به گزارش روز چهارشنبه گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، دهقانکار افزوده است: در روزهای سخت و تلخ هجوم مغولان، یکی از شاعران بزرگ ایران از عشق و عدالت گفت. این شاعر توانا مشرف الدین مصلح بن عبدالله سعدی شیرازی است. سعدی را باید یکی از ارکان شعر فارسی و فرهنگ ایرانی دانست. در بحبوحه هجوم مغولان، سعدی حاکمان روزگار خود را به انصاف در حق مردمان و نیز عشق‌ورزی میان ایشان ترغیب می‌کرد.
سعدی در نظامیه بغداد که از پایگاه‌های مهم فرهنگی آن روز بود تحصیل کرد. شوق به دانستن و شناخت دنیاهای دیگر او را به سفری دور و دراز کشاند و سالیانی را در غربت سر کرد. از این سفر پرماجرا تجربه‌هایی اندوخت که حاصل این تجربه‌ها در دو اثر درخشان او بازنمایانده شده: بوستان یا سعدی‌نامه و گلستان. خوشبختانه این دو اثر در میان اهل فضل و جامعه دانشگاهی ما به نیکی شناخته شده است و در خارج از مرزهای ایران نیز به زبان‌های مهم اروپایی و نیز عربی و ترکی برگردانده شده و تأثیری درخور بر شاعران و نویسندگان نامور آن سرزمین‌ها گذاشته است.
باید از غزلیات و قصائد نیز نام ببریم که سعدی لطافت طبع و جزالت در بیان را با هم درآمیخته و نمونه‌ای از زیبایی‌های دل‌نشین شعر فارسی را پدید آورده است.
سخن سعدی بر استواری لفظ و روانی معنا مبتنی است و این دو خصیصه دست‌یابی به شیوه سعدی را سهل و ممتنع کرده است. دقت در رفتار اجتماعی مردم عصر و نیز تأمل در ناراستی اعمال حاکمان موجب شده سخن سعدی همواره تازه و مثال‌زدنی باشد.
بهره‌مندی او از انواع صناعات ادبی و نیز پرهیز از دشوارگویی سخن او را خیلی زود میان مردم عصر خود و ادوار بعد رواج داد. دیری نپایید که شعر سعدی در سرحد چین بر زبان‌ها آمد و در قلمرو عثمانی دوستدارانی یافت. شعر سعدی پیروان و مقلدانی هم داشت که هیچ‌یک کامیابی سعدی را ندارند و انصافاً سخن سعدی از لونی دیگر است. سخن سعدی مرزها را درنوردید و به هند و عثمانی و دنیای عرب و حتی اروپا و امریکا و روسیه رسید؛ گویی این شعر سعدی به حقیقت پیوست:
بدین صفت که در آفاق صیت شعر تو رفت نرفت دجله که آبش بدین روانـی نیست
درباره سعدی به زبان فارسی و دیگر زبان‌ها پژوهش‌های مطلوبی صورت گرفته؛ با این حال همچنان باید درباره زندگی و زمانه سعدی تحقیق و ابعاد مختلف آثار سعدی را طرح کرد. اول اردیبهشت‌ماه جلالی برای هر دوستدار زبان فارسی روز خجسته‌ای است؛ زیرا به نام یکی از شاعران توانا و نویسندگان چیره‌دست این زبان نام‌گذاری شده است.
شایسته است به‌عنوان میراث‌دار سعدی و گویشور زبان فارسی هم زمینه را برای شکوفایی و کاربردی کردن هر چه بیشتر این زبان هموار سازیم و هم از آثار درخور درباره سعدی و زبان فارسی حمایت کنیم. تلاش برای اشاعه زبان شیرین فارسی و پشتیبانی از آثار شایسته درباره سعدی، در واقع ارج‌گذاری به یکی از تأثیرگذارترین وجوه تمدن ایرانی ـ اسلامی است. سعدی شاعری متعلّق به همه بشریت است و امروز وظیفه ما حفظ و رساندن پیام او و جهان‌بینی او به جهانیان است. پیامی که جز صلح و عشق‌ورزیدن به نوع بشر نیست.
ابومحمد مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله بن مشرف (۶۰۶ – ۶۹۰ ه.ق) متخلص به سعدی، شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی ایرانی در نظامیه بغداد، که مهم‌ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام در آن زمان به حساب می‌آمد، تحصیل و پس از آن به‌عنوان خطیب به مناطق مختلفی از جمله شام و حجاز سفر کرد. سعدی سپس به زادگاه خود شیراز، برگشت و تا پایان عمر در آن‌جا اقامت گزید. آرامگاه وی در شیراز به سعدیه معروف است.
