خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: برداشت زعفران در سال زراعی جاری در حالی به پایان رسید که دیگر طلای سرخ، رنگ و بویی از طلا ندارد و کشاورزان قیمت پایین این محصول را متناسب با سختی‌ها و تلاش برای آن نمی‌دانند.
مشکلات متعددی از جمله رشد چندبرابری هزینه‌های کارگری، قیمت پایین و … باعث شده تا این این ادویه ارزشمند که علاوه بر خواصش، طعم غذاها را هم ماندگار می‌کند، این روزها به سمتی حرکت کند که شاید ماندگاری اش در سال‌های آینده با تردیدها و چالش‌های جدی مواجه شود و بهره‌برداران این محصول ارزشمند به سمت کشت‌های جایگزین ترغیب شوند.
در کنار همه این مسائل و مشکلات، خام فروشی هم یکی از تهدیدهای جدی پیش روی زعفران است؛ تهدیدی که حتی مقام معظم رهبری شهریورماه امسال در ارتباط تصویری با جلسه هیئت دولت بر آن تاکید کردند و فرمودند: «یکی از مشکلات ما همین است که ما موادّ خام را بدون فرآوری و بدون اینکه ارزش افزوده‌اش را برای کشور خودمان، برای سرمایه‌دار خودمان، برای کارگر خودمان فراهم بکنیم، می‌فرستیم خارج. سنگ معدنی قیمتی ما می‌رود خارج، آنجا فرآوری می‌شود و فروخته می‌شود........ یا فرض بفرمائید خاک جزیره هرمز این خاک باارزشی که جزیره هرمز دارد زعفران جنوب خراسان، خرمای مناطق گرمسیری. خب خرمای ایران واقعاً بی‌نظیر است.»
شرایط خاص برداشت محصول زعفران باعث شده تا مشکلات بیشتری برای بهره‌برداران آن ایجاد شود؛ زعفران در یک بازه زمانی حداکثر دو هفته‌ای گل می‌دهد که با توجه به برداشت دستی آن، نیاز به نیروی کارگر فراوانی است و از طرفی به دلیل اینکه سریع فاسد می‌شود، باید به سرعت کلاله یا همان قسمت قرمز رنگ آن، جدا و خشک شود. اینها بخش از مشکلاتی است که موجب می‌شود تا کشاورزان با قیمت پایین اقدام به خام فروشی گل زعفران کنند و حتی عده‌ای که خودشان زعفران را برداشت و خشک می‌کنند، برای تأمین هزینه‌های انجام شده، محصولشان را به سرعت به فروش برسانند.
افزایش هزینه‌های کارگری
پیرمرد روستایی که سال‌هاست به کشاورزی مشغول است در گفتگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: زعفران را نمی‌شود در زمین گذاشت و باید حتماً جمع شود، برای همین مجبور هستیم برای برداشت و پرکردن (جداسازی کلاله) از کارگر استفاده کنیم که دستمزدهای آنها امسال خیلی زیاد شده بود.
محمدرضا کریمی افزود: ما به روز و نقد هزینه‌های کارگری مختلف را طی سال می‌دهیم اما مجبور هستیم محصول را یا با قیمت پایین بفروشیم یا ماه‌ها بعد پول آن را دریافت کنیم.
سود اصلی زعفران در دست دلالان
کشاورز دیگر: در گفتگو با خبرنگار مهر با اینکه مراحل برداشت زعفران سخت است ولی سود اصلی آن را دلالان به دست می‌آورند، اظهار کرد: کشاورزان به دلیل محدود بودن زمان برداشت، نبود نیرو و هزینه‌های بالای کارگری، گل‌های زعفران را با قیمت پایین در سر مزرعه به فروش می‌رسانند.
یحیی علیپور افزود: معمولاً قیمت زعفران در فصل برداشت پایین می‌آید و وقتی محصول از کشاورزان خریداری می‌شود، قیمت آن افزایش می‌یابد و فقط رنج و زحمت‌کشی آن برای کشاورز باقی می‌ماند.
کشاورز دیگری در گفتگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: الان دیگر کشت محصول زعفران صرفه اقتصادی ندارد چراکه از طرفی هزینه‌های کارگری بالا رفته و از طرف دیگر قیمت آن افزایش نیافته است.
علی اکبر حسن‌زاده افزود: هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت زعفران به نسبت قیمت آن بالا است و اگر الان زمین‌ها رو شخم بزنیم و با محصولات دیگری جایگزین کنیم، صرف دارد.
کاهش ۳۰ درصدی برداشت زعفران در گناباد
مدیر جهادکشاورزی شهرستان گناباد در گفتگو با خبرنگار مهر، به کاهش ۳۰ درصدی برداشت زعفران در این شهرستان نسبت به سال زراعی گذشته اشاره و اظهار کرد: میزان برداشت زعفران در شهرستان گناباد از ۱۲ تن در سال زراعی گذشته به ۱۰ تن طی امسال کاهش یافته است.
