به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ و هنر گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، موقوفه آستان قدس رضوی، این کتاب برپایه پژوهشی بر اسناد ارزشمند دیوانی گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک به کوشش خانم‌ها مرضیه مرتضوی و مهتا باصفا تدوین شده است.
کتاب «رقم‌ها و فرمان‌های صفوی و قاجار در مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک» دستاورد بازنویسی و پژوهش ۶۱ سند دیوانی (فرمان، رقم و حکم) از دوره صفویه تا پایان دوره قاجار است که در آرشیو اسناد بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران نگهداری می‌شود.
این سند‌ها ۱۱ رقم از شاهان صفوی، ۲۹ فرمان و یک دست‌خط از شاهان قاجار، ۱۱ رقم و حکم از شا هزادگان قاجار، گزیده ۷ سواد فرمان و دست‌خط شاهان قاجار، یک فرمان از احمد شاه درانی و یک فرمان نیز از جهانگیر گورکانی پادشاه هند را دربرمی‌گیرد که برای نخستین بار در یک مجموعه مدون و منتشر شده است.
فرمان‌ها و رقم‌های شاهان و شاهزادگان، از میان سند‌های دیوانی این مجموعه، اهمیتی بیشتر دارند. از آن‌جا که این دسته از سند‌های تاریخی، در بالاترین دستگاه دیوانی کشور و با اراده صاحبان قدرت تولید و صادر شده‌اند، آگاهی‌هایی ارزشمند در زمینه پیوند‌های شاهان و دولت‌مردان، روابط خارجی، چگونگی اداره حکومت و گرفتن مالیات، تشکیلات دیوان‌سالاری و تعامل حکومت با مردم دربردارند، از این‌رو در جایگاه اولویت‌های پژوهشی همواره با توجه سندپژوهان در گستره‌های گوناگون تاریخی و اجتماعی جای می‌گیرند.
دادن لقب، منصب، نشان، خلعت، تیول، سیورغال، مالیات و معافیت‌های مالیاتی، پرداخت مواجب و مقرری، دریافت طلب، تعیین حق ورثه، تظلم‌خواهی، عزل و نصب، روابط خارجی و امور نظامی، از موضوع‌هایی به شمار می‌آید که در این اسناد دیوانی به آن‌ها پرداخته شده است.
شماری از حکم‌ها، رقم‌ها و سواد فرمان‌های قاجاری در این پژوهش، با خاندان حاج حسین آقا ملک بنیان‌گذار و واقف کتابخانه و موزه ملی ملک پیوند محتوایی دارند، به ویژه در پیوند با املاک حاج محمدکاظم ملک‌التجار پدر حاج حسین آقا ملک در خراسان، همچنین با موضوع خرید و فروش زمین، بهره‌گیری از معافیت‌های مالیاتی و رفع توقیف املاک.
موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک با دریافت پروانه نشر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کشور در سال ۱۳۹۸، با محوریت انتشار متن‌ها و پژوهش‌های تخصصی در پیوند با منابع موجود در این گنجینه در گستره فرهنگ و هنر اسلامی- ایرانی می‌کوشد کتاب‌هایی تخصصی برای بهره‌مندی پژوهشگران و اندیشمندان و دوستداران فرهنگ و تمدن منتشر کند.
دوستداران برای دریافت آگاهی‌های بیشتر درباره مجموعه محصولات فرهنگی این مؤسسه و خرید آن‌ها به فروشگاه اینترنتی کتابخانه و موزه ملی ملک به نشانی «shop.malekmuseum.org» مراجعه کنند.
