گرایش آلمان‌ها به سبزها در نظرسنجی‌های اخیر درباره انتخابات بوندستاگ نه‌فقط برای آینده سیاسی در این کشور، بلکه برای مردم سراسر جهان اهمیت خواهد داشت، چه آن‌که بر دیدگاه‌ها و آرای یکی از مهم‌ترین کشورهای اروپایی با اقتصادی چشمگیر اثرگذار خواهد گذاشت. سبزها می‌توانند روند تجارت و معاملات این کشور را تغییر داده و موجب بروز انقلابی محیط‌زیستی و نگاهی نو به سیاست، امنیت، دفاع، ژئوپلیتیک، انرژی و حتی بحران‌های خاورمیانه‌ای شوند.
- بالاخره چهره‌ای مشابه مرکل: پس از اعلام انتصاب آنالنا باربوک ازسوی حزب سبز به‌عنوان نامزد صدراعظمی، به‌یکباره نظرسنجی‌ها تغییر کرده است و حزب سبز شش درصد رشد و احزاب دموکرات‌مسیحی و اتحاد سوسیال‌مسیحی دو درصد افول داشته‌اند. به‌این‌ترتیب، سبزها در آلمان به دومین حزب بزرگ تبدیل شده‌اند، درحالی‌که شاید تا یک ماه قبل شانس زیادی برای پیروزی در رقابت‌های انتخاباتی نداشتند. طبق نظرسنجی گروه تحقیقاتی کانتر (Kantar) و همچنین نظرسنجی دیگری از مؤسسه فورسا (Forsa) اگر وضعیت به‌همین‌ترتیب ادامه یابد، در رقابت ماه سپتامبر وضعیت خوبی برای حزب سبز درمقایسه‌با سایر احزاب که شانس چندانی ندارند پیش‌بینی می‌شود. یادآور شویم مرکل مدت‌هاست خود حامی ضمنی حزب سبز بوده است و بربوک نیز درحال‌حاضر تنها کاندیدای زن در انتخابات پیشِ رو است.
- ارتباطات وسیع داخلی و بین‌المللی: باربوک متولد 1980 در شمال‌غرب آلمان است که درحال‌حاضر در شرق کشور زندگی می‌کند. بومی بودن در شرق و غرب کشور جایگاهی فراناحیه‌ای به او داده است. او فارغ‌التحصیل رشته حقوق بین‌الملل است و ابتدا در سال 2008 از حوزه سیاست‌خارجی و امنیت وارد حزب سبز شد و ارتباطاتی با دموکرات‌های آمریکایی در دوره اوباما برقرار کرد. در 32 سالگی به مجلس ملی آلمان راه یافت و از سال 2018 به‌همراه رابرت هابک به‌صورت مشترک رهبریِ ملی حزب سبز را بر عهده داشته‌اند. او به‌سبب تحصیل در آمریکا، انگلستان و بلژیک، کاملاً مسلط به زبان انگلیسی است، امری که می‌تواند نه‌فقط ابزاری برای روان‌سازی هرچه بیشتر سازکار سیاست‌خارجی آلمان باشد، بلکه در مقطع کنونی برای نزدیکی به واشینگتن و اثرگذاری بر محور اروپاگرایان بروکسل نیز بسیار اهمیت دارد.
- بیان شکل ملموس و مردمی از شعار «تغییر»: شعارهای باربوک تکثرگرایی، حفظ کشوری قوی و غنی، با تمرکز بر آینده است که البته همیشه محور دیدگاه‌های محیط‌زیستی بوده است. بااین‌حال، تمایز حزب سبز آلمان در این روزها اراده بر تغییر ساختاری و اصلاح الگوی اقتصادی کشور به‌شکل سازگار با محیط‌زیست است که درعمل خروج از انرژی فسیلی تا 2030، ممنوعیت خودروهای فسیلی‌سوز و تأکید بر فناوری‌های سبز خواهد بود. ازسوی‌دیگر، شعار نخ‌نمای «تغییر» که در اکثر فضاهای انتخاباتی مطرح می‌شود بر شعاری منحصراً سیاسی یا اقتصادی دلالت دارد، اما زمانی‌که حزب سبز از تغییر سخن می‌گوید که تغییری جهانی است بیش از هر گرایش سیاسی دیگری دارای ریشه‌های اجتماعی است و بر دل جامعۀ نه‌فقط آلمان، بلکه مردم سراسر جهان می‌نشیند و ازهمین‌حیث نیز ظرفیت یکپارچه‌سازی خودجوش موج‌های مردمی را دارد.
