آیا اروپا بدون ترکیه، فرو می‌پاشد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پیام تند اردوغان در مورد ساز و کار اتحادیه اروپا و پیش بینی آینده این اتحادیه، بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد. آن هم در روزی که برای اتحادیه اروپا و تا حدودی برای ترکیه، روز مهمی به شمار می آید.

دیروز نهم ماه می، مصادف با سالروز صدور اعلامیه تاریخی وزیر خارجه فرانسه، روبر شومان در سال 1950 میلادی، برای اتحادیه اروپا روز مهمی است و پرچم پرستاره این اتحادیه در این روز، بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار می گیرد.

پیش بینی سرنوشت اروپای بدون ترکیه

در نهم می، اعضای اتحادیه، در مورد اهمیت وحدت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشورهای عضو صحبت می کنند و نامزدهای عضویت نیز، تلاش می کنند خود را به اروپا نزدیک کنند، اما رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، به جای پیام تعامل، سخنانی بر زبان آورد که بوی تهدید ضمنی اتحادیه اروپا از آن به مشام می رسید.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرد: «مشخص است که بدون کمک و حمایت کشورمان امکان ادامه حیات اتحادیه اروپا به شکل موثر و مفید وجود ندارد. آنکارا با وجود موانع ایجاد شده و استانداردهای دوگانه، مصمم به تداوم اقدامات راسخ خود در راستای هدف استراتژیک عضویت در اتحادیه اروپا است».

رئیس جمهور ترکیه، در وصف مهم ترین مشکلات و بحران های اتحادیه اروپا، به این موضوعات اشاره کرد:

اتحادیه اروپا فاقد بینش و صبر استراتژیک است و این بزرگترین مانع اتحادیه اروپا برای تبدیل شدن به یک بازیگر قدرتمند جهانی است.

مشکلات مالی و اقتصادی و شیوع ویروس کرونا برای اروپا تبدیل به چالش شده است.

بحران پناهجویان، اسلام هراسی، خارجی ستیزی و خروج بریتانیا از اتحادیه، موضوعات مهمی هستند که آینده اتحادیه را تهدید می‌کنند.

اتحادیه اروپا پیش از هر چیز به یک نگاه عمیق و تجدید نظر در ساختار سازمانی و نهادی، تبیین چشم انداز، ایجاد گفتمان فراگیر جدید و طراحی مجدد مکانیسم‌ های تصمیم‌ گیری نیاز دارد.

اردوغان در ادامه، به تفصیل در مورد ترکیه و اتحادیه اروپا اظهار نظر کرد، اما شاید بتوان شاه بیت سخنان او را در همان جمله ای خلاصه کرد که روزنامه ینی آکیت از روزنامه های نزدیک به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، امروز آن را به عنوان تیتر اصلی برگزید: «اتحادیه اروپا، بدون ترکیه از هم می پاشد».

حال باید پرسید: آیا به راستی، اگر ترکیه از سوی اتحادیه اروپا به عنوان یک عضو رسمی پذیرفته نشود، چنین چیزی منجر به فروپاشی و انحلال اتحادیه خواهد شد؟ آیا وابستگی حیاتی اتحادیه اروپا به ترکیه، از نوع مالی – اقتصادی است یا دفاعی و امنیتی؟

توجه به تابلوهای رسمی مبادلات تجاری، نشان دهنده این واقعیت است که اتحادیه اروپا بزرگترین بازار مقصد کالاهای تولید ترکیه است و قطع ارتباط تجاری و اقتصادی بین ترکیه و اتحادیه اروپا، ممکن است در درازمدت موانع کوچک و نسبی برای اروپا به وجود بیاورد اما آسیب و لطمات آن برای ترکیه، در حد یک ورشکستگی مالی و اقتصادی کامل خواهد بود.

بنابراین، پیداست که ترکیه از نظر مالی و اقتصادی، حافظ حیات و ادامه زیست و بقای اتحادیه اروپا نیست.

از منظر دفاعی و امنیتی نیز، ترکیه و اغلب کشورهای عضو اتحادیه اروپا، عضو پیمان نظامی ناتو هستند و شواهد نشان می دهد که ناتو و آمریکا، با وجود اعتنای اندک به امنیت ترکیه، در مورد تامین امنیت اتحادیه اروپا، همواره حساسیت قابل توجهی از خود نشان داده اند.

