حسن اکبری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در آستانه روز جهانی زمین پاک هستیم و شعار امسال "احیای زمین، افزایش بهره وری برای توسعه پایدار" است.
وی با بیان اینکه پسماند یکی از معضلاتی است که روز به روز جامعه امروزی بیشتر دست به گریبان آن می‌شود، افزود: انواع مختلف پسماند شامل پسماندهای عادی، پزشکی، صنعتی، کشاورزی و ویژه هستند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: پسماندهای عادی مانند زباله‌های خانگی که در شهرها و روستاها تولید می‌شود و مردم در منازل و محل کار آنها را تولید می‌کنند و شهرداری آنها را جمع و دفع می‌کنند و پسماندهای پزشکی شامل پسماندهایی که حاوی مواد عفونی است و در بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و مطب‌ها تولید می‌شود.
اکبری با بیان اینکه در حقیقت تولیدکننده که بیمارستان یا صاحب مطب یا هر کس دیگری است باید این نوع پسماند را جمع‌آوری کرده و تحویل مراکز مجاز برای امحاء بدهد و هزینه امحاء یا بی خطرسازی آنها را نیز باید پرداخت کنند، افزود: متولی این کار دانشگاه علوم پزشکی و نظارت عالی آن با سازمان محیط زیست است.
وی اظهار کرد: پسماند کشاورزی بخشی از پسماندها است که در فعالیت‌های کشاورزی تولید می‌شود؛ مثلا سموم فاسد شده یا مواد شیمیایی و فضولات دام جزو پسماندهای کشاورزی هستند که بخشی بازیافت می‌شوند و بخشی نیز جزو پسماندهای ویژه طبقه‌بندی می‌شوند و باید توسط آن مالک تولیدکننده، واردکننده هر کسی دیگر هزینه‌های بی خطرسازی پرداخت شود.
اکبری با بیان اینکه پسماندهای صنعتی پسماندهایی هستند که توسط صنعتگران واحد تولیدی تولید می‌شوند و هزینه‌های مدیریت این نوع پسماندها با صنعتگر است، افزود: متولی آن وزارت صنعت، معدن و تجارت و نظارت عالی با سازمان حفاظت محیط زیست است.
وی ادامه داد: بخشی از پسماندها به نام پسماندهای ویژه وجود دارند که خاصیت سمی دارند، ویژگی انفجاری دارند، اسیدی هستند یا در هر حال دارای این ویژگی‌های خطرناک هستند که این پسماندها هم باید توسط تولید کننده هزینه‌های بی خطر سازی یا امحاء و دفع مناسب آنها پرداخت شده و توسط مراکز مجاز دفع شود.
اکبری با بیان اینکه هرکدام از این پسماندها به سهم خود مشکلاتی را ایجاد می‌کنند، تصریح کرد: در استان خراسان جنوبی بیشترین معضل ما از پسماندهای عادی است که توسط مردم تولید می‌شود؛ حجم پسماندها زیاد و میزان مصرف پلاستیک بسیار زیاد است.
تاوانی سنگین برای نسل‌های آینده
وی با بیان اینکه در بین مواد پلاستیکی میزان مصرف کیسه‌های نایلونی بیشتر است، اظهار کرد: کیسه‌های نایلونی بازیافت نمی‌شود چراکه در حقیقت از نظردانش بازیافتی مقرون به صرفه برای بازیافت نیستند.
اکبری تصریح کرد: متاسفانه کیسه‌های پلاستیکی عمدتاً در طبیعت رها می‌شوند و ما ملاحظه می‌کنیم که در حاشیه راه‌ها، تفرجگاه‌ها و اطراف روستاها تا کیلومترها اطراف زباله گاه‌ها به هر بوته‌ای چند پلاستیک چسبیده و قرار است تا قرن‌ها این کیسه‌های پلاستیکی همانجا بمانند و هر روز به تعداد آنها اضافه شود.
وی افزود: این که در آینده چه اتفاقی رخ دهد و قرار است این پلاستیک‌ها چه بر سر طبیعت و زندگی ما بیاورند واقعا قابل پیش‌بینی نیست و بستگی به رفتار ما دارد؛ اگر همینگونه ادامه دهیم و به همین شکل پلاستیک را وارد طبیعت کنیم و فکری برای آن نکنیم قطعاً در آینده نسل آینده ما تاوان سنگینی را باید بدهند.
اکبری با بیان اینکه درایران سالانه حدود ۱۸۵ هزار تن پلاستیک تولید می‌شود، اظهار کرد: البته این آمار مربوط به دو سال قبل است و اکنون قطعا بیشتر شده و با این وضعیت شیوع کرونا احتمالا مصرف ما از این نیز بیشتر می‌شود.
