همزمان با پشت سرگذاشتن نیمه آذر ماه، تنور فعالیت جشنواره‌های تئاتر با وجود ادامه‌دار بودن شرایط کرونایی کشور روز به روز در حال گرمتر شدن است. از جشنواره تئاتر فجر، تا جشنواره‌های تئاتر مقاومت و تئاتر سردار سلیمانی گرفته تا رویداهای رقابتی در بخش‌های نمایشنامه‌نویسی که به سب شیوع کرونا بخش عمده‌ای از فعالیت جشنواره‌های کشور را به خود اختصاص دادهاند.
در حقیقت بعد از مدتی رُکود و سکون به سبب اوج گرفتن موج سوم شیوع کرونا در کشور بر خلاف تصور رایج از سکون و رکود ادامه‌دار، عرصه هنر نمایش طی یک هفته اخیر مملو از اتفاقات ریز و درشت بود.
هر چند در اطلاعیه ستاد ملی مقابله با کرونا و ابلاغیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر فعالیت مراکز فرهنگی و هنری تا ساعت ۱۸، این مساله را برای هنرمندان تئاتر که غالبا فعالیت خود را بعد از ساعت ۱۸ آغاز و تا ساعات ابتدایی شب ادامه می دادند، با تناقض مواجه کرده است. اما نزدیک و نزدیک‌تر شدن به موعد برگزاری جشنواره‌های متعدد تئاتری که تمرکز اغلب آنها از آذرماه تا پایان بهمن ماه هر سال بوده مزید بر علت شده تا فعالان این عرصه با تاکید بر رعایت حداکثری شیوه‌نامه‌های بهداشتی جنب و جوش مثال‌زدنی‌ای را در امور اجرایی و جشنواره‌ای از خود نشان دهند.
آنچنان که به سبب نزدیک شدن به اوج فعالیت‌های جشنواره‌ای تئاتر کشور که غالبا در نیمه دوم سال است، هنرمندان و مسئولان دست در دست هم تلاش می‌کنند تا با ارائه راه‌کارهای خلاقانه بتوانند برنامه‌ها و رویدادهای تئاتری کشور را در روزها و ماه‌های پیش‌رو، زیر سایه سنگین ویروس کرونا برنامه‌ریزی و اجرایی کنند.
در همین راستا از گوشه و کنار ایران خبر فعالیت‌های اهالی این هنر در عرصه‌های مختلف تولید، اجرا و جشنواره‌ها به گوش می‌رسد.
از مهمترین رویدادها و اتفاقات این هفته می‌توان به تشریح جزییات بخش نمایش‌های خیابانی و دیگرگونه‌های اجرایی تئاتر فجر و همچنین تشریح جزییات بخش مسابقه عکس و پوستر جشنواره تئاتر فجر، انتشار اولین تجربه سالنامه‌نگاری تئاتر ایران، معرفی هیات انتخاب آثار بخش خیابانی جشنواره سردار آسمانی، معرفی داوران بخش نمایشنامه‌نویسی جشنواره تئاتر «مقاومت»، انتشار تیزر و آغاز پیش‌فروش بلیت‌های جشنواره تئاتر «مقاومت»، صدور احکام مدیران نخستین همایش ملی نمایشنامه پژوهی، تمدید چهارمین مسابقه «بازی‌نامه‌نویسی»، معرفی بازیگران نمایش «سرایدار»، معرفی داوران رویداد ملی «چهارراه»، درگذشت عضو پیشکسوت کانون نمایشنامه‌نویسان و مترجمان تئاتر، وداع با دایرﺓالمعارف تعزیه ایران و رخدادهای دیگر اشاره کرد.
اگر پیگیری بی وقفه اخبار ویروس کرونا کمتر زمانی برای رصد اخبار تئاتر برای شما باقی گذاشته در گزارش پیش رو مهمترین اخبار این حوزه را در بازه زمانی ۱۶ تا ۲۴ آذر ماه ۱۳۹۹ مرور کنید.
