روز چنین می‎خوانیم: «اَللّهُمَّ لا تَخْذُلْنی فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ وَلاتَضْرِبْنی بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ وَزَحْزِحْنی فیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ بِمَنِّکَ وَاَیادیکَ یا مُنْتَهی رَغْبَةِ الرّاغِبینَ».
وی افزود: هم‌چنان که طاعت و عبادت انسان را سربلند و عزیز می‌کند، گناه و معصیت انسان را خوار و ذلیل می‌کند؛ گناه فطرت پاک و نورانی انسان را کدر و ظلمانی می‌کند و اگر استغفار ننماید، هلاک خواهد شد.
این استاد درس خارج حوزه بیان کرد: هنگامی که بنده گناه خدای خویش را می‌کند، در واقع در مقابل او برخاسته و با پروردگار عالمیان می‌جنگد؛ چنین انسانی نفس خویش را به خدای باری تعالی ترجیح داده و به تبعیت از آن پرداخته است؛ قرار دادن چیزی یا کسی در کنار خدا و تبعیت از آن نیز شرک است.
وی اظهارکرد: گناه عواقب و آثار بسیاری سوئی در زندگی دنیوی و اخروی انسان دارد؛ امام صادق -علیه السلام- می‌فرمایند که از عواقب گناهان بپرهیزید. (بحار الانوار، ج۷۵، ص۴۳۷)؛ در این دنیا، جسم مادی و روح مجرد برای مدتی همراه هم شده‌اند و به عبارتی ممتزج گشته‌اند؛ به همین دلیل تأثیر متقابلی بر یکدیگر می‌گذارند، اگر می‌خواهیم زندگی سالمی داشته باشیم، باید هم به جسم اهمیت دهیم و هم به روح و البته توجه به روح اهمیت بیش‌تری دارد؛ ممکن است انسانی به تغذیه و سلامت جسم خویش بسیار توجه کند؛ اما از روح خود غافل باشد، چنین انسانی سالم نخواهد بود.
عباسی خراسانی تصریح کرد: آسیبی که انسان‌ها در اثر گناه کردن بر جسم و روح خویش وارد می‌نمایند، به مراتب بیش‌تر از رعایت نکردن اصول تغذیه و مراقبت جسم است؛ از گناهان روزمره چون غیبت، تهمت، دروغ، نگاه به نامحرم، رعایت نکردن حجاب، حق الناس و ... تا گناهان دیگری که در جامعه رواج یافته و به صورت عادت درآمده‌است.
این نویسنده و مولف حوزوی بیان کرد: همه این‌ها بر زندگی و جسم و روح فرد اثر می‌گذارد، بسیاری از بلاها و گرفتاری‌هایی که در زندگی پیش می‌آید نتیجة گناهان خودمان است؛ خداوند در آیة ۴۱ سورة مبارکة روم می‌فرماید: ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ؛ این فسادی که در زمین ظاهر می‌شود، به خاطر اعمال مردم است؛ یعنی به خاطر گناهانی است که مرتکب می‌شوند؛ منظور از فساد در زمین، مصیبت‌ها و بلایای عامی است که مردم گرفتار آن می‌شوند؛ مانند زلزله، قحطی، جنگ، بیماری‌ها و... .
وی افزود: امام باقر علیه السلام نیز فرموده‎اند هیچ سختی و مصیبتی به بنده نمی‎رسد، مگر به وسیله گناهی که مرتکب می‎شود، اما دامنه بخشش خداوند گسترده‎تر است(قصارالجمل، ج۱، ص۲۳۲)؛ گناه تنها بر زندگی فرد اثر نمی‌گذارد، بلکه به گفته قرآن بر زمین و آسمان تأثیر می‌گذارد ( تَکَادُ السَّمَاوَاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَ تَنشَقُّ الْأَرْضُ وَ تخَرُّ الجَالُ هَدًّا، مریم/ ۹۰).
 وَلاتَضْرِبْنی بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ
عباسی خراسانی یادآورشد: در فراز دوم، انسان روزه‌دار از خداوند می‌خواهد که او را با تازیانه انتقامش عذاب نکند؛ یکی از صفات خداوند، منتقم بودن است؛ خداوند از ظالمان، جباران و گناه‌کارانی که خدای خویش را فراموش کرده‌اند انتقام می‌گیرد؛ انتقام خداوند به تازیانه‌ای تشبیه شده‌است که بوسیلة آن انسان مجرم و گناه‌کار را تأدیب می‌کند و به سزای عملش می‌رساند؛ زمانی که بنده معصیت باری‌تعالی را بکند و بر گناه خویش اصرار ورزد، خداوند با او قهر می‌کند و چنین بنده‌ای به تازیانة عذاب مجازات خواهد شد.
وی افزود: خداوند هیچ‌گونه نیازی به اطاعت و عبادت بندگانش ندارد و قهر او به نفع خود انسان‌ها است؛ این مجازات‌ها و قهرالهی برای این است که انسان خود را بشناسد ودر مسیر کمال قرار گیرد؛ اگر خداوند انسان را رها می‌کرد و هیچ‌گونه مجازاتی قرار نمی‌داد، معدود افرادی حقیقت انسانی خویش را درمی‌یافتند، چنان‌چه در آیات قرآن تصریح شده‌است:  فَلَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَکُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرینَ، بقره ۲۷۶؛ ْ وَ لَوْ لا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشَّیْطانَ إِلاَّ قَلیلا، نساء ۸۳؛ ما در چنین روزی از خداوند می‌خواهیم ما را از عذاب خودش حفظ نماید.
