به گزارش خبرنگار مهر، اخیراً اخباری از مذاکرات وین به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه آمریکایی‌ها اعلام کرده اند قصد دارند تحریم‌های ۵۰۰ شخص و نهاد را در لیست تحریم که با عنوان لیست SDN شناخته می‌شود، حفظ کرده و این تحریم‌ها را ابقاء کنند؛ اتفاقی که به معنی پذیرش افزایش ۳ برابری تحریم‌های اشخاص و نهادهای ایرانی از سوی آمریکایی‌ها در مقایسه با توافق برجام در سال ۱۳۹۴ است. این در حالی است که در برجام، ۱۸۰ فرد و نهاد تحت تحریم‌های ظالمانه آمریکا باقی ماند.
این رفتار آمریکایی‌ها به چه معنا خواهد بود؟
کارشناس دیپلماسی اقتصادی: پذیرش ابقای تحریم‌های لیست SDN آثار زیان باری خواهد داشت
مسعود براتی پژوهشگر دیپلماسی اقتصادی در گفت وگو با خبرنگار مهردرباره اظهارات اخیر مقامات امریکایی که گفته اند تحریم‌های ۵۰۰ شخص و نهاد مندرج در لیست SDN را تمدید خواهند کرد ، گفت: در برخی اخبار آمده آمریکایی‌ها قصد دارند ۵۰۰ فرد و نهاد ایرانی را تحت تحریم نگه دارند؛ اگر این خبر صحت داشته باشد، که اکثر خبرهایی که به نقل از منابع آگاه از مذاکرات وین درز می‌کند، صحت دارند که در این صورت، نتایج خوبی در انتظار مذاکرات نخواهد بود.
وی ادامه داد: ما می‌دانستیم که آمریکایی‌ها گفته اند ما این افراد و نهادها را به ۳ دسته تقسیم می‌کنیم: یک دسته آنهایی که از لیست تحریم‌ها خارج می‌شوند؛ دسته دوم آنهایی هستند که برای رفع تحریمشان، نیازمند گفت وگو و مذاکره هستیم که احتمالاً به این معناست که امتیازات جدیدی را از ایران برای خارج کردن آنها از لیست تحریم‌ها طلب می‌کنند و دسته سوم هم آنهایی هستند که به هیچ وجه قرار نیست از لیست تحریم‌ها خارج شوند.
کارشناس دیپلماسی اقتصادی افزود: به نظر می‌آید آنهایی که در لیست تحریم‌ها باقی می‌مانند و قرار نیست از لیست تحریم‌ها خارج شوند، همین ۵۰۰ فرد و نهاد هستند؛ این لیست ۵۰۰ نفره با عنوان SDN شناخته می‌شود.
لیست تحریم افراد و نهادهای تحت تحریم آمریکایی‌ها، ۳ برابر لیست در تحریم باقی مانده‌های زمان برجام!
وی در پاسخ به این پرسش که نفس باقی ماندن این تحریم‌ها چه آثاری دارد و آیا نسبت به برجام، نتیجه بدتری دارد یا خیر؟، گفت: باید در ابتدا به این نکته اشاره کرد که زمانی که برجام نهایی و امضا شد، افراد و نهادهایی که ذیل تحریم‌های آمریکا به بهانه‌های غیر هسته‌ای باقی ماندند، ۱۷۸ نفر و نهاد بودند؛ الان که صحبت از ۵۰۰ نفر و نهاد است، به این معنی است که بیش از ۳۲۰ فرد و نهاد جدید به لیست تحریم‌های زمان امضای برجام افزوده شده و این لیست عملاً ۳ برابر شده است.
براتی تصریح کرد: از این تغییرات کمّی طبیعتاً به یک معنا می‌توان استنباط کرد که نتیجه مذاکرات کنونی، ضعیف‌تر از برجام خواهد بود؛ اما در خصوص نتایج و آثار آن نسبت به برجام باید به دو سطح توجه کرد؛ یک سطح اولیه این است که ۵۰۰ فرد و نهاد مورد نظر آمریکایی‌ها، کماکان تحریم هستند و به واسطه این باقی ماندن در لیست تحریم، توانایی استفاده از فضای به وجود آمده پس از رفع تحریم‌ها را نخواهند داشت.
تحریم افراد و نهادها قابل تسری به طرف مقابل همکار با ایران است
به گفته این کارشناس دیپلماسی اقتصادی، ازآنجایی که تحریم‌ها در این سطح، خاصیت تسری یا ویروسی دارند، بنابراین وقتی افراد و نهادهای مذکور بخواهند با طرف دیگری همکاری کنند، این تحریم‌ها به طرف مقابل هم تسری داده می‌شود و لذا می‌بینیم که به نوعی محدودیت‌ها به قوت خود باقی است.
وی ادامه داد: البته بخش مهمی از این تسری تحریم‌ها در سطح اولیه، به این برمی گردد که فرد یا نهاد در تحریم باقی مانده، چه اندازه و مقیاسی در اقتصاد ما دارد؛ ممکن است تحریم‌های یک فرد، در همان حیطه فعالیت‌های فردی باقی بماند؛ اما اگر تحریم‌های یک بانک باقی بماند، محدودیت‌های باقی مانده خیلی بیشتر و درنتیجه آثار آن بزرگ‌تر خواهد بود.