سازوکار مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر فجر در شرایط کرونا
مدیر بخش مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر، جشنواره تئاتر فجر از برگزاری این بخش با استفاده از ظرفیت‌های شبکه‌های اجتماعی (سوشال مدیا)، تهیه ویدئوهایی از عملکرد سایر کشورها در زمینه هنر عکاسی و ... خبر داد.
مهدی آشنا مدیر بخش مسابقه و نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر با اشاره به نحوه برگزاری و اجرای این بخش در شرایط کرونا بیان کرد: همه گیری این ویروس در ماه های اخیر باعث شده است که هنرمندان عکاس و طراحان پوستر تئاتر به دلیل کم بودن تعداد اجراها و تعطیلی سالن های تئاتر در حدود یک سال گذشته فرصت عکاسی و طراحی از آثار را نداشته یا کمتر داشته باشند. بنابراین تعداد کارها در هر ۲ بخش نسبت به سال گذشته قطعا کمتر خواهد بود.
وی افزود: اما با توجه به شرایط موجود امسال سعی کردیم محدودیت برگزاری فیزیکال نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر و امکان آن را در فضای برخط (آنلاین) یک فرصت ببینیم و بیشتر به فضاهایی توجه کنیم که اگرچه در سال های گذشته هم وجود داشت، اما نسبت به آن بی توجه بودیم. شبکه های اجتماعی این فضاها هستند. بدین ترتیب برگزاری نمایشگاه عکس و پوستر تئاتر امسال در شبکه‌های اجتماعی (سوشال‌مدیا) دنبال می شود.
وی درباره کم و کیف نمایش آثار در شبکه های اجتماعی توضیح داد: با چند گالری مطرح صحبت می‌کنیم و در صورت توافق فضای مجازی آنها را برای نمایش عکس ها و پوسترهای منتخب جشنواره به کار می گیریم. این کار چند امتیاز دارد. مهمترین آن اینکه طیف متفاوتی از مخاطبان این آثار را می بینند و از این فضا برای معرفی عکاسان و طراحان پوستر تئاتر بهره برده می شود که این امتیاز مهمی است. چراکه طی سال های گذشته هنرمندان عکاس و طراحان پوستر کمتر معرفی شده اند و سوشال مدیا به معرفی و دیده شدن آثارشان کمک می کند.
آشنا با اشاره به آخرین مهلت ارسال آثار در بخش عکس و پوستر جشنواره سی‌ونهم گفت: مهلت ارسال عکس‌ها و پوسترهای تئاتر به دلیل این که برخی از شهرها وضعیت قرمزی از نظر شیوع کرونا داشتند و مشکلاتی در ارسال آثار برای شرکت کنندگان وجود داشت، ۱۵ روز تمدید شد تا هنرمندان با مشکلی مواجه نشوند و این فرصت تا یکم دی ماه باقی است و تمدید نمی شود. در ادامه کار این بخش داوران عکس و پوستر طی روزهای آینده معرفی می شوند و کتاب عکس و پوستر جشنواره نیز طراحی و تدوین خواهد شد.
تشریح بخش نمایش‌های خیابانی «تئاتر فجر» در شرایط کرونا
مدیر بخش نمایش های خیابانی و دیگرگونه‌های اجرایی سی‌ونهمین جشنواره تئاتر فجر درباره سازوکارهای اجرای آثار این دو بخش و وضعیت کارها توضیحاتی را ارائه کرد.
سامان خلیلیان مدیر بخش نمایش های خیابانی و دیگرگونه های اجرایی جشنواره تئاتر فجر با اشاره به تعداد آثار راه یافته به بخش دیگرگونه ها بیان کرد: در بخش تازه‌های دیگرگونه‌های اجرایی با توجه به فراخوان جشنواره و تمدید چند روزه آن، ۷۴ ایده و طرح به دستمان رسید. هیات انتخاب بخش دیگرگونه‌ها در مرحله اول این فیلم‌ها را دیدند و با جمع بندی ۴۳ طرح و ایده به مرحله دوم راه یافت.