علیرضا حسین‌زاده افزود: نوسانات دمای هوا در فصل کاشت و برداشت زعفران، خسارت‌های سرما و یخبندان در زمان برداشت گل زعفران و آفات و بیماری‌های این محصول از جمله مسائلی بود که موجب کاهش تولید زعفران در سال زراعی جاری شد.
۳۵۰۰ هکتار زعفران در گناباد
وی ادامه داد: با توجه به کم آب طلبی محصول زعفران، کشت این محصول همواره مورد استقبال کشاورزان این منطقه قرار داشته و هم اکنون ۳۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان گناباد زیر کشت این محصول قرار دارد.
مدیر جهادکشاورزی شهرستان گناباد بیان کرد: با وجود افزایش هزینه‌های این محصول از قبیل دستمزد کارگران و قیمت کودهای عالی و قیمت و دستمزد ماشین آلات، قیمت زعفران امسال نسبت به سال قبل تفاوتی نداشته است.
حسین‌زاده تصریح کرد: با وجود تولید زعفران مرغوب در گناباد و با هدف کاهش مشکلات و پیشگیری از خسارت کشاورزان به دلیل کاهش قیمت این محصول، وزارت جهاد کشاورزی با همکاری سازمان تعاون روستایی اقدام به خرید تضمینی زعفران در دو گزینه پوشال مرغوب به قیمت هر کیلو ۱۱۰ میلیون ریال و نگین مرغوب به قیمت هر کیلو ۱۳۰ میلیون ریال کرده و خرید زعفران تولیدی در شهرستان‌های گناباد و بجستان در مرکز خرید گناباد در دست انجام است.
دستمزد ۳۱۰ میلیارد ریال برای هزینه‌های کارگری
حسین‌زاده، با بیان اینکه ۱۰ تن محصول زعفران امسال از برداشت حدود ۹۰۰ تن گل زعفران تولید شده است، گفت: برای فرآیند برداشت و جداسازی کلاله زعفران در فصل زراعی امسال ۲۶ هزار و ۵۰۰ روز کاری انجام شده که بر اساس برآوردهای انجام شده بیش از ۳۱۰ میلیارد ریال برای دستمزدهای کارگری این مراحل پرداخت شده است.
وی بیان کرد: ۳۴ هزار بهره بردار بخش کشاورزی گناباد سالانه ۸۷ هزار تن محصولات زراعی، باغی و دامی تولید و روانه بازار مصرف می‌کنند.
پیش بینی خرید یک تن زعفران توسط مرکز خرید حمایتی در گناباد
رئیس اداره تعاون روستایی گناباد نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه سال گذشته یک تن زعفران توسط مرکز خرید حمایتی در گناباد از کشاورزان خریداری شد، افزود: پیش بینی می‌شود با وجود کاهش ۳۰ درصدی برداشت زعفران در این شهرستان، به مقدار سال گذشته این محصول از کشاورزان خریداری شود.
مهدی رضازاده با بیان اینکه ۳۰ درصد مبالغ خرید زعفران بعد از تأیید آزمایشگاه و ۷۰ درصد بقیه بعد از سه ماه به کشاورزان پرداخت می‌شود، تصریح کرد: مبالغ خرید زعفران کشاورزان گنابادی طی پارسال تا میزان پنج کیلوگرم تا اردیبهشت ماه امسال پرداخت شد و مقادیر بالاتر به دلیل حجم زیاد خرید ۷۰ تنی زعفران خریداری شده در استان خراسان رضوی، بعد از انجام فرآیند آزمایش‌ها، کمی به تأخیر افتاد.
وی اظهار کرد: با توجه به رعایت بهتر روش‌های پاک کردن و شیوه‌های خشک کردن و جمع آوری زعفران توسط کشاورزان، بیشتر زعفران عرضه شده در حد استاندارد است و زعفران کمتری برگشت خورده است.
شرایط خاص کاشت، داشت و به ویژه برداشت زعفران که نیازمند تحمل سختی‌های زیادی توسط کشاورزان است در کنار بروز خسارت‌های ناشی از حوادث غیرمترقبه همچون سرمازدگی و …، نبود نیروی کارگری در زمان برداشت، افزایش هزینه‌های کود، کارگری و… و قیمت پایین این محصول موجب دلسردی و بی رغبتی کشاورزان شده که این امر سرمایه‌گذاری در این حوزه را با چالش‌ها و تهدیدهای جدی روبرو کرده است.
توجه بیشتر به مشکلات زعفران کاران و جلوگیری از خام فروشی این محصول استراتژیک، می‌تواند ضمن حفظ بازارهای جهانی، جایگاه آن در صادرات غیرنفتی کشور را ارتقا دهد.
کشاورزان امیدوارند که پایان فصل برداشت زعفران در سال زراعی جاری، آغازی بر توجه و برنامه‌ریزی بیشتر برای این محصول ارزشمند باشد که در غیر این صورت، زعفران دیگر برای کشاورزان رنگ و بویی نخواهد داشت!
