ایران ۲ سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد.
بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است در صورت بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهدات برجامی از سوی دیگر طرف های این توافق بین المللی، گام های برداشته شده در مسیر کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران به سرعت برگشت پذیر خواهد بود.
«جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب آمریکا وعده داده که در صورت بازگشت ایران به اجرای کامل برجام، واشنگتن نیز به این توافق بازخواهد گشت. با این حال حادثه ترور ناجوانمردانه شهید محسن فخری زاده دانشمند ممتاز کشورمان با هدف افزایش تنش‌ها، مسیر بازگشت ایران به برجام را پر هزینه کرده است.
سیاستمداران کهنه‌کار آمریکایی با اشاره به سیاست‌های جنگ‌طلبانه رژیم صهیونیستی، دولت‌های عرب حاشیه خلیج فارس و دولت دونالد ترامپ، نسبت به تشدید اوضاع در خاورمیانه هشدار داده و تصریح کرده‌اند که فقدان کانال ارتباطی بین آمریکا و ایران خطر این مساله را افزایش داده است.
آن‌ها در این بیانیه نوشته‌اند: «ترور یک دانشمند هسته‌ای ایران ریسک تشدید تنش‌ها را بیشتر کرده و لذا رهبران آمریکا و منطقه باید گام‌های دیپلماتیک را برای کاهش تنش‌ها و حفظ گزینه بازگشت به برجام را بدون فوت وقت بردارند.»
نویسندگان بیانیه یادشده با اشاره به اینکه تروئیکای اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) برای بازگشت آمریکا به برجام شرکای مهمی به شمار می‌روند خواستار لغو سریع تحریم‌ها علیه ایران برای تسهیل زمینه بازگشت واشنگتن به این توافق شدند.
آن‌ها تصریح کرده‌اند که هیچ منع قانونی بلحاظ آمریکایی و بین‌المللی برای بازگشت کامل این کشور به برجام وجود ندارد و رئیس جمهوری در هر لحظه می‌تواند گام های لازم را برای بازگشت آمریکا به تعهداتش بردارد.
مقام‌های بلندپایه اسبق امریکا تاکید کرده‌اند که دولت جدید باید پس از رفع تمام موانع واردات دارو و تجهیزات پزشکی به ایران، تعهد آمریکا را در خصوص مسائل بشردوستانه احیا کند. آن‌ها در همین حال با اشاره به مصوبه جدید مجلس شورای اسلامی در خصوص ضرب‌الاجل لغو تحریم ها و انتخابات ریاست جمهوری سال آینده در ایران، فرصت آمریکا را برای بازگشت به برجام محدود خوانده و عنوان کردند که تعهد سریع برای بازگشت به برجام از اولویت بالایی برخوردار است.
این بیانیه در پایان می‌افزاید، تعهد سریع آمریکا برای بازگشت به برجام نیازمند بازگشت ایران به اجرای کامل این توافق است و سپس می توان زمینه‌ای را برای حل مناقشات و توسعه همکاری‌های منطقه ایجاد کرد.
این بیانیه از سوی ۵۱ مقام سیاسی و نظامی اسبق آمریکا از جمله ویلیام پری وزیر دفاع دولت بیل کلینتون به امضاء رسیده است.
جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده که آمریکا در شرایط تعیین شرط برای بازگشت به برجام نیست و اگر به تعهدات اصلی و اولیه‌اش پایبند باشد، ایران نیز پایبندی خود را نشان خواهد داد. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید: لغو تحریم ها و بازگشت ایران به تعهدات، زمان بر نیست و جو بایدن می تواند با سه فرمان اجرایی، تحریم ها را لغو کند.
310310
