اعتراف تقی‌زاده به خیانت رضاخان در امضای قرارداد نفتی ۱۹۳۳

مشرق نیوز جمعه 10 اردیبهشت 1400 - 05:00

به گزارش مشرق، کانال تلگرامی مرکز اسناد انقلاب اسلامی نوشت: نهم اردیبهشت ۱۳۱۲، با امضای رضاخان، امتیاز شرکت نفتی دارسی در ایران به مدت ۶۰ سال دیگر تمدید شد. قرارداد دارسی در سال ۱۹۶۱ به اتمام می‌رسید و مطابق قرارداد، کلیه تأسیسات آن به ایران واگذار می‌شد، ولی با قرارداد ۱۹۳۳، ۶۰ سال دیگر این قرارداد تمدید شد؛ یعنی قرارداد در سال  ۱۹۹۳ به پایان می‌رسید و این بزرگترین دستاوردی بود که انگلیسی‌ها به‌دست آوردند. همچنین، نیمی از حق‌التأسیسات که در سال ۱۹۳۳ به ایران تعلق داشت، به نفع انگلیسی‌ها نادیده گرفته شد. نتیجه این امتیاز بزرگ ۶۰ ساله برای انگلیس، غیر از منافع مستقیم مادی، آرامشی بود که از این قرارداد نصیب آنها شد. قرارداد کهنه سی‌ساله سوخت و یک قرارداد جدید که از قراردادهای پیشین مطمئن‌تر می‌نمود، جایگزین آن شد.

بنابر گزارش بانک جهانی، قرارداد نامطلوب سال ۱۹۳۳، ایران را از درآمدی بالغ بر ۱۲۰۰ میلیون دلار محروم ساخت. تقی‌زاده، وزیر دارایی و عاقد قرارداد ۱۹۳۳ این قرارداد را «یکی از اشتباهات بزرگ» رضاشاه درمدت سلطنت وی دانست که «ترتیب الغای آن (قرارداد دارسی) به‌طور ناگهانی و بی‌مطالعه» موجب «این امتیازنامه جدید و نامطلوب» گردید. وی تمدید مدت را به رضاشاه نسبت می‌دهد و مدعی است نمایندگان ایران راضی به تمدید نبودند، اما «شد آن‌چه شد یعنی کاری که ما چند نفر مسلوب‌الاختیار به آن راضی نبودیم و بی‌اندازه و فوق تصور ملول شدیم.»

منبع کتاب «بازخوانی نهضت ملی ایران» است.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.

منبع خبر "مشرق نیوز" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.