وی افزود: در مرحله دوم هنرمندانی که ایده‌هایشان پذیرفته شده بود، باید در یک جلسه رو در رو با هیات انتخاب، شیوه‌مندی اجرای خود را ارائه می کردند و هیات انتخاب سوالاتی را از آنها می پرسیدند. این مصاحبه‌ها در مواردی از طرح که ضرورت داشت، به دلیل شرایط کرونا به صورت آنلاین و ویدئوکال برگزار شد. در نهایت ۲۶ اثر معرفی شدند. این ایده ها بعد از انجام تمرینات خود، در بازه زمانی ۸ تا ۱۵ دی، در مرحله سوم انتخاب حضور خواهند یافت.
وی درباره بخش تئاتر خیابانی گفت: امسال به بخش نمایش‌های خیابانی که شامل آثار مرور و تازه‌ها بود، بخش دیگری با عنوان «سرباز انقلاب» اضافه شده است که آثاری با موضوع سردار شهید قاسم سلیمانی و مدافعان حرم را در برمی گیرد. نمایش های خیابانی و این بخش ویژه همزمان فراخوان شان منتشر شد و با توجه به گاه شمار جشنواره باید تا ۱۰ آذر ماه مهلت دریافت آثار پایان می یافت اما با توجه به تعطیلات چند هفته ای در تهران و برخی شهرها و بسته بودن ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی و به تبع فراهم نبودن شرایط تمرین برای هنرمندان، این مهلت تا ۲۵ آذر ماه تمدید شد.
مدیر بخش نمایش‌های خیابانی و دیگرگونه های اجرایی ادامه داد: با پایان یافتن مهلت ارسال آثار تعداد ۱۵ تا ۱۸ اثر نیز برای اجرا در بخش نمایش‌های خیابانی جشنواره انتخاب می شوند و طبق تقویم جشنواره، ۱۵ دی ماه اسامی شان منتشر خواهد شد. همچنین آثار نهایی راه یافته به رقابت دیگرگونه های اجرایی نیز در همین روز معرفی می شوند.
وی درباره وضعیت اجراهای این دو بخش در شرایط کرونا توضیح داد: شرایط اجراها بستگی به وضعیتی دارد که در ایام برگزاری جشنواره شاهد خواهیم بود. البته نظر مستقیم شورای سیاست گذاری و دبیر جشنواره در این زمینه تعیین کننده است اما با توجه به تجربه ما از اجرای نمایش‌های خیابانی که بعد از شیوع کرونا در محوطه تئاترشهر اتفاق افتاد و جریان اجرای نمایش‌ها به این واسطه ادامه یافت، می توان گفت که آثار بخش دیگرگونه‌ها و خیابانی با در نظر گرفتن تمهیداتی می تواند به صورت زنده اجرا شوند. هرچند همه این اتفاقات در صورت بهبود وضعیت و شرایط اجتماعی و کرونا ممکن خواهد بود.
سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دبیری حسین مسافر آستانه بهمن امسال برگزار می شود.
انتشار اولین تجربه سالنامه‌نگاری تئاتر ایران
«کتاب سال تئاتر ایران ۱۳۸۵» به کوشش تقی اکبرزاده و زیرنظر مجید سرسنگی به عنوان اولین تجربه سالنامه نگاری تئاتر توسط انتشارات نمایش منتشر شد.
«کتاب سال تئاتر ایران ۱۳۸۵» به عنوان اولین تجربه در زمینه سالنامه‌نگاری تئاتر ایران که به مستندسازی فعالیت‌های آفرینشی، پژوهشی و آموزش تئاتر ایران در تمام مراکز فعال نمایشی در سال ۱۳۸۵ می پردازد توسط دفتر انتشارات و پژوهش اداره کل هنرهای نمایشی (انتشارات نمایش) منتشر شد.
