خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها - ندا سپاهی: تالاب بین‌المللی گاوخونی به وسعت ۴۷ هزار هکتار در ۱۶۷ کیلومتری جنوب شرق اصفهان در مجاورت شهر ورزنه قرار دارد. این تالاب در سال ۱۳۵۲ در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و نام آن در فهرست تالاب‌های بین المللی قرار گرفت.
بحران حوضه زاینده رود و بی تدبیری‌ها دست کم در ۲۲ سال گذشته سبب خشک شدن این تالاب ارزشمند شده است و بسیاری از زیستمندان آن از جمله ماهی‌ها، خزندگان، انواع پرندگان بومی و وُحوش از بین رفته‌اند و گذر پرندگان مهاجر کمتر به مامن امن سال‌های دورشان می‌افتد.
تا حدود دو دهه پیش که تالاب گاوخونی پرآب بود سالانه بیش از ۳۰ هزار بال فلامینگو در تالاب گاوخونی فرود می‌آمدند اما این تعداد در بهار ۱۴۰۰ به ۷۵ بال رسیده و جمعیت سایر پرندگان مهاجر در این تالاب امسال ۶۰ درصد کاهش یافته است. به غیر از فلامینگوها پرندگان آبزی و کنار آبزی دیگری از جمله مرغابی، اردک سرسبز، خوتکا، کشیم، چوب‌پا، آبچلیک، سنقره از پاییز و زمستان سال گذشته تاکنون در تالاب مشاهده شده‌اند.
با وجود اینکه برای این تالاب در سال‌های بحرانی زاینده رود ۱۷۶ میلیون مترمکعب حقابه تعیین شده است اما وزارت نیرو سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ تاکنون هیچ آبی برای گاوخونی رهاسازی نکرده است و هم اکنون در بند شاخ کنار ۱۰ کیلومتری تالاب گاوخونی اندکی پساب به میزان ۵۰۰ لیتر بر ثانیه جریان دارد. سال گذشته نیز سهم تالاب از حقابه زیست محیطی ۴۱ میلیون مترمکعب آب و زهاب کشاورزی بود که ۲۳ درصد نیاز آبی سالیانه گاوخونی را تأمین کرد.
بر پایه آخرین پایش‌ها هم اکنون ۹۷ درصد تالاب بین المللی گاوخونی خشک است و در بستر این تالاب یکی دو لکه دارای رطوبت مختصر است.
کارشناسان همواره درباره تبعات خطرناک خشکی تالاب گاوخونی هشدار داده‌اند زیرا اگر این تالاب به صورت کامل خشک شود به کانون خطرناک ریزگردهای سمی تبدیل خواهد شد که تا شعاع یکهزار کیلومتری و ۱۰ استان کشور را درگیر خواهد کرد.
تأمین حقابه قانونی گاوخونی می‌تواند کارکرد اکولوژیک آن را حفظ کند. این در حالی است که تا ۲ دهه پیش، تالاب گاوخونی سالانه با حدود یک تا دو میلیارد مترمکعب آب زاینده‌رود سیراب می‌شد.
طبق قانون، پس از آب آشامیدنی، تأمین حقابه محیط زیست در اولویت دوم قرار دارد با این حال، گاوخونی در سال‌های اخیر مورد بی‌مهری قرار گرفته و وزارت نیرو حقابه تالاب را تأمین نمی‌کند.