در همین حال، اتحادیه اروپا، به شکل حیاتی و بنیادین، از منظر تامین مواد خام، تکنولوژی، خدمات مهندسی، منابع انرژی و کالاهای استراتژیک، نیازمند و وابسته به ترکیه نیست.

پس کدام بُعد اسرارآمیز زیست اتحادیه اروپا است که در سطح بالا و در مقیاس حیات و ممات، به طور کامل، به ترکیه وابسته است؟ در پاسخ می توان گفت، شواهد پیدا و آشکار، حاکی از این است که عمده ترین نقطه ضعف و پاشنه آشیل اتحادیه اروپا در برابر ترکیه، مساله آوارگان و پناهجویان است.

آمارها حاکی از این است که بین 4.5 تا 5 میلیون آواره و پناهجو از چندین کشور جهان و به ویژه از سوریه، در ترکیه اقامت گزیده اند و غالب این افراد، در صدد مهاجرت به اتحادیه اروپا هستند و در صورتی که ترکیه سخت گیری نکند، دست کم چند صد هزار نفر از آنان، می توانند از یونان، ایتالیا، بلغارستان و کشورهای دیگر سر دربیاورند.

اما مساله اینجاست، حتی با فرض این که پناهجویان مزبور به اروپا برسند، آیا رسیدن آنان می تواند در میان مدت، انحلال اتحادیه را به دنبال بیاورد؟ پاسخ منفی است. علاوه بر این، در صورتی که دولتمردان آنکارا دست به چنین اقدامی بزنند، عواقب آن برای ترکیه، قابل تحمل نخواهد بود.

قبرس ترک چه می گوید؟

یکی دیگر از ابعاد مهم تحلیل رویکرد دولت اردوغان در مورد اکنون و فردای اتحادیه اروپا، توجه به سخنان گلایه آمیز ارسین تاتار است.

ارسین تاتار که از سوی ترکیه به عنوان رئیس جمهور کشور دفاکتویی به نام «جمهوری ترک قبرس شمالی» (KKTC) می ­شود، به مناسبت فرار رسیدن «9 می، روز اروپا» اعلام کرد: از این واقعیت بسیارمتاسفم که اتحادیه اروپا در مورد مسئله قبرس، از مبانی و اصول اولیه خود دور شده و در جهت عکس آنها عمل می‌کند. برخورد جانبدارانه و جهت گیری اتحادیه اروپا درباره قبرس، برای ما نگران کننده بوده و به تلاش برای دستیابی به یک راه حل ماندگار، آسیب می‌ رساند.

تاتار افزود: مدیریت روم نشین قبرس جنوبی که به صورت یکجانبه و ناعادلانه به عضویت اتحادیه اروپا در آمد، از این عضویت به عنوان عنصر تهدید و باج خواهی استفاده کرده و با قدرتی که از اتحادیه اروپا گرفته، به مشی و رفتار سازش ناپذیر خود ادامه می ‌دهد. به همین خاطر، اتحادیه اروپا را به پایان دادن به سوگیری و مواضع یک‌جانبه فرامی ‌خوانم».

سخنان ارسین تاتار، یک بار دیگر این واقعیت را نشان داد که پافشاری ترکیه و دفاکتوی قبرس ترک بر سر جدایی و استقلال ترک های قبرس و تاسیس دو دولت در جزیره قبرس، یکی از مهم ترین و برجسته ترین اختلافات بین ترکیه و اتحادیه اروپا است و شواهد نشان می دهد که ایده تاسیس یک دولت مستقل برای ترک های قبرس، در میان اعضای اتحادیه اروپا، طرفداری ندارد و این اختلاف به قوت خود باقی خواهد ماند.

در پایان باید گفت، با توجه به محتوای پیام اردوغان و همچنین با در نظر گرفتن ابعاد عمیق انتظارات و گلایه های ارسین تاتار، بعید به نظر می رسد که در کوتاه مدت، افقی برای پایان اختلافات سیاسی ترکیه و اتحادیه اروپا دیده شود.

انتهای پیام/