اجازه ندهید بانک مرکزی و بانک‌های تجاری ایران در تحریم‌ها باقی بمانند
براتی ادامه داد: ما نهادهای مهمی را داریم که در طول دوره اجرای برجام و بعد از آن در دوره ترامپ و با خروجش از برجام، تحریم شدند؛ مثلاً بانک مرکزی علاوه بر آنکه در دوره برجام تحریم بود، بار دیگر در دوره ترامپ ذیل عنوان نهاد حامی تروریسم مجدداً تحریم شد؛ حال اگر آمریکایی‌ها قصد خارج کردن بانک مرکزی از برجام را نداشته باشند، آثار آن بزرگ‌تر است؛ ۲ شرکت ملی نفت و ملی نفتکش هم همینطور؛ در دوره ترامپ با برچسب حامی تروریسم تحریم شدند؛ اگر اینها از ذیل تحریم‌ها خارج نشوند، زمان اجرای توافق جدید (در صورت دستیابی به توافق) آثار به مراتب با اهمیت تری نسبت به تحریم‌های افراد خواهند داشت.
وی یادآور شد: در حال حاضر بانک سپه بزرگترین بانک کشور است که اگر در لیست تحریم باقی بماند، ابعاد وسیعی بر اقتصاد خواهد داشت.
پژوهشگر دیپلماسی اقتصادی به سطح دوم تحریم‌ها که درجه اهمیت بالاتری دارند، اشاره و اظهار کرد: در این سطح از ابقای تحریم افراد و نهادها در کنار تحریم‌های ثانویه - که در قوانین کنگره تصویب شده بود و متأسفانه برجام آنها را متوقف نکرد- علی رغم اینکه در متن برجام، صحبت از توقف آنها شده بود، اما به طور واقعی این اتفاق رخ نداد، اتفاقی که رخ می‌دهد، این است که ریسک کلی اقتصاد ایران برای بانک‌ها و شرکت‌های خارجی که متمایل به همکاری با ایران هستند، افزایش می‌یابد. چرا که این شرکت‌ها و بانک‌ها خارجی، ریسک کلی اقتصاد ایران را می‌سنجند.
بانک‌های خارجی به ریسک کلی اقتصادی ایران نگاه می‌کنند که با تمدید تحریم‌ها، افزایش می‌یابد
براتی تصریح کرد: اگر ماحصل مذاکرات وین این باشد که ۵۰۰ فرد و نهاد در SDN لیست باقی بمانند، علاوه بر افزایش تعداد نهادها و افراد باقی مانده در لیست تحریم‌ها نسبت به تحریم‌های زمان امضای برجام، ریسک کلی اقتصاد ایران هم افزایش می‌یابد؛ یعنی ریسک همکاری با ایران و سرمایه گذاری خارجی در کشورمان بیشتر می‌شود؛ اتفاقی که در برجام هم شاهد آن بودیم و علی رغم امضای توافق برجام، بانک‌های بزرگ خارجی حاضر به همکاری با ایران نشدند؛ درنتیجه بانک‌ها دست چندم و با سایزهای اقتصادی بسیار کوچک با ما همکاری کردند.
کارشناس اقتصادی افزود: حال با افزایش تعداد افراد باقی مانده در لیست تحریم‌های آمریکا، احتمالاً بانک‌های ضعیف‌تری در صورت دستیابی به توافق در مذاکرات وین، با ما همکاری خواهند کرد.
رونمایی از پاورقی‌هایی که متن برجام را مخدوش کرد
وی خاطرنشان کرد: در متن برجام، پاورقی‌هایی در ضمیمه دوم برجام افزوده شده بود که این گزاره اصلی متن برجام را مخدوش می‌کرد؛ مثلاً پاورقی شماره ۱۴ یا شماره ۱۶ بیان می‌کنند که توقف تحریم‌ها، شامل افراد و نهادهای باقی مانده در تحریم‌ها نمی‌شود؛ این پاورقی‌ها عملاً به این معنی است که سیستم جاری در تحریم‌ها، متوقف نشده است درنتیجه ریسک کلی اقتصاد ایران در حدی باقی ماند که سبب شد تا بانک‌های بزرگ با ما همکاری نکنند.
براتی با کنار هم قرار دادن این دو فاکتور، تأکید کرد: واقعیت دیگری که به آن دست می‌یابیم این است که در کنار باقی ماندن تحریم‌های افراد و نهادها از یک سو و احتمال رئیس جمهور شدن مجدد ترامپ در ۲۰۲۴، ریسک همکاری با ایران افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد یافت و به سختی می‌توانیم با نهادهای مالی بین المللی همکاری کنیم و حتی به سطح پایین‌تری از برجام خواهیم رسید.
دهانی که بی موقع باز شد!
وی تأکید کرد: تیم مذاکره کننده باید تلاش کند این وضعیت را تغییر دهد اما باید این واقعیت را هم در نظر بگیریم که اظهارات حسن روحانی در چند روز گذشته مبنی بر اینکه تحریم‌های اساسی برداشته شده، نوعی اظهار رضایت از نتایج حاصل شده از مذاکرات وین است و طرف مقابل (آمریکایی‌ها) هم این سیگنال را درمی یابند و دیگر بعید می دانم پیشرفت جدیدی برای ایران در مذاکرات وین حاصل شود؛ ابراز رضایت بی موقع رئیس جمهور کشورمان، به این وضعیت دامن می‌زند.
