سیدمحمد بطحایی وزیر سابق آموزش و پرورش در نشست با دانشجومعلمان بسیجی دانشگاه فرهنگیان درباره رویکرد دولت‌ها نسبت به آموزش و پرورش گفت: آموزش و پرورشِ امروز واقعا در شان جمهوری اسلامی نیست و در جایی که باید باشد قرار ندارد و باید خیلی جلوتر بود؛ البته این به معنای این نیست که تلاش نشده، اما آموزش و پرورش جایگاهی که امروز باید در نظام جمهوری اسلامی داشته باشد را ندارد و جایگاه آن جایگاه خوبی نیست.
وی با بیان اینکه آموزش و پرورش ما امروز از جهات مختلف کیفیت مورد نظر را ندارد؛ تاکید کرد: تعریفی که از آموزش و پرورش وجود دارد در اذهان و باورهای دولت مردان متفاوت است، برخی آموزش و پرورش را تنها نهادی برای آموزش خواندن و نوشتن و سواد تلقی می کنند. دولت مردان در ادوار گذشته؛ این توقع را از آموزش و پروش داشتند که به بچه ها خواندن و نوشتن یاد بدهند. اگر چه ممکن است این تعریف را هم به زبان نیاورند.
بطحایی در ادامه اظهار داشت: البته این نگاه تنها مختص به دولتمردان نیست و بسیاری از صاحب نظران و تصمیم گیران هم چنین نگاهی را به آموزش و پرورش دارند و البته باز تاکید می‌کنم که این رویکرد را به زبان نمی آورند اما ته قلب‌شان این نگاه را دارند.
وی تاکید کرد: تعریف دومی که وجود دارد این است که می گوید آموزش و پرورش علاوه بر این دانش ها یعنی آموزش سواد باید یکسری مهارت ها را هم به کودکان و دانش آموزان ما بیاموزد، یعنی یاد بگیرند به قوانین احترام بگذارند و .... و در حقیقت در تعریف دوم یک نوع رویکرد اجتماعی مدنظر افراد است.
بطحایی اظهار داشت: در کنار این دو نگاه؛ یک رویکرد دیگری هم نسبت به آموزش و پرورش وجود دارد، این نگاه می گوید آموزش و پرورش علاوه بر این که باید سواد و یکسری مهارت های اجتماعی را به دانش آموزان بیاموزد باید مسیری را آماده کند تا دانش آموز با صفات الهی آشنا شود، آماده پذیرفتن صفات الهی شوند و... که این رویکرد حاکم بر دو رویکرد اول و دوم است.
وزیر سابق آموزش و پرورش یادآور شد: یکی از دلایلی که دولتمردان نگاه درستی به آموزش و پرورش ندارند برای تعریفی است که به این نهاد دارند و شاید تنها کسی که نگاه تربیتی و در کل نگاه درستی به آموزش و پرورش داشته؛ مقام معظم رهبری بوده است و کسانی که دارند برای آموزش و پرورش سیاست گذاری می کنند نگاهشان به آموزش و پرورش نگاه تربیتی و دینی نیست.
بطحایی تاکید کرد: دولت‌ها متاسفانه وقتی تلقی‌شان از آموزش و پرورش کامل نباشد برای مسائل آموزش و پرورش هم وقت نمی گذارند و دغدغه آموزش و پرورش را ندارند.
وی اظهار داشت: به دلیل همین رویکرد است که می بینیم رئیس جمهور در تمام ۸ سال مسئولیتش یک بار هم در جلسه شورای عالی آموزش و پرورش شرکت نمی کند؛ در صورتی که در این شورا قرار است درباره مسائل مهم آموزش و پرورش تصمیم گیری شود. البته مسائل آموزش و پرورش هم تنها بحث حقوق معلمان نیست.
وزیر سابق آموزش و پرورش گفت: متاسفانه نگرش ما مسئولان و سیاست مداران به آموزش و پرورش با نگاهی که مقام معظم رهبری از آموزش و پرورش دارند؛ خیلی همخوانی ندارد و اولین عاملی که موجب شده دولت ها با آموزش و پرورش مهربانانه برخورد نکنند، همین نگاهی است که به این نهاد دارند.