وی با بیان اینکه ما جزء ۱۰ کشور پرمصرف ظروف یکبار مصرف در دنیا هستیم؛ شاید دلیلش هم این است که پلاستیک در کشور ما ارزان است، تصریح کرد: ماکشوری هستیم که مواد پتروشیمی و نفت در اختیار داریم و مواد پلاستیکی را تولید می‌کنیم و ارزان در اختیار مردم قرار می‌دهیم؛ مخصوصا کیسه‌های نایلونی که درهر سوپرمارکت و یا میوه فروشی رایگان است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه در حالی که در دنیا واقعاً از سال‌ها پیش به فکر مدیریت این موضوع افتادند، افزود: در کشورهایی مانند انگلیس، چین، ایتالیا، استرالیا و فرانسه و کشورهای دیگر عملا استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند؛ در بسیاری کشورها کیسه‌های پلاستیکی با منشاء یا در واقع کیسه‌هایی با منشاء پلیمری را جایگزین کردند که این کیسه‌های با منشاء پلیمری یا مواد گیاهی حدودا ۶ ماهه در طبیعت بازیافت می‌شوند در حالی که این مواد پلاستیکی با پایه پتروشیمی چند قرن طول می‌کشد تا تجزیه شوند و بعد از تجزیه هم آلودگی را به دنبال دارند و متاسفانه استفاده از ظروف یکبار مصرف در مراسمات ما حتی در همین ماه مبارک رمضان برای کمک‌های مومنانه به وفور استفاده می‌شود و غالباً پس از مصرف این مواد در طبیعت رها می‌شوند.
اکبری با بیان اینکه علاوه بر آن نگاه مردم هم به طبیعت بسیار مهم است، تصریح کرد: متاسفانه عده‌ای هستند که هنوز به راحتی زباله را از ماشین به بیرون و اطراف جاده‌ها پرت می‌کنند و در زباله گاه‌ها می‌ریزند؛ این در حقیقت رفتار عاقلانه‌ای نیست و طبیعت مظهر زیبایی خداوند است و کسی که به این مظهر زیبای خداوند بی‌توجهی کند قطعاً خودش بویی از زیبایی نبرده است.
وی افزود: تصورکنید کسی از کنار یک تابلو نقاشی ارزشمند عبور کند و به جای اینکه نگاه کند و از آن لذت ببرد، با قلم روی آن خط بکشد؛ این فرد معلوم است که هیچ احساسی یا هیچ بویی از زیبایی نبرده، به جایی که لذت ببرد تابلو را خراب می‌کند؛ کسی نیز که به طبیعت همچین نگاهی دارد و به راحتی زباله در طبیعت می‌اندازد هیچ درکی از زیبایی ندارد.
اکبری با اشاره به اینکه طبیعت که در واقع زیباترین تابلو ممکن برای نقاشی است چون خالقش در واقع توانمندترین نقاش بوده که هیچ نقاشی قابل مقایسه با او نیست و به جای اینکه از آن لذت ببریم روی آن خط می‌کشیم، اظهار کرد: در طبیعت زباله می‌ریزیم و چهره آن را زشت می‌کنیم و این مهم‌ترین آسیب است.
سبک زندگی همراه با طبیعت را یاد بگیریم
وی ادامه داد: افرادی که به این شکل عمل می‌کنند، باید نگاه دیگری به آنها داشت مثل همین فردی که روی تابلو خط می‌کشد معمولا مردم می‌گویند این دیوانه است و ممکن است همچنین نسبت‌هایی به او بدهند؛ کسی هم که زباله در طبیعت می‌ریزد اگر عمیق با خودش فکر کند همان رفتار را انجام می‌دهد؛ بنابراین باید از خود شروع کنیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه درخواست ما از تمام هم استانی‌ها این است که از خود شروع کنیم و به فرزندانمان یاد بدهیم که به طبیعت زباله وارد نکنیم، افزود: باید یاد بگیریم تا جایی که می‌توانیم مواد پلاستیکی را کمتر مصرف کنیم یا حداقل چند بار مصرف کنیم یا کیسه‌های پارچه‌ای را جایگزین کنیم و یا اینکه اگر از پلاستیک استفاده می‌کنیم کمتر استفاده کنیم و به هیچ وجه پلاستیک را در طبیعت رها نکنیم.
اکبری اظهار کرد: روش مناسب برای مدیریت پسماندها و روش مناسب برای پاک نگهداشتن زمین این است که همه ما از خود شروع کنیم و سعی کنیم زباله کمتری تولید کنیم؛ سعی کنیم بخشی از زباله‌هایی را که می‌توان تفکیک کرد، زباله‌های الکترونیکی، زباله‌های فلزی، شیشه‌ای و مواد پلاستیک همه را جدا نگهداری کنیم و داخل یک نایلون معمولی به صورت جداگانه در کنار سطل زباله بگذاریم و زباله‌های تر را داخل همان سطل زباله معمولی خود ذخیره کنیم و وارد سطل شهرداری بکنیم؛ این بزرگترین کمکی است که من شهروند می‌توانم به پاک نگهداشتن زمین کنم.
