اگرچه در بحران کرونا، آموزش مجازی خیلی سریع در تمام دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی جایگزین روش‌های سنتی پیشین شد، اما این شیوه نوین بازخوردهای متفاوتی از سوی دانشجویان و اساتید را به همراه داشت.
در حال حاضر بیش از یک سال است که دانشگاه‌ها، آموزش‌های خود را به صورت مجازی ارائه می دهند. درست است که ارائه آموزش از طریق فضای مجازی، مشکلاتی دارد و هیچ‌گاه مانند حضور در کلاس درس نخواهد بود، اما استفاده از اینترنت بستر خوبی برای آموزش آنلاین است و چاره‌ای جز استفاده از آن در این شرایط برایمان باقی نمانده است. خبرگزاری ایسنا در گزارش های متعدد نظرات اساتید و دانشجویان دانشگاه های مختلف استان اصفهان را در خصوص تجربه آموزش مجازی در دوران کرونا منتشر کرده است. نظرات دانشجویان دانشگاه‌های اصفهان در خصوص تجربه آموزش مجازی و امتحانات پایان ترمی که به شیوه آنلاین گذراندند با یکدیگر متفاوت است، عده ای راضی و برخی دیگر هنوز با این شیوه آموزشی هماهنگ نشده اند.
اما آموزش مجازی از نگاه اساتید دانشگاه ها نیز دارای کم و کاستی های خود است، اما بیشتر آنها متفق‌القولند که آموزش مجازی پتانسیل‌های بسیاری دارد و می‌تواند در سیستم آموزش عالی ایران پس از شیوع کرونا نیز تثبیت شود.
در حالی که صحبت های دانشجویان نشان می دهد برخی از آنها رضایت بالایی از کلاس‌های مجازی داشته‌اند و برخی دیگر معتقدند کیفیت کلاس‌های حضوری بالاتر است، با توجه به جدید بودن این نوع آموزش و آماده نبودن دانشگاه ها و زیرساخت های مراکز علمی دانشگاهی برای تعمیم این نوع آموزش به همه دروس و مقاطع، برخی کسری ها و عملکردهای ضعیف قابل توجیه است، اما مشکلات اینترنتی که شکایت اصلی دانشجویان است، هنوز تمامی ندارد و حتی با گذشت بیش از یک سال تفاوتی در این زمینه ایجاد نشده است.
در این بحران مسئولان وزارت علوم بارها خواستار افزایش کیفیت آموزش های مجازی شده اند و بهمن سال گذشته که منصور غلامی- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برای افتتاح پروژه های عمرانی دانشگاه اصفهان به این شهر سفر کرد بر ادامه آموزش به شیوه مجازی تاکید داشت و گفت: تا زمانی که بیماری کووید، سلامت دانشجویان، اساتید و کارکنان دانشگاه را تهدید می کند، باید آموزش را در فضای مجازی پیش ببریم.
غلامی در این سفر در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا درباره نگرانی از افت کیفیت آموزش عالی در این دوران، گفت: از یک طرف باید گفت ناچاریم و راهی غیر از آموزش مجازی نداریم، اما از طرف دیگر ارزیابی هایی که درحال انجام است نشان می دهد توانسته ایم در برخی شاخص های آموزشی بهتر از قبل عمل کنیم.
به گفته وزیر علوم، آموزش مجازی باعث شده محدودیت حضور دانشجویان و اساتید در کلاس های درس و دسترسی به مطالب و منابع آموزشی وجود نداشته باشد، درحالی که قبلا یک ساعت و ۴۵ دقیقه استاد و دانشجو سر کلاس حاضر می شدند و کلاس بعدی به هفته دیگر موکول می شد، اما هم اکنون اساتید ساعت های بیشتری صرف هر کلاس درسی می کنند و مطالب در فضای مجازی باقی می ماند که باعث می شود دانشجویان دسترسی بیشتری به محتوای درسی داشته باشند.
اگرچه دوران کرونا تجربه ای جدید و البته عجیب و غریب برای همه رقم زد، اما این موضوع سوژه مناسبی برای تحقیقات دانشجویی شد. تعدادی از دانشجویان گروه آمار دانشگاه اصفهان در پژوهشی به بررسی چالش‌های آموزش مجازی در دوران کرونا پرداختند. این پژوهش که با نظرسنجی از ۴۰۰ دانشجوی دانشگاه های اصفهان و علوم پزشکی اصفهان انجام شد، نشان می دهد که شیوع کرونا و استفاده از آموزش مجازی به عنوان راهکار اصلی آموزش، موجب شد که دانشجویان و اساتید با مشکلات و مزایایی روبرو شوند.
پس از انتشار این گزارش ها مخاطبان ایسنا نظرات بسیاری در خصوص آموزش مجازی نوشتند که تعدادی از آنها در ادامه آمده است:
«اصلا از آموزش مجازی و سامانه راضی نیستم. اغلب اوقات کلاس درس با تاخیر برام باز می شه و بیشتر زمان کلاس را از دست می دم.»
مخاطب دیگری که دانشجوی دانشگاه پیام نور است، از تغییر شیوه آزمون ها شکایت داشته و نوشته است؛ «ما دانشجویان پیام‌نور به شیوه امتحان تستی عادت داشتیم و حالا که اساتید آزمون های تشریحی را قبول دارند، شیوه درس خواندن برای ما مشکل شده است».