وَزَحْزِحْنی فیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ
نویسنده الهی نامه یادآورشد: در این قسمت از دعا، از خداوند می‌خواهیم ما را از گناهانی که موجب خشم و غضبش می‌شود دور بدارد تا زمینه‌ای برای عذاب فراهم نشود؛ روایات بسیاری داریم که گناهانی که موجب خشم خدا می‌شود و رحمت او را از انسان سلب می‌کند، بیان کرده‌است؛ به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم؛ نخست، قال رسول الله -صلی الله علیه و آله- : اربعة لا ینظر الله الیهم یوم القیامة، عاق و منان و مکذب بالقدر و مدمن خمر؛ رسول خدا(ص) فرمود: در قیامت خدا به چهار گروه نظر رحمت نخواهد کرد عاق والدین، منت گذار، منکر قضاء و قدر و شرابخوار(بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۱)
وی افزود: قال رسول الله -صلی الله علیه و آله، ایاکم و عقوق الوالدین، فان ریح الجنة توجد من مسیرة الف عام و لا یجدها عاق و لا قاطع رحم، پیامبر خدا(ص) فرمود که از عاق والدین شدن بپرهیزید، زیرا با اینکه بوی بهشت از مسافت هزار سال به مشام می‎رسد، عاق والدین و کسی که قطع رحم کند آن بو را احساس نخواهد کرد(بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۶۲)؛ یکی از گناهانی که خشم خدا را در پی دارد، بی‌احترامی به پدر و مادر است و روایات در این زمینه بسیار تکان‌دهنده‎اند.
عباسی خراسانی با اشاره به حدیثی از امام صادق -علیه السلام- گفت: ایشان فرمودند که عقوق الوالدین من الکبائر لان الله (عز و جل) جعل العاق عصیا شقیا؛ عاق پدر و مادر شدن از گناهان کبیره است، زیرا خداوند متعال عاق والدین را گناهکار شقی شمرده است(بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۴).
وی افزود: سستی در نماز نیز یکی از دیگر از گناهانی است که خشم و غضب خداوند را درپی دارد؛ پیامبر -صلی الله علیه و آله-  فرمودند که لا تضیعوا صلاتکم، فان من ضیع صلاته حشره الله مع قارون و فرعون و هامان- لعنهم الله و اخزاهم - و کان حقا علی الله ان یدخله النار مع المنافقین، فالویل لمن لم یحافظ صلاته؛ نماز خودتان را ضایع نکنید، به حقیقت هر کس نماز خویش را ضایع کند، خداوند عز و جل او را با قارون و فرعون و هامان محشور می کند، خداوند به آنان لعنت کند و آنها را رسوا سازد، و بر خدا لازم است آنها را با منافقها به آتش داخل کند، پس وای بر کسی که به نمازش مواظب نباشد. (پیامبر (ص)- بحار الانوار، ج ۸۲، ص ۲۰۲).
عباسی خراسانی یادآورشد: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله ـ در پاسخ دخترش فاطمه علیها السلام که پرسیده بود: ای پدر مردان و زنانی که نمازشان را سبک می‎شمرند چه (جزایی) دارند؟ فرمود: ای فاطمه، هر کس ـ از مردان یا زنان ـ نمازش را سبک بشمرد ، خداوند او را به پانزده خصلت مبتلا می‎کند: شش خصلت در دنیا، سه خصلت هنگام مرگش، سه خصلت در گورش و سه خصلت در قیامت هنگامی که از گورش بیرون می‎آید؛ امّا آنچه در دنیا به او می‏رسد این است که خداوند برکت را از عمرش بر می‎دارد و نیز از روزیش؛ سیمای صالحان را از چهرهاش می‎زداید، به هر عملی که انجام می‎دهد پاداشی داده نمی‎شود، دعایش به آسمان نمی‎رود و ششم اینکه برای او در دعای صالحان نصیبی نیست.
وی افزود: در ادامه این روایت آمده است که و امّا آنچه هنگام مرگش به او می‎رسداین است که خوار می ‎میرد، دوم گرسنه می‎میرد و سوم، تشنه می‎میرد، پس اگر از نهرهای دنیا به او بنوشانند، سیراب نمی‎شود؛ و امّا آنچه در گورش به او می‎رسد، نخستین آنها این است که خداوند فرشته‎ای می گمارد تا او را در گورش آشفته سازد، دوم اینکه گورش را بر او تنگ کند و سوم اینکه گورش تاریک است؛ و امّا آنچه روز قیامت هنگام بیرون آمدن از گورش به او اینکه گورش تاریک است؛و امّا آنچه روز قیامت هنگام بیرون آمدن از گورش به او می‎رسد: نخستین آن ها این است که خداوند فرشته‎ای می گمارد تا او را با صورت (روی زمین) بکشد در حالی که مردم به او می‎نگرند، دوّم اینکه بازخواست سختی می‎شود و سوّم اینکه خداوند به او نمی‎نگرد و پاکش نمی‎سازد و عذابی دردناک دارد. (فلاح الصالح، ۲۲)
 بِمَنِّکَ وَاَیادیکَ یا مُنْتَهی رَغْبَةِ الرّاغِبینَ
وی گفت: در آخر خدا را به احسان و بخششش قسم می‌دهیم و از او می‌خواهیم به حق نعمت‌هایی که به ما ارزانی داشته‌است، این سه دعا را در حق ما مستجاب نماید.
انتهای پیام