رصد وضعیت اقتصادی از آسمان

دنیای اقتصاد دوشنبه 13 اردیبهشت 1400 - 00:03
با ترکیب تصاویر ماهواره­ای عمومی با هوش مصنوعی، ابزار نوینی توسعه یافته که می‌تواند در گذر زمان میزان فقر را در روستاهای آفریقا ردیابی کند. به همین دلیل است که محققان استنفورد، مارشال بورک (Marshall Burke)، دیوید لوبل (David Lobell) و استفانو ارمون (Stefano Ermon)، پنج سال گذشته را صرف هدایت تیمی از محققان به راهی موثر برای یافتن و ردیابی مناطق فقیرنشین در سراسر آفریقا کرده­اند. ابزار قدرتمندی که آنها ساخته‌­اند با ترکیب تصاویر ماهواره‌ای رایگان و در دسترس عموم با هوش مصنوعی توانسته سطح فقر در سراسر روستاهای آفریقا را تخمین زده و تغییر در توسعه آنها را در طول زمان نشان دهد.

با تجزیه و تحلیل داده‌­های گذشته و فعلی، ابزار اندازه­‌گیری می‌تواند اطلاعات مفیدی را به سازمان‌ها­، سازمان‌های دولتی و مشاغل ارائه‌دهنده خدمات و مایحتاج به فقرا، ارائه دهد.

به گفته مارشال بورک، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات سیاست اقتصادی استنفورد (SIEPR) و استادیار علوم سیستم زمین در دانشکده علوم زمین، انرژی و محیط‌زیست دانشگاه استنفورد، «انگیزه بزرگ ما توسعه بهتر ابزارها و فناوری­‌هایی است که به ما امکان می­‌دهد در مسائل اقتصادی واقعا مهم پیشرفت کنیم (که) پیشرفت به دلیل عدم‌توانایی سنجش نتایج محدود می‌شود.» از این رو «در اینجا ابزاری وجود دارد که فکر می‌کنیم می‌تواند به شما کمک کند.» لوبل، یکی از اعضای ارشد SIEPR و استاد علوم سیستم زمین در استنفورد زمین می‌گوید نگاه به گذشته برای شناسایی روندها و عواملی برای کمک به مردم برای فرار از فقر بسیار مهم است.  لوبل که مدیر مرکز امنیت غذایی و محیط‌زیست و همچنین عضو ارشد موسسه محیط‌زیست استنفورد وودز نیز است در این زمینه می‌گوید: «حیرت‌آور است که هیچ روش خوبی برای درک چگونگی تغییر فقر در سطح محلی در آفریقا وجود نداشته» و «سرشماری به اندازه کافی مکرر نیست، و نظرسنجی از خانه به خانه به ندرت به همان افراد برمی‌گردد. اگر ماهواره‌ها به ما کمک کنند تاریخچه فقر را بازسازی کنیم، می‌تواند فضای زیادی برای درک بهتر و کاهش فقر در این قاره فراهم کند.» ابزار اندازه­گیری از تصاویر ماهواره‌ای شب و روز استفاده می­‌کند. در شب، چراغ‌ها شاخص توسعه هستند و در طول روز، تصاویر زیرساخت‌­های انسانی مانند جاده‌ها، کشاورزی، مواد مورد استفاده در بام‌­ها (roofing material)، سازه‌های مسکونی و آبراه‌ها ویژگی‌های مرتبط با توسعه را فراهم می‌کنند.  سپس این ابزار از فناوری یادگیری عمیق - الگوریتم‌های محاسبات که به‌طور مداوم خود را برای شناسایی الگوها آموزش می‌دهند - استفاده می‌کند تا مدلی ایجاد کند که داده‌های تصاویر را تجزیه و تحلیل کند و شاخص ثروت دارایی را تشکیل دهد؛ یک مولفه اقتصادی که معمولا توسط نقشه‌برداران برای اندازه‌گیری ثروت خانوار در ملت­‌های درحال توسعه استفاده می‌شود.  محققان دقت ابزار اندازه‌­گیری را برای حدود ۲۰هزار دهکده آفریقایی که دارای داده‌های موجود دارایی از نظرسنجی‌ها بودند، از سال ۲۰۰۹ مورد آزمایش قرار دادند. آنها براساس مطالعه خود، عملکرد خوبی در اندازه‌گیری سطح فقر روستاها در دوره‌های مختلف زمانی داشتند.

در گفت‌وگو با مارشال بورک در مورد ساخت این ابزار و پتانسیل آن برای کمک به بهبود رفاه فقیران جهان پرداخته‌ایم.

  چرا از این منبع جدید فناوری هیجان‌زده‌اید؟

برای اولین بار، این ابزار نشان می‌دهد که ما می‌توانیم پیشرفت اقتصادی را اندازه‌گیری کنیم و مداخلات فقر (Poverty Interventions) را هم در سطح محلی و هم در مقیاس گسترده درک کنیم. این کار در سراسر آفریقا، در سال‌های مختلف انجام می‌شود. این (سیستم) خیلی خوب کار می‌کند، و در انواع مختلفی از کشورها کار می‌کند.