دانشجوی دیگری هم از کندی اینترنت نوشته و اینکه گاهی به دلیل ضعیف بودن اینترنت پاسخ سوال ها به موقع ارسال نمی شود و اساتید این را قبول ندارند.
یکی دیگر از مخاطبان ایسنا، کیفیت مجازی را در حد پایین دانسته و نوشته؛ «کیفیت آموزش های مجازی صفر و حتی زیر صفر است. اصلا از آموزش مجازی راضی نیستم.»
اما مخاطب دیگری که خود را دانشجوی دکترا معرفی کرده از آموزش این روزها شکایتی ندارد و نوشته است؛ «آموزش مجازی فعلا تنها راهکار در شرایط حال حاضر است. باید با ضعف و کاستی های آن کنار بیاییم. سعی می کنم با تلاش و مطالعه بیشتر مشکلات این روش آموزشی را جبران کنم و در این میان اساتیدی هستند که مثل همیشه همراه و یاور دانشجویانند.»
مخاطب دیگری هم آموزش مجازی را مفید دانسته و نوشته؛ «آموزش مجازی خیلی خوبه. قرار نیست به خاطر حضوری شدن دانشگاه خودمون و خانواده را به کرونا مبتلا کنیم. به نظر من آموزش مجازی در این شرایط عالیه».
یکی دیگر از مخاطبان دانشجوی ایسنا نیز اینگونه نوشته که «آموزش مجازی برای شاغلان، روش تحصیل رویایی است. ما که شاغلیم خیلی خیلی راضی هستیم. کلاس غیر حضوری عالی است.»
«کلاس های آنلاین اصلا خوب نیست. دانشجو چیزی یاد نمی‌گیره. متاسفم کاش دانشگاه ها زودتر باز می‌شد.»
«مجازی اصلا فایده ای نداره»
«آموزش مجازی عاااااااالیه»
«روش مجازی غیرحضوری عالی»
«میزان رضایتمندی در تدریس غیر حضوری، ۱۰۰ درصد»
«اصلا با آموزش مجازی نمی تونم ارتباط برقرار کنم»
اینها نظرات دانشجویان دیگری است که برای ایسنا نوشته اند.
اما دانشجوی دیگری که در یکی از دانشگاه های مطرح و مادر کشور تحصیل می کند، نیز نوشته؛ «متاسفانه دانشگاه بزرگ و مادر ما که در کشور مطرح است، خیلی نا امیدمان کرد. کیفیت کلاس ها که آب رفته، اساتید هم که تا می تونن از کمیت (تعداد و ساعات) برگزاری کلاس ها کم می کنند و کسی پاسخگو نیست. با کارمندان آموزش نمی توان تماس گرفت، گوشی را جواب نمی دهند و سیستم های الکترونیکی معرفی شده معیوب و ناکارآمد هستند.»
مخاطبی دیگر نوشته؛ «کاملا با آموزش مجازی مخالفم، هرچقدر هم دانشجو و دانش آموز تلاش کنه و وقت بزاره موفقیت آنچنانی حاصل نمی شه.»
یکی از دانشجویان مخاطب ایسنا که در رشته فنی و مهندسی مشغول به تحصیل است نیز نوشته؛ «به زبان ساده بگم، دانشجویان رشته های فنی که باید واحدهای عملی پاس کنن و نحوه کار رو بلد باشن، در این مدت آموزش مجازی هیچی یاد نگرفتن و حتی از درس زده شدن.»
این دانشجو یکی از این علت هایی که باعث شده دانشجو از تدریس آنلاین خسته شود را تدریس عجولانه بعضی اساتید عنوان کرده است.
دیگر مخاطب ایسنا که دانشجوی کارشناسی ارشد است، از نحوه تدریس غیر حضوری بسیار راضی است و نوشته؛ «هیچ مشکلی ندارم. حضوری یا غیر حضوری چه فرقی دارد؟ جمله، کلمه، تدریس استاد مگر در حضوری یا غیر حضوری فرقی دارد؟ استاد همان تدریسی که در حضوری انجام می دهد را در غیر حضوری هم ارائه می دهد. به نظر من بعد از تدریس اساتید، دانشجویان باید تلاش خود را بکنند.»
سرعت اینترنت یکی از مشکلاتی است که بارها از سوی دانشجویان و مخاطبان مختلف ایسنا اعلام شده و در این زمینه یکی از مخاطبان نوشته؛ «تا وضع سرعت اینترنت در ایران این باشه، آموزش مجازی بی معنی است. یه نگاه به کشور چین بندازید، فیلترینگ بالاست قبول، اما سرعت اینترنت هم بسیار بالاست و قطعی نداره... در این کشور آموزش مجازی هم بسیار عالیه.»
یکی از مخاطبان ایسنا که خود را دانشجوی دانشگاه آزاد معرفی کرده از کیفیت تدریس در واحد دانشگاهی خود راضی نیست و نوشته؛ «دانشگاه آزاد فقط دنبال دریافت شهریه است.»
بر اساس نظرات جدیدی که به دست ایسنا رسیده و نتیجه گزارش های پیشین از دانشجویان و البته نتایج پژوهشی که به عنوان نمونه در دانشگاه اصفهان انجام شده، اینگونه استنباط می شود که آموزش مجازی هنوز منتقدان خود را دارد و بیشتر دانشجویان منتظر رهایی از شر ویروس کرونا و باز شدن دوباره دانشگاه ها هستند...
انتهای پیام
