چرا تقاضا‌های پرشمار برای واردات واکسن کرونا توسط بخش خصوصی بی فرجام بوده؟!

«حدود ۴۹ شرکت بخش خصوصی به اداره کل دارو اعلام آمادگی کردند و برای بیش از ۳۵ شرکت معرفی‌نامه صادر شد، اما تا امروز هنوز هیچ یک از این شرکت‌ها نتوانستند مدارک و مستندات حداقلی را که بیانگر واردات از منابع رسمی و اصلی باشد، ارائه دهند.»

به گزارش «تابناک»، گوینده سخنان فوق، محمدرضا شانه ساز، معاون سعید نمکی و رئیس سازمان غذا و داروست که در زیرمجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار دارد و متولی واردات واکسن و تایید آن است. سازمانی که در پی بالا گرفتن انتقادات از روند کند واکسیناسیون در کشورمان و با مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا موظف به انتشار فراخوانی برای دعوت از بخش خصوصی در زمینه واردات واکسن شد.

چهاردهم فروردین، ساعاتی بعد از پایان یافتن تعطیلات طولانی مدت نوروزی بود که ستاد ملی ورود بخش خصوصی به عرصه واردات واکسن را به تصویب رساند و در پی آن، نامه‌ای به دست رسانه‌ها رسید که حکایت از فراخوان شرکت‌های واجد شرایط در بخش خصوصی به این منظور داشت. فراخوانی که وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو تاکید داشتند پیشتر هم منتشر شده، اما مورد استقبال قرار نگرفته و از این رو تکرارش کرده اند.

البته این بار شرایط فرق کرده است. این را می‌شود از آماری دریافت که شانه ساز و دیگر همکارانش در وزارت بهداشت در خصوص پاسخ بخش خصوصی به فراخوان یاد شده ارائه می‌دهند و بر اساس آن، دست کم ۳۵ شرکت معرفی نامه‌های لازم برای رایزنی با طرف‌های خارجی برای خرید و واردات واکسن را دریافت کرده اند. مقدماتی که تا این لحظه راه به جایی نبرده و به وارداتی منتج نشده است.

اما اشکال کار کجاست و چه چیزی موجب شده که واردات واکسن کرونا به ایران کماکان محدود به محموله‌های خریداری شده توسط وزارت بهداشت از دو سه کشور، دو محموله اهدایی توسط چین و البته یک محموله خریداری شده توسط جمعیت هلال احمر ایران باشد و روند واکسیناسیون علیه بیماری کووید ۱۹ کماکان به کندی پیش برود؟ آیا بخش خصوصی در این امر ناتوان است؟

پاسخ این سوالات را بایستی در سخنان برخی مسئولان دریافت که نه از مجاری رسمی کشور، که از بستر شبکه اجتماعی نوپدیدِ این روز‌ها یعنی کلاب هاوس به اطلاع شنوندگان محدود و معدود این شبکه رسیده، اما حاوی نکاتی به غایت جالب توجه و قابل تامل است. مثل اظهار نظر کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو و رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت که در ادامه گزیده‌هایی از آن به نقل از «ایران پزشک» پیش رویتان قرار دارد:

* باید شفاف با مردم صحبت کنیم. بسیاری از پروفورم‌ها [پیش فاکتورها]به منبع‌هایی می‌رسد که کار آن شرکت در این حوزه نیست و مشخص نشده که رابطه آن‌ها با شرکت‌های واکسن ساز چیست.
* بحث دوم قیمت است. درباره پروفورم ۲.۵ تا ۱۲ برابری قیمت باید پرسید که واقعا دنبال چه چیزی هستیم؟ اگر در مورد واکسن ۴ دلاری [احتمالا آسترازنکا-آکسفورد]، پروفورم ۵۰ دلاری بیاید، علامت سوال به وجود می‌آید. این تفاوت قیمت، شاید در بهترین حالت اسمش "پورسانت" باشد!
* تردید نکنید بسیاری از این پروفورم‌ها با اعداد و ارقام و حجم ارائه شده، وجود ندارند. چنین تولید‌هایی وجود ندارد که کسی بخواهد بفروشد.
* ما در روسیه، چین و هند مذاکره کننده رسمی داریم؛ چرا باید به بخش خصوصی یا غیردولتی به موازات سفیر خودمان نامه یا مجوز بدهیم که رسما از طرف دولت یا وزارت بهداشت می‌خواهد مذاکره کند؟ استفاده از بخش خصوصی وقتی است که بخش دولتی نتواند آن ظرفیت را فعال کند.
* مگر در آمریکا کمتر از ما میلیاردر دارند و کمتر از ما ضرر کرده‌اند؟ کجا سراغ دارید که کارفرما برای کارگر‌های خود واکسن خریده باشد؟ کدام شرکت در این آمریکا گفته که واکسن فایزر یا مودرنا را می‌خرد تا افراد ته صف نایستند؟ اگر واکسن هست باید بر اساس اولویت بندی و الگوریتم منطقی توزیع شود.
* بخش خصوصی هرجا بتواند واکسن تهیه کند، منتظر سازمان غذا و دارو نمی‌ماند. در آینده هم اگر بتواند تهیه کند، منتظر ما نمی‌ماند. واکسنی پشت مرز‌های ایران نمانده که وارد شود. اگر بخش خصوصی بتواند مازاد بر تعامل دولتی بتواند واکسن وارد کند، باید دست او را بوسید و پول را نقد پرداخت.

ضرورت تقدیر از واردکنندگانی که به تاکید مسئولان وزارت بهداشت کشورمان، هنوز پا به میدان عمل نگذارده و نتوانسته اند قدمی در راستای تامین واکسن مورد نیاز کشورمان بردارند و جای ایشان افرادی اعلام آمادگی کرده اند که یا طرف حسابشان شرکتی بی ربط با واکسن است، یا قیمتی به شدت گزاف داده اند و یا ادعا‌هایی مطرح می‌کنند که حاوی اعداد و ارقام غیرقابل باور است.

نکاتی مهم که نشان می‌دهد برخی از واکسن کرونا و کمبودی که در این خصوص گریبان کشورمان را گرفته برای خود کیسه دوخته اند، تا جایی که حتی به رغم آگاهی از مذاکرات رسمی کشورمان با چند کشور، مدعی واردات واکسن از آن کشور‌ها هم هستند؛ سودجویانی که حد و مرزی برای خود قائل نیستند و چه بسا سد راه واردکنندگان توانمند و واقعی هم شده باشند.