   آیا می‌توانید نمونه‌هایی از نحوه استفاده از این ابزار جدید بیان کنید؟

اگر می‌­خواهیم اثربخشی یک برنامه ضد فقر (anti-poverty) را بفهمیم، یا اگر یک سازمان غیردولتی می‌خواهد یک محصول خاص را به انواع خاصی از افراد معرفی کند (سفارشی­‌سازی کند)، یا اگر یک کسب و کار می‌خواهد بفهمد در چه جایی بازار درحال رشد است، همه اینها به اطلاعات مربوط به نتایج اقتصادی نیاز دارند. در بسیاری از نقاط جهان، ما واقعا این داده‌­ها را نداریم. اکنون ما از داده‌­هایی از سراسر صحرای آفریقا استفاده می­کنیم و این مدل‌ها را آموزش می‌­دهیم تا با بهره‌گیری از تمام این داده‌ها نتایج خاص (اقدامات ضدفقر) را اندازه‌­گیری کنند.

   این مطالعه جدید چگونه براساس کارهای قبلی شما بنا شده است؟

کار اولیه ما برای تهیه نقشه فقر (Poverty-mapping) که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، براساس یک‌سال داده از پنج کشور (آفریقایی) بود. این کار قویا به تصاویر پرهزینه و با وضوح بالا که در مقیاس آزمایشی بسیار کوچکی تهیه شده بودند، بستگی داشت.  اکنون این کار (سیستم) حدود ۱۲ کشور را پوشش می‌دهد - حدود نیمی از کشورها در آفریقا - که این انبوهی از داده­‌های چندبعدی (Multi-dimensional) است که در سراسر چند سال گردآوری شده­‌اند.  این کار یک مجموعه عظیم از داده را برای توسعه مدل­‌های اندازه‌گیری (فقر) فراهم می‌کند و به ما اجازه می‌دهد اعتبار اینکه آیا مدل­‌ها فقر را به‌خوبی تخمین می‌زنند، تایید کنیم. ما اطمینان داریم که می‌توانیم از این فناوری و این روش برای به‌دست آوردن برآورد (تقریب) قابل اعتمادی برای همه کشورهای آفریقا استفاده کنیم. یک تفاوت اساسی در مقایسه با کارهای قبلی این است که اکنون ما از تصاویر ماهواره‌ای کاملا در دسترس عموم استفاده می­‌کنیم که به گذشته برمی‌گردد و این برنامه رایگان است، که به نظر من این فناوری را عمومی می‌کند و ما این کار را در مقیاس مکانی گسترده و وسیع انجام می‌دهیم.

  چگونه از تصاویر ماهواره‌ای برای به دست آوردن تخمین فقر استفاده می‌کنید؟

ما در زمینه علوم کامپیوتر - یادگیری عمیق - درحال پیشرفت‌­های جدی هستیم که این روند در پنج سال گذشته به وضوح مشهود است. این کار واقعا نحوه استخراج اطلاعات از تصاویر را دگرگون کرده است. ما به سیستم (الگوریتم) نمی‌گوییم که در تصاویر چه چیزی را جست‌وجو کند. در عوض، ما فقط به آن می‌گوییم: «اینجا یک مکان غنی است، اینجا یک مکان فقیر است، آن را کشف کنید.» سپس، این الگوریتم با دقت بالایی به تفکیک و تشخیص مناطق شهری، مناطق کشاورزی، جاده‌ها و آبراه‌ها می­‌پردازد؛ ویژگی‌هایی که قدرت تفکیک در مناطق غنی از مناطق فقیرنشین را دارند و در نتیجه برنامه به ما می­‌گوید «من این الگو را پیدا کردم» و سپس می‌توانیم معنای مشخصی (Semantic meaning) به آن اختصاص دهیم.  این خصوصیات گسترده‌تر که در سطح روستا مورد بررسی قرار گرفته‌اند، به‌طور متوسط با متوسط ثروت خانوارهای آن منطقه ارتباط زیادی دارند.

   گام بعدی چیست؟

اکنون که این داده‌ها را در اختیار داریم، می‌خواهیم سعی کنیم با استفاده از آنها در مورد توسعه اقتصادی چیزهایی بیاموزیم. این ابزار ما را قادر می‌سازد تا به سوالاتی را که یک سال پیش نتوانستیم بپرسیم، پاسخ دهیم زیرا اکنون ما در سطح محلی، نتایج کلیدی اقتصادی را در مقیاس گسترده، مکانی و به مرور زمان اندازه‌گیری کرده‌ایم.  ما می‌توانیم ارزیابی کنیم که چرا بعضی از مکان‌ها بهتر از جاهای دیگر عمل می­‌کنند. می‌توانیم سوال کنیم الگوهای رشد در امرار معاش چگونه است؟ بیشترین تفاوت­‌ها (از این لحاظ) بین کشورهاست یا داخل کشورها؟ و سوالات بسیاری در این خصوص که می‌توان با این سیستم به آنها پاسخ داد. من اقتصاددان هستم و اینها همان سوالاتی است که من را هیجان‌زده می‌کند. باور من این است که توسعه فناوری به خودی خود هدف نیست و هدف کمک به برنامه‌ریزی در زمینه علوم اجتماعی است.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.