بطحایی با اشاره به توجه بیشتر دولت ها به آموزش و پرورش در چهار سال ابتدایی به قدرت رسیدن، ادامه داد: در دولت ها می بینید در ۴سال اول جایگاه آموزش و پرورش نسبتا بالاتر بوده و در ۴ سال دوم کاملا فراموش شده است؛ البته فقط بحث پرداخت پول و اعتبارات نیست، دلیلش هم این است که دولت ها در ۴ سال اول یک مقدار مردمی تر هستند و خیلی درگیر مسایل اجرایی نشدند؛ این در حالی است که باید به آموزش و پرورش به صورت مستمر توجه شود.
وی بیان کرد: اگر به ۴۰ سال پیش برگردیم و مسائل آموزش و پرورش را بررسی کنیم می بینیم بسیاری از مسائل آموزش و پرورش امروز ما همان مسائل ۳۰_۴۰ سال پیش است.
وزیر سابق آموزش و پرورش گفت: تبیین و تجزیه مسئله مهم است اما نباید همه وقت را برای تشریح و تبیین مسئله بگذاریم؛ باید به سراغ راه حل های مسئله برویم.
بطحایی اظهار داشت: سهم آموزش و پرورش از بودجه عمومی دولت همواره تقریبا حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد بوده؛ در حالی که بیش از ۹۰ درصد بودجه آموزش و پرورش صرف پرداخت حقوق می شود و دیگر نمی توان به مسائل دیگر و مسائلی مانند سند تحول پرداخت. البته این ۱۰_۱۲ درصد هم در ۴ سال دوم دولت ها کمتر هم می شود.
وی بیان کرد: اینکه دولت مردان ما در دلشان تعریف درستی از آموزش و پرورش ندارند؛ بخشی مربوط به نگرشی است که آنها دارند و این نگرش آنهاست که رفتار آنها را شکل می دهد و اگر بخواهیم رفتار دولت مردان را اصلاح کنیم اول باید نگرش آنها را اصلاح کنیم و برای تغییر نگرش هم باید آگاهی؛ باور دانش و شناخت آنها را اصلاح کنیم.
وزیر سابق آموزش و پرورش ادامه داد: مدرسه ما باید خودش را به جامعه نشان بدهد، یعنی تاثیرگذاری خودش را نشان جامعه بدهد؛ البته این زمان بر است؛ اما مدرسه می تواند در آینده دادگاه ها را خلوت کند، می تواند جوانان دلبسته کشور را تربیت کند.
بطحایی با اشاره به نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری ؛ اظهار داشت: پیش بینی من این است در انتخابات ۱۴۰۰ توجه به مسائل فرهنگی و آموزشی کمتر شود، که این زنگ خطری را برای همه کسانی که معتقدند اقتصاد و سیاست و اجتماع و... ما درست نمی شود مگر مدرسه درست شود، ما به صدا در خواهد آورد.
وی گفت: ما باید نسبت به مسائل اصلی و مهم آموزش و پرورش حساس باشیم و از کاندیداهایی که قرار است در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنند بخواهیم نسبت به این مسائل توجه کنند.
وزیر سابق آموزش و پرورش گفت: ما یک نقشه راه به نام سند تحول داریم؛ البته این سند شاید نمره ۱۰۰ را نگیرد و مثلا نمره ۸۰ را بگیرد اما الان این سند به عنوان یک سند جامع و خوب پیش روی ماست و باید از کاندیداها بپرسیم چگونه می خواهید این سند را اجرا کنید؟
وی افزود: تنها راه پیاده سازی سند تحول این است که در قالب یک پروژه دیده شود. مانند سند تحول سلامت؛ نه اینکه یک مفهوم کلی و عام را بنویسم و از کنار آن بگذریم.
بطحایی در بخش پایانی سخنانش در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان گفت: گاهی ما مسئولان به جای پیدا کردن راه حل به دنبال تجزیه و تحلیل مسئله می رویم و همین باعث می شود مسئله حل نشده باقی بماند.
وی گفت: مناسبت‌ترین راهکار برای حل مسائل آموزش و پرورش اجرای سند تحول است؛ این سند در طی مدتی که در جریان بودم به عنوان یک پروژه دیده نشد؛ نه تنها در دولت آقای روحانی بلکه در دولت آقای احمدی نژاد هم همینطور بوده و گاهی فقط یک بند در بودجه می آوریم ولی این کفایت نمی کند.
وزیر سابق آموزش و پرورش گفت: اگر سند تحول اجرا شود می توانیم آموزش و پرورش را به جایگاه خودش که در شان جمهوری اسلامی باشد برگردانیم.