تاکنون هیچ کتاب سالی درباره تئاتر ایران به زبان فارسی منتشر نشده است و «کتاب سال تئاتر ایران ۱۳۸۵» اولین کتاب سال تئاتر ایران با اطلاعاتی همچون فعالیت‌های نمایشی مراکز تئاتر ایران در سال ۱۳۸۵ شامل ۵۴۸ مرکز اصلی و وابسته و اطلاعات فعالیت‌های آفرینشی، آموزشی و نگارشی و ۵۷۷۲ عنوان فعالیت نمایشی است.
«کتاب سال تئاتر ایران ۱۳۸۵» در ۷۳۲ صفحه و با بهای ۵۰۰۰۰ هزار تومان توسط انتشارات نمایش و به کوشش تقی اکبرزاده زیر نظر مجید سرسنگی به چاپ رسیده است.
معرفی هیات انتخاب آثار بخش خیابانی جشنواره سردار آسمانی
امیرحسین شفیعی دبیر دومین جشنواره سراسری تئاتر سردار آسمانی، طی حکمی محسن سلیمانی فارسانی، فاطمه رادمنش و بابک دقیقی را به عنوان هیات انتخاب آثار بخش خیابانی این رویداد منصوب کرد.
دومین جشنواره سردار آسمانی با حمایت بنیاد فرهنگی روایت فتح، انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان و به دبیری امیرحسین شفیعی در قالب سه بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی، بخش صحنه‌ای و خیابانی از ۱۰ تا ۱۵ دی ماه در کرمان برگزار می‌شود.
معرفی داوران بخش نمایشنامه‌نویسی جشنواره تئاتر «مقاومت»
حمید نیلی دبیر هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر «مقاومت» نصرالله قادری، نادر برهانی‌مرند و حمیدرضا نعیمی را به‌عنوان اعضای هیات داوری بخش نمایشنامه‌نویسی این دوره از جشنواره منصوب کرد.
در بخش نمایشنامه‌نویسی هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر «مقاومت» که ایوب آقاخانی مدیریت آن را برعهده داشت، ۳۷۴ نمایشنامه به دبیرخانه جشنواره ارسال شد. نمایشنامه‌های برگزیده به صورت مجموعه کتاب نمایشنامه‌های این دوره از جشنواره منتشر خواهند شد.
انتشار تیزر و آغاز پیش‌فروش بلیت‌های جشنواره تئاتر «مقاومت»
تیزر هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر «مقاومت» توسط خانه هنر پارسان به سرپرستی میلاد قربانی و به شیوه انیمیشن دوبعدی تهیه و تولید شده است.
همچنین پیش فروش بلیت‌های هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر «مقاومت» از روز چهارشنبه (۱۹ آذر ماه) از ساعت ۱۲ ظهر در سایت تیوال آغاز شد.
علاقه‌مندان برای تهیه بلیت نمایش‌های جشنواره می‌توانند به سایت تیوال به نشانی اینترنتی www.tiwall.com مراجعه کنند.
در این دوره از جشنواره و در پی پخش آنلاین آثار نمایشی به صورت فیلم تئاتر، و با هدف ارتباط دوسویه و موثر با مخاطبان گسترده فضای مجازی، در اختتامیه جشنواره تئاتر «مقاومت» جایزه انتخاب مردمی به آثار منتخب مخاطبان تعلق خواهد گرفت.
هفدهمین جشنواره سراسری تئاتر «مقاومت» به همت انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس بنیاد فرهنگی روایت فتح و دبیری حمید نیلی، از ۲۵ آذر تا ۲ دی به ۲ شیوه زنده و آنلاین برگزار خواهد شد.
