جریمه‌ای برای دفاع از آزادی گفت‌و‌گو / رودرو با قدرت طلبان

سیدشهاب‌الدین طباطبایی (فعال رسانه‌ای) - روز یکشــــــنبه وزیر ارتباطات از جرایــــم ســـــــــنگین بــــــرای اپراتورهـــــــایی خبــــر داد که در دسترسی به شبکه گفت‌و‌گو‌محور کلاب هــــاوس‌اختلال  ایجاد کرده‌اند.

 اولتیماتوم وزیر جوان که حتی منتقدانش هم معتقدند در دفاع از حق دسترسی آزاد مردم به اطلاعات شوخی ندارد، جدی و برای اپراتورهای متخلف پرهزینه خواهد بود، هیأت دولت هم ضمن خلاف شمردن اقدام اپراتورها، با پیشنهاد وزیر ارتباطات موافقت کرده: روزی پنجاه میلیارد تومان جریمه و در صورت ادامه اختلال دو سال تعلیق از فروش. ماجرا از آن روزی شروع شد که سه اپراتور با اشاره‌ای بدون مجوز (و طبق معمول اکثر اقدامات این چنینی بدون محاسبه هزینه‌های بار شده بر کشور و منافع ملی) دسترسی مشترکانشان به شبکه اجتماعی کلاب هاوس را مختل کردند.

اقدامی که البته با توجه به استقبال مردم از این شبکه و افزایش اتاق‌های گفت‌و‌گو در آن دور از ذهن نبود. ذهن‌هایی که برای لحظه‌ای آرامش، عطش اعتماد و امید دارند و به جای آن هرچند وقت یک بار چنین پاسخ می‌گیرند.شاید هم ماجرا از آن شبی شروع شد که هزاران نفر پای صحبت وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نشستند. شبی که همه توانستند بی‌واسطه، صریح و بی‌سانسور پرسش کنند و پاسخ بشنوند. از خبرنگاران خارجی تا مردم عادی، از فعالان سیاسی منتقد و حتی مخالف ظریف همه در فضایی آرام حرف‌هایشان را زدند و او و تیمش هم پاسخ دادند.

جایی هم اگر برخلاف سیاست‌های رسانه‌ای کشور سخنی گفته شد توسط اداره‌کنندگان اتاق تذکر گرفت و بحث اما ادامه پیدا کرد. همان که اسمش گردش آزاد اطلاعات است. نقد به دولت مانع از آن نمی‌شود که دفاعش از حق دسترسی آزاد به اطلاعات و مقاومتش در برابر تحدید و تهدید آزادی گفت‌و‌گو را نبینم و نگویم و البته به همین بهانه لازم است درباره تذکر اخیر به یک روزنامه هم انتقاد کنم.

شکل‌گیری فضای آرام گفت‌و‌گو و در پی آن حاکم شدن عقلانیت و دوری از رفتارهای هیجانی نتیجه طبیعی اتفاقی است که در خلال استفاده از هر پدیده گفت‌و‌گو محوری می‌افتد. گفت‌و‌گو همان کیمیایی است که کمک می‌کند نزاع‌های بیهوده و بلکه پرهزینه جای خود را به انتقادهای دلسوزانه و معطوف به نتیجه بدهد. گفت‌و‌گو، فاصله دور ذهنی آدم‌ها را که در طول سالیان شکل گرفته آرام و منطقی نزدیک می‌کند.

گفت‌و‌گو و آزادی گفت‌و‌گو، همان معجزه‌ای است که بدون برخورد تند و پردافعه، می‌تواند پوشش بازیگر ایرانی با ظاهری متفاوت را برای ادامه صحبت با فعالان فضای مجازی در کلاب هاوس تغییر دهد بی‌آنکه کسی در این میان احساس برد یا باخت کند. آنچه پیروزی محسوب می‌شود همان جریان فزاینده گفت‌و‌گو است که در آسان‌ترین و بی‌هزینه‌ترین شکل ممکن جاری است.

جامعه خسته و ناامید از دعواها و صداهای بلند وقتی ببیند که می‌توان بر سر یک موضوع مشترک گفت‌و‌گو کرد، یکدیگر را نقد کرد، اما دعوا راه نینداخت ممکن است دوباره امیدوار شود، نتیجه امیدوارکننده چنین فضایی شاید مشارکت فعال همه آدم‌هایی باشد که همچنان به آینده امیدوارند. و مشارکت آن چیزی است که برای بعضی‌ها درد دارد.

در میان مدافعان و همراهان بی‌شمار گردش آزاد اطلاعات و آزادی گفت‌و‌گو در همه طیف‌های عاقل و نگران وضعیت کشور، دو گروه البته مثل همیشه در یک نقطه به هم می‌رسند، همه کسانی که ایده‌ای برای طرح گفت‌و‌گوهای جدید ندارند، یا حرف‌هایشان فاقد عنصر جذابیت است یا پاسخی درخور برای پرسش‌های بویژه بی‌شمار سؤالات نسل جدید کشور ندارند، یا امیدواری مردم را به دلیل نتیجه آن یعنی افزایش مشارکت نمی‌پسندند. تنها مدافعان بستن راه‌های گفت‌و‌گو هستند که آن را به هردلیل خطرناک می‌دانند. فرقی ندارد برانداز باشند و به دنبال هرج و مرج و ساقط کردن نظام یا افرادی شاید ناآگاه که برای کسب قدرت اعمال بی‌قانونی می‌کنند.

براندازان که حسابشان معلوم است، ای کاش این افراد خاص که بارها نتیجه عملشان را دیده‌اند اجازه دهند فرآیند مبارک گفت‌و‌گو با ناامید کردن مردم و هیجانی شدن آنها به هم نخورد و متوقف نشود. به مردم فرصت آرامش بدهیم و با بی‌قانونی‌های بی‌منطق، فضای مجازی را به جایی برای بازتولید خشونت بدل نکنیم.

به آینده همچنان امیدوارم به همان اندازه که به بی‌اثر بودن اختلال مقطعی در گفت‌و‌گو‌ها اطمینان دارم. آدم عاقل کار بی‌حاصل و بی‌اثر نمی‌کند.