به گزارش الف، پیرحسین کولیوند، رئیس قرارگاه پشتیبانی طرح شهید سلیمانی هم درباره جزئیات این طرح توضیح داده است: «ما در این گام به همت وزارت بهداشت، بسیج و همکاری سایر دستگاه‌ها بحث بیماریابی، جدا سازی و اموزش مبتلایان به کرونا را با هدف کاهش بیماران و کاهش تلفات ناشی از ابتلا به کرونا در دست داریم. در طرح شهید سلیمانی، تصمیم داریم بیماریابی کنیم. ما به محله‌ها می‌رویم و هرخانه را به یک پایگاه سلامت تبدیل می‌کنیم.»
او خاطرنشان می کند: «این طرح در سراسر کشور شروع شده است. در این مرحله از طرح، افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شده اند و امکان جداسازی آنها از سایر اعضای خانواده وجود ندارد، امکاناتی را برایشان فراهم کرده ایم. در مرحله اول، هتل‌ها، مهمان سرا‌ها و مراکز اقامتی را که ظرفیت قابل توجهی دارند در اختیار این افراد قرار می‌دهیم. طیف دیگر، افرادی هستند که با فرد مبتلا به ویروس کرونا مواجه شده اند و امکان جدا سازی درخانه هایشان وجود ندارد. از این افراد در نقاهتگاه هایمان مراقبت می کنیم.»
در همان اوایل دوران شیوع کرونا نیز سعید نمکی، وزیر بهداشت از بسیج ملی ۳۰۰ هزار اکیپ تخصصی برای غربالگری و بیماریابی خانه به خانه ایرانی ها و شناسایی موارد مشکوک به بیماری کرونا خبر داده بود که البته این طرح در آن زمان به سرانجام نرسید. وزیر بهداشت گفته بود این طرح برای اولین بار در جهان اجرا می‌شود. حال به نظر می رسد که پس از ماه ها تاخیر، همان طرح به شکل دیگری در حال اجراست.
تامین نیروی انسانی؛ چالش مهم غربالگری سراسری
تامین نیروی انسانی کافی و آموزش دیده برای اجرای طرح غربالگری خانه به خانه کرونا، یکی از عمده مشکلات پیش روی اجرای این طرح است. پیشتر نیز وزیر بهداشت از کمبود بازرسان بهداشتی برای کنترل کرونا سخن گفته و یادآور شده بود: «فقط حدود هفت هزار بازرس بهداشت محیط داریم. اگر قرار باشد این تعداد نیرو را برای نظارت بهداشتی بر همه کسبه و اماکن عمومی و ترمینال‌ها بسیج کنیم، این هفت هزار نفر کافی نیست.»
دکتر غلامرضا ظهیری، متخصص پزشکی اجتماعی نیز در گفتگو با الف به همین مشکل ناکافی بودن نیروهای انسانی اشاره می کند و می گوید: «طرح غربالگری خانه به خانه کرونا به نیروهای انسانی زیادی نیاز دارد. این طرح هم باید همزمان در همه محله ها اجرا شود. نمی توان مثلا یک هفته در یک منطقه تهران، غربالگری را انجام داد و بعد از تمام شدن غربالگری آن منطقه به سراغ منطقه بعدی برویم و نیروها را به آنجا بفرستیم. ماهیت ویروس کووید 19 اینطور نیست که مثلا منتظر غربالگری های هفته به هفته ما بماند. همان زمانی که غربالگری منطقه بعدی را آغاز می کنیم، احتمال دارد چند روز بعد دوباره همان منطقه قبلی که غربالگری شده است، آمار بیمارانش افزایش پیدا کند.»
او یادآور می شود: «بنابراین طرح غربالگری خانه به خانه باید به شکل ضربتی و همزمان در همه محله ها و مناطق اجرا شود تا اثرگذار باشد، نه اینکه این طرح را به شکل نوبتی در مناطق مختلف اجرا کنند. با این وجود، به نظر نمی رسد که نیروی انسانی کافی و آموزش دیده برای اجرای همزمان غربالگری مناطق مختلف در اختیار باشد. ماهیت یک بیماری ویروسی و به شدت مسری با غربالگری منطقه به منطقه و غیرهمزمان، تناسب ندارد.»
پیش‌نیازهای اجرای موفق غربالگری خانه به خانه
برخی کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که فقط آموزش نیروهای انسانی مورد نیاز برای اجرای طرح غربالگری خانه به خانه به اعتبار حداقل ۳۰۰ میلیارد تومانی نیاز دارد. حقوق و مزایای این افراد و سایر هزینه های اجرای طرح هم که در جای خود، اعتبارات هنگفتی می طلبد.
دکتر اسماعیل دیودار، متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در گفتگو با الف به وجه دیگری از طرح غربالگری خانه به خانه کرونا می پردازد و می گوید: «به طور کلی اینکه وزارت بهداشت می خواهد برای غربالگری کرونا، وقت و هزینه بگذارد، اتفاق مثبتی است، اما باید این طرح هم به گونه ای اجرا شود که خروجی مثبت داشته باشد. اگر فرض بگیریم که غربالگری خانه به خانه کرونا هم انجام شد، سوال اینجاست که قرار است بعد از شناسایی موارد مشکوک به کرونا، چه کاری برای آنها انجام دهیم که مانع از گسترش بیماری شود؟»
او خاطرنشان می کند: «همین الان شاهد هستیم که بیمار با تست مثبت کرونا به اماکن عمومی و محل کار می رود، اما هیچ سیستمی برای نظارت بهداشتی بر این فرآیند وجود ندارد. غربالگری خانه به خانه کرونا فقط زمانی جواب می دهد که نظارت قاطعی بر رفت و آمد افراد مبتلا به کرونا وجود داشته باشد و قرنطینه آنها جدی گرفته شود. همچنین در نظر بگیرید همین الان هم قرنطینه اعضای خانواده فرد مبتلا به کرونا جدی گرفته نمی شود. یعنی سیستم بهداشتی می داند که یک فردی به کرونا مبتلا شده و خودش از بیمار تست گرفته است، اما خانواده بسیاری از این بیماران رها می شوند و غربالگری صورت نمی گیرد. حال اینکه با غربالگری خانه به خانه و تشخیص موارد بیشتر بیماری، قرار است چه تحولی ایجاد شود، کاملا مبهم است.»
دیودار، تصریح می کند: «غربالگری خانه به خانه زمانی موفق می شود که از خانواده های فقیر و مبتلا به کرونا نیز حمایت مالی شود تا در زمان بیماری در محل کار حاضر نشوند و قرنطینه را رعایت کنند. همچنین باید نقاهتگاه‌های کافی برای قرنطینه افراد مبتلا هم پیش بینی شود تا سایر اعضای خانواده هم آلوده نشوند. اگر این پیش نیازها وجود نداشته باشد، غربالگری خانه به خانه کرونا فقط اتلاف منابع خواهد بود.»
با توجه به اینکه هنوز اجرای این طرح به شکل گسترده در سراسر کشور آغاز نشده است، شاید در هفته های آینده بتوان درباره نحوه اجرای طرح غربالگری خانه به خانه کرونا، قضاوت بهتری داشت.