صدور احکام مدیران نخستین همایش ملی نمایشنامه پژوهی
طی احکام جداگانه ای که به امضای ایرج راد رییس هیات مدیره خانه تئاتر و محمد عارف رییس کانون نمایشنامه نویسان و مترجمان تئاتر رسید، زهرا حیاتی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و رییس مرکز اسناد فرهنگی آسیا به عنوان رییس نخستین کنفرانس ملی نمایشنامه پژوهی ایران، فرهاد ناظرزاده کرمانی استاد هنرهای نمایشی دانشگاه تهران و چهره ماندگار هنرهای نمایشی به عنوان دبیر علمی و حسین جمالی نمایشنامه نویس و پژوهشگر به عنوان دبیر اجرایی این کنفرانس منصوب شدند.
نخستین کنفرانس ملی نمایشنامه پژوهی ایران از سوی کانون نمایشنامه نویسان و مترجمان خانه تئاتر ایران و موسسه فرهنگی هنری سپندار جاودان خرد در اسفند ماه ۱۳۹۹ برگزار می شود و علاقه مندان تا ۱۰ دی ماه برای ارسال چکیده مقالات خود فرصت دارند.
تمدید چهارمین مسابقه «بازی‌نامه‌نویسی»
چهارمین مسابقه «بازی‌نامه‌نویسی» که به منظور گسترش ادبیات نمایشی در حوزه نمایش‌های ایرانی با همکاری کانون نمایش‌های آیینی و سنتی انجمن هنرهای نمایشی ایران، برگزار می‌شود تا ۱۵ دی ماه منتظر حضور متقاضیان می‌ماند.
بازی‌نامه‌های ارسالی جهت شرکت در چهارمین مسابقه «بازی‌نامه‌نویسی» باید براساس شاخص‌های نوشتاری یکی از گونه‌های شناخته‌شده نمایش‌های آیینی و سنتی ایرانی نوشته شده باشد و هر چند موضوع آثار متقاضی آزاد است اما رعایت اصول بازی‌نامه‌نویسی و قواعد نمایش ایرانی برای نگارش الزامی است.
همچنین آثاری می‌توانند متقاضی حضور در این مسابقه باشند که تا پیش از این در مسابقات نمایشنامه‌نویسی حائز رتبه نشده یا به چاپ نرسیده‌اند.
متقاضیان می‌توانند تا تاریخ ۱۵ دی‌ماه با مراجعه به بخش ویژه چهارمین مسابقه «بازی‌نامه‌نویسی» روی تارنمای «ایران‌تئاتر» به نشانی http//:theater.ir نسبت به ثبت تقاضا و بارگذاری مدارک لازم اقدام کنند.
معرفی بازیگران نمایش «سرایدار»
نمایشنامه «سرایدار» نوشته هارولد پینتر که توسط رضا دادویی ترجمه شده است با کارگردانی مهدیس زارع نژاد روی صحنه خواهد رفت.
در این اثر نمایشی که بعد از محدودیت های کرونایی و در یکی از سالن‌های خصوصی تئاتر اجرای عمومی خود را شروع خواهد کرد، علی باقری، مهدی کوشکی و مجید نوروزی به ایفای نقش می پردازند.
همچنین امیرحسین دوانی به عنوان طراح صحنه، ندا نصر به عنوان طراح لباس، فرشاد فزونی به عنوان طراح موسیقی و محمدصادق زرجویان به عنوان طراح گرافیک و عکس این اثر حضور دارند.
نورالدین حیدری ماهر نیز مجری طرح نمایش «سرایدار» است.
م
عرفی داوران رویداد ملی «چهارراه»
ایوب آقاخانی طراح مسابقه سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی «چهارراه» و مدیر دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری از فعالیت‌های تیم داوران این مسابقه کشوری خبر داد.
وی، قطب‌الدین صادقی، سعید اسدی و عبدالحی شماسی را داوران این مسابقه معرفی و اشاره کرد که این گروه پیش از اعمال محدودیت‌های بیشتر اجتماعی به خاطر شیوع ویروس کرونا آثار را دریافت کرده و فرایند داوری‌شان در حال اتمام است.