- یار بودن بخت با سبزها: باید گفت احزاب سبز اروپایی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته‌اند و موضوعات محیط‌زیستی به بخشی از دغدغه اجتماعی در اروپا تبدیل شده است. ازاین‌حیث، موفقیت‌های اخیر حزب سبز بی‌تردید بیشتر ناشی‌از تغییرات اقلیمی و نه‌فقط چیرگی سیاسی است. حزب سبز برای فهماندن و ملکه کردن دیدگاه‌هایش به تلاش چندانی نیاز ندارد و 45 درصد از جوانان آلمان از سیاست‌های حافظ محیط‌زیست حمایت می‌کنند. ازطرف‌دیگر، بحران کرونا نیز مردم را با لزوم تحول و اینکه این تحول می‌تواند مثبت باشد و آزاردهنده یا سردرگم‌کننده نیست مواجه کرد. این آماده‌سازی‌های مردمی قبل از ورود حزب سبز به رقابت انتخاباتی، فضا را به‌نفع سبزها تغییر داده است.
- یک چهره آلمانی معمولی: باربوک بر لزوم تغییر به کشوری منصف، توجه‌به نیاز گروه‌های حساسی مانند کودکان و سالمندان، دولت الکترونیک، شهرنشینی و حفظ ارزش‌های مردم‌سالاری نیز تأکید داشته است. او که مادر دو کودک و در قدم اول شهروندی معمولی است، از خود ویژگی‌های آلمانی پشتکار، جدیت و توجه به جزئیات را بروز داده است. البته زنانگی و تواضع او را نیز نباید نادیده گرفت که توانست مشابهتی با مرکل در افکار عمومی به‌وجود آورد و به باور بسیاری سرنوشت حزب سبز را تغییر داد. مردم قادرند با او همذات‌پنداری کنند و از دید جوانان برلین، اگر صدراعظمی به فردی جوان نرسد، آلمان از رقابت جهانی در دنیای دیجیتال معاصر عقب خواهد ماند. به‌این‌ترتیب، باربوک چهره‌ای است که مردم آلمان را برای رأی دادن امیدوار کرده است.
اگرچه هنوز به گفته بسیاری از تحلیل‌گران آلمانی که شاید فقط غافلگیر شده‌اند، با درنظر گرفتن بی‌تجربگی، باربوک شانس زیادی ندارد، اما باتوجه‌به سرعت کسب محبوبیت او بعید به‌نظر نمی‌رسد بتواند صدراعظم آلمان شود. براساس نظرسنجی‌ها حزب سبز در برخی مناطق مهم آلمان فقط درصد اندکی با حزب مرکل فاصله دارد. ازطرف‌دیگر، درمقایسه‌با رقبای خود از جایگاه بهتری برخوردار است. نقطه‌ضعف مهم محافظه‌کاران در آلمان وجود اختلافات بسیارشان بود که موجب شد نتوانند آن چهره‌ای را که خودشان همه با او توافق دارند معرفی کنند و مجبور به سازش و تسلیم شدند، اما سبزها به‌شکلی منسجم و متحد به عرصه ورود پیدا کردند.
اگر باربوک به صدراعظمی برسد، یکی از جوان‌ترین نامزدهای انتخابات آلمان خواهد بود که ارتباطات بین‌المللی بسیاری دارد و آغازگر روند تحولاتی در حوزه محیط‌زیستی خواهد شد. اگرچه هنوز سیاست‌های او دارای ابهامات بسیاری است، باوجوداین، بحث تغییر قوانین این کشور و تحول در صنایع بزرگ مطرح است. باید پیش‌بینی کرد به‌عنوان یکی از رهبران اروپاگرا که در دوران ریاست‌جمهوری اوباما به حزب دموکرات این کشور نزدیک بوده است، به بایدن نیز نزدیک شود. او تلاش خواهد کرد در راستای تغییر رویکرد اروپا به دفاع و امنیت، همچنین تلاش برای نقش‌آفرینی بیشتر اروپایی گام بردارد. بنابراین، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های او توانایی تلفیق مسائل سُنتی حزب سبز مانند صلح‌گرایی با موضوعات مهم سیاست روز ازجمله امنیت است. باربوک با شعارهای حفاظت از محیط‌زیست، پایان دادن به استفاده از سوخت فسیلی و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر، مدت زمان تحول را که نسل کنونی وظیفه دارد آینده‌ای متفاوت را رقم بزند،30 سال پیش‌بینی کرده است. باید منتظر ماند و دید آیا او می‌تواند در انتخابات سپتامبر پیروز شود تا برنامه‌های خود را اجرایی سازد؟
*کارشناس اروپا/مدیرعامل موسسه مطالعاتی ابرار معاصر
310 310
