به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، روز پنجشنبه (بیستم آذرماه) مراسم رژه پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ قره‌باغ با حضور الهام علی‌اف رئیس جمهور این کشور و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه برگزار شد. این رژه که با حضور مشترک نیروهای نظامی ترکیه انجام شد، حواشی داشت که موجب خشم و انزجار مردم ایران شد.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
رئیس جمهور ترکیه در بخشی از سخنان خود، یک شعر قدیمی آذری با نام ارس را خواند که می‌گوید: "ارس را جدا کردند و آن را با میله‌های آهنی و سنگ پر کردند/ من از تو جدا نمی‌شدم، ما را به‌زور جدا کردند".
این اظهارات در همان ساعات اولیه با واکنش منفی مقامات ایران روبه‌رو شد. محمد جواد ظریف وزیر خارجه با انتشار توئیتی این ابیات را ناظر بر جدایی سرزمین‌های جمهوری آذربایجان از وطن اصلی(ایران) دانست و نوشت: "به اردوغان نگفته بودند شعری که به‌غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادری‌شان ایران است! آیا او نفهمید که علیه استقلال جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچ‌کس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند."
وزارت خارجه نیز سفیر ترکیه در تهران را احضار و مراتب اعتراض شدید ایران را نسبت به اظهارات نسنجیده رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرد.
نمایندگان ولی‌فقیه در استان‌های آذری زبان (آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل و زنجان) نیز در بیانیه‌ای تحلیلی اظهارات اردوغان را محکوم کردند. بیانیه نمایندگان ولی‌فقیه در 4 استان کشور، با اشاره به محتوای این شعر که اردوغان آن را تفسیر به رای کرده بود، نوشتند: "چقدر شایسته است محققان تاریخ کشور عزیزمان ایران، اشعار حسرت را جمع‌آوری و به رئیس جمهور ترکیه ارسال نمایند تا متوجه شود که تنظیم‌کنندگان خطابه چه خیانت بزرگی به او کرده و برای او مایه آبروریزی بزرگ درست کرده‌اند. بالاتر از اشعار حسرت، نامه‌های جانگداز و جانسوز ایرانیان جدا شده از وطن مادری است که بعد از عقد قرارداد گلستان در منطقه گلستان قره‌باغ به مراجع عظام نوشته و از ظلم و ستم و از تعدیات ناموسی اشغالگران ناله‌ها کرده و از مراجع استمداد طلبیده‌اند."
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در استان‌های شمال‌غرب کشور نیز در بیانیه‌ای ادبیات رئیس جمهور ترکیه را تفرقه‌آمیز دانسته و آن را محکوم کردند.
علاوه بر مسئولان و مقامات کشور، فعالان سیاسی از جناح‌های مختلف اقدام اردوغان را محکوم کردند. علی شکوری‌راد دبیرکل حزب اتحاد ملت در توئیتی به زبان ترکی نوشت: "اردوغان این نکته را باید بداند که در ایران ترک، عرب، فارس و سایر زبان‌ها وجود دارد. اینجا همه اول خودشان را ایرانی می‌دانند. ایرانی‌ها بر اساس زبان از هم جدا شدنی نیستند."
محمد قوچانی سردبیر روزنامه سازندگی نیز در پستی در صفحه شخصی خود نوشت: "همه ما ایرانیان خصوصاً آذربایجانیان و ترکان ایران به رئیس‌جمهور ترکیه یادآوری کنیم و هشتگ راه بیندازیم که آن سوی ارس اگرچه امروز در اثر دست اندازی روس‌ها، دولتی مستقل است اما هیچگاه از فرهنگ و تمدن ایران زمین جدا نبوده و نیست."
محسن رضایی نیز در توئیتی نوشت، "اگر آقای اردوغان ازخواندن شعر ارس منظورش ایران بزرگ است درست است. زیرا آذربایجان درقلب ملت ایران و درکنار برادران دیگرش از قوم، لر و کرد و بلوچ وعرب قرار دارد."
این موضع یکپارچه مردم ایران علیه اظهارات اردوغان موجب شد تا اگرچه وزارت خارجه ترکیه روز جمعه با احضار سفیر ایران نسبت به این واکنش‌ها علیه اردوغان اعتراض کند اما با افزایش محکوم کردن‌ها و راهپیمایی خودجوش مردم تبریز، مولود چاوش اوغلو وزیرخارجه این کشور در تماس تلفنی با ظریف با عقبنشینی از مواضع یک روز قبل خودشان، اطمینان داد که رئیس جمهور ترکیه به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی و سرزمینی ایران احترام کامل می‌گذارد و نسبت به حساسیت‌های پیرامون شعر قرائت‌شده نیز مطلع نبوده است!
نحوه مواجهه ایران با اردوغان حاوی یک درس مهم در سیاست‌خارجه بود و آن هم این است که هرگاه دربرابر زیاده‌خواهی طرف خارجی مقاومت شود و واکنش یکپارچه از سوی همه جناح‌ها و مردم علیه آن صورت بگیرد، ورق به نفع کشور برمی‌گردد.
برای مثال، اگر در همین موردِ اردوغان وزارت خارجه منفعل عمل می‌کرد یا شاهد واکنش‌های جمعی و مقاومت مسئولان نبودیم، نه تنها دولت ترکیه از موضع خود عقبنشینی نمی‌کرد بلکه ممکن بود در آینده اظهارات تحریک‌آمیزتری را بر زبان بیاورد. این مقاومت یکپارچه را پیشتر در مسئله عین‌الاسد نیز شاهد بودیم.
18 دی‌ماه در عملیات شهید سلیمانی، سپاه پاسداران اقدام به حمله موشکی به پایگاه نیروهای آمریکایی در عین‌الاسد واقع در عراق کرد. این حمله که اولین حمله به یک پایگاه آمریکایی از زمان جنگ جهانی دوم بود، با استقبال مردم و مسئولان روبه‌رو شد و همه آحاد مردم که پیشتر در تشییع جنازه سردار سلیمانی فریاد انتقام سر داده بودند، از این اقدام سپاه حمایت کردند. این موضع یکپارچه موجب شد تا دونالد ترامپ در سخنرانی رسمی خود فردای موشک‌باران عین‌الاسد صرفاً از اینکه آماده است صلح را در آغوش بگیرد سخن بگوید و از تهدید نظامی حرفی نزند.
مورد اردوغان و عین الاسد می‌تواند درسی برای مسئولان کشورمان به‌ویژه در حوزه سیاست خارجه باشد که اگر در برابر دشمن شاهد یک مقاومت فعال بصورت یکپارچه و هماهنگ باشیم، به‌ناچار مجبور به عقبنشینی یا تعدیل در خواسته‌هایش می‌شوند.
انتهای پیام/