مسابقه سراسری اقتباسی نمایشنامه‌نویسی «چهارراه» همزمان با روز قلم، یعنی چهاردهم تیر، فراخوان خود را از طرف دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری منتشر کرد و از کلیه علاقه‌مندان نمایشنامه‌نویسی خواست تا با اقتباس وفادارانه و یا الهام از چهار اثر ادبیات کهن کشور، «شاهنامه» فردوسی، «جوامع‌الحکایات و لوامع‌الروایات»، «مثنوی معنوی» و «گلستان سعدی» نمایشنامه نوشته و به دبیرخانه این مسابقه ارسال کنند.
داوری در حال حاضر روی ۸۵ اثر از ۱۹ استان کشور در حال انجام است. آقاخانی اظهار امیدواری کرد که تا پایان پاییز نتایج برای اعلام آماده شوند.
درگذشت عضو پیشکسوت کانون نمایشنامه‌نویسان و مترجمان تئاتر
محمدعلی بخشنده از اعضای باسابقه و فعال کانون نمایشنامه نویسان و مترجمان هنرهای نمایشی درام‌نویس و کارگردان باسابقه تئاتر روز ۲۴ آذرماه در ۶۸ سالگی درگذشت.
محمدعلی بخشنده متولد سال ۱۳۳۱ در شهرستان گلپایگان و از اعضای پیشکسوت و فعال کانون نمایشنامه‌نویسان و مترجمان تئاتر ایران بود.
این هنرمند فقید در کنار فعالیت‌های نمایشی خود از اواسط دهه ۵۰ تا پیش از درگذشتش همواره مای ثابت فعالیت های صنفی هنرنمایش و از اعضای فعال کانون نمایشنامه نویسان و مترجمان خانه تئاتر بود.
به ویژه فعالیت های صنفی او در شهرشتان گلپایگان یکی از مهمترین اقدامات زنده یاد بخشنده در توسعه هنر تئاتر به ویژه در حوزه پژوهش و نمایشنامه نویسی در شهرستان گلپایگان و استان اصفهان بود.
نگارش، کارگردانی و بازی در نمایش‌های توان، خانه‌ای در پارک، در عالم هپروت، جناغ، افسرده است رنگ زندگی، تنها، انتظار و نگارش نمایشنامه‌های آتش دل، آتش دل‌های مرده و مداد مذهبی از جمله فعالیت‌های این نمایشنامه‌نویس، کارگردان و مترجم عرصه هنرهای نمایشی به شمار می‌رود.
وداع با دایرﺓالمعارف تعزیه ایران
رضا نصرالله‌لنکرانی از چهره های با سابقه و تأثیرگذار تعزیه ایران صبح روز ۱۶ آذر و در ۹۰ سالگی، در منزل خود چشم از جهان فروبست.
ابراهیم گله دارزاده مدیرعامل انجمن تعزیه ایرانیان با تأیید خبر درگذشت رضا نصرالله لنکرانی گفت: استاد رضا نصرالله لنکرانی یکی از بزرگان تعزیه ایران بود و با وجود اینکه چند سالی به دلیل کهولت سن به اجرای تعزیه نمی‌پرداخت ولی وجودشان برای تمامی تعزیه خوانان دلگرمی و برای تعزیه خوان‌های مطرح به عنوان یک تکیه گاه بود.
وی تأکید کرد: تسلط ایشان به نسخ تعزیه و شبیه خوانی و همچنین جنبه‌های دیگر تعزیه نظیر معین البکایی، موسیقی، وسایل و آکسسوآر استاد لنکرانی را به دایرةالمعارف آگاهی و معرفت تعزیه ایران تبدیل کرده بود.
گله دارزاده در ادامه سخنان خود یادآور شد: کسانی که اجراهای استاد لنکرانی را به خاطر دارند، می‌دانند که در تسلط و اجرای تعزیه بی مانند بود. ایشان بارها و بارها در مجامع دانشگاهی دعوت می‌شد و برای توسعه شناخت و تجربه خود از تعزیه بدون هیچ حب و بغضی همه آنچه را که می‌دانست به اشتراک می‌گذاشت.