وی با بیان اینکه بخشی از مدیریت پسماند مربوط به مردم می‌شود، اما بخشی دیگر مربوط به متولیان موضوع است، افزود: در حوزه‌های شهری شهرداران موظفند پسماندهای عادی را جمع آوری و آن را دفع کنند و در خارج از شهرها در ناحیه روستاها وظیفه دهیاران و در نواحی بین روستاها و شهرها، جاده‌های بین راهی و مجتمع‌ها وظیفه بخشداران است که بر این موضوع مدیریت داشته باشند.
اکبری با بیان اینکه در حقیقت این متولیان موظفند این سه گروه پسماندها را جمع‌آوری و در سایت‌های تعریف شده‌ای مدیریت کنن، تصریح کرد: بیش از ۴۰ زباله گاه در استان وجود دارد که سایت دفع پسماند عادی هستند، اما متاسفانه هیچ کدام از اینها شرایط قابل قبولی ندارند.
وی با بیان اینکه در دو سال گذشته بیش از ۱۰۰ مرتبه پایش این زباله گاه‌ها انجام شده است، تصریح کرد: جمعا هر زباله‌گاه سه تا چهار مرتبه پایش شدند و ایراداتشان به متولیان گفته شده ولی متاسفانه فایده‌ای نداشته و خروجی چندانی برای ما نداشته و هنوز شهرداران و یا بعضا دهیاران فقط زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کنند و در زباله گاه آنها را رها می‌کنند و توسط باد این مواد پلاستیکی درطبیعت پخش می‌شود و بعضا آتش زده می‌شوند و گاهی سگ‌های در واقع بلا صاحب و یا پرندگان و حیات وحش به طرف آنها جلب می‌شوند و منشاء هزاران مشکل و بیماری نیز برای آنها می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی ادامه داد: در حالی که این وظیفه قانونی آنها بوده و بر اساس قانون مدیریت پسماند از سال ۱۳۹۲ تمام شهرهای ما باید به شکل تفکیک شده در مبدا زباله‌ها را جمع آوری می کردند؛ یعنی وظیفه این گروه‌ها بوده که مردم را آموزش بدهند و زیرساخت را فراهم کنند تا زباله‌ها تفکیک شده و جمع‌آوری شود تا وقتی به آن مکان منتقل می‌شود تفکیک شده مدیریت شود و مواد پلاستیکی و سایر مواد قابل بازیافت، بازیافت شوند که این اتفاق که در هیچ منطقه استان نیفتاده و ما تقریباً زباله تفکیک شده در مبدا در استان نداریم اما به همین شکل درهم که زباله‌ها به سایت‌ها منتقل می‌شوند هم اگر حداقل داخل تراشه‌هایی قرار می‌گرفتند و روی آنها پوشانده می‌شد حداقل گزینه‌ای بود که معضلات بعدی کمتری داشت، اما متاسفانه عملاً در سایت زباله گاه تقریباً رهاسازی می‌شوند و در طبیعت پخش می‌شوند و این همان مسئله‌ای است که ما نگرانش هستیم یعنی توزیع کیسه‌های نایلونی در طبیعت و ایجاد آلودگی سفید هم اتفاق می‌افتد.
برخورد قاطع با شهردارانی که مدیریت پسماند را اجرا نمی‌کنند
اکبری اظهار کرد: امسال موضوع جدی تر است و سازمان بازرسی استان نیز در مسئله مدیریت پسماندهای عادی ورود پیدا کرده و قرار است شهردارانی که به وظایفشان عمل نمی‌کنند و حداقل‌ها را انجام نمی‌دهند به شدت با آنها برخورد شود.
وی بیان کرد: در برنامه داریم که مجدداً پایش‌ها را آغاز کرده و شهرداران یا دهیاران یا سایر مراجعی که وظیفه مدیریت پسماند را دارند اگر به وظایفشان عمل نکردند با کمک سازمان بازرسی استان برخورد لازم را با آنان انجام دهیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی یادآور شد: باید به جایی برسیم که دغدغه یک شهردار مدیریت پسماند باشد؛ یعنی یکی از دغدغه‌هایش این باشد که مرتبا به سایت زباله سر بزند و عوامل اجرایی را تحت نظارت قراردهد تا آلودگی کمتری از طریق پسماند وارد طبیعت شود.
انتهای پیام
