بازار سهام در این روزها با افزایش سمت عرضه روبه‌روست. در این بازار همچنان صف های فروش طولانی اند و متقاضیان توان رشد ندارند. با این وصف به نظر میرسد بازار روز سه شنبه هم به مانند بازار روز دوشنبه در صف های فروش گیر خواهد افتاد. ناظران با وجود چنین صف های فروشی، رسیدن به مرز تعادل را بسیار سخت ممکن میدانند.
تجربیات ماه های گذشته نشان داده تا زمانی که بازار از این حلقه خودساخته بیرون نیاید، همچنان صف های فروش طولانی مداوم گِره و مانع پیش پای بازار خواهند بود. در سوی مقابل، خریداران هر چقدر هم فشار می آورند اما از شدت فروش ها کاسته نمیشود. سهم ها در صف های فروش به اصطلاح عامیانه قفل شده اند و قفل گشایی تنها با رهایی از بندها و محدودیت های خودساخته مهیا میشود، این در حالی است که راهکارهای کوتاه مدت به عنوان مُسَکِن نمیتواند گِرهی از بازار باز کند و فعالان بورسی بهتر است به جای ارایه راهکارهای کوتاه مدت، به فکر راه حل های میان مدت و بلندمدت باشند تا قفل بازار به صورت خودکار و هوشمند باز شود.
ارزیابی تحلیلگران و فعالان در نظرسنجی اقتصادنیوز نیز تایید همین نکته است که نمیتوان به تعادل بازار با این موج های سنگین فروش امیدوار بود. اینکه بعد از یک هفته تا ۱۰ روز بازار در یک روز یا نهایت دو روز مثبت میشود و دوباره سیکل کاهشی تکرار میشود، همچنان مسیر رسیدن به تعادل در بازار را طولانی و غیرمحتمل میکند.
امیرحسین واعظ | کارشناس بازار سرمایه
چالش جدید این روزهای بازار، بازگشایی برخی نمادها با افت قیمت سنگین است. در معاملات روز دوشنبه «سدور» اگرچه با افت ۴۱ درصدی بازگشایی شد اما همچنان صف فروش چند میلیونی دارد. بازگشایی «وبرق» هم با افت بیش از ۴۳ درصد قیمت سهم رقم خورد. این اتفاق در روزهای اخیر تکرار شده است و هر روز نمادهایی هستند که با افت ۳۰ تا ۴۰ درصدی به جریان معاملات باز می‌گردند.
این بازگشایی‌های ترسناک (چه توسط ناظر تایید شود و چه نشود) از چندین جنبه تاثیر منفی بر روند بورس دارد. از یک سو نشان می‌دهد گروهی از سهامداران حتی با وجود افت ۴۰ درصدی شاخص‌کل، ترجیح می‌دهند افت سنگین دیگری را نیز تجربه کرده و از بازار خارج شوند.
بنابراین بعد از گذشت بیش از ۹ ماه از شروع ریزش، همچنان تمایل به فروش و ترک بازار سرمایه وجود دارد. از سوی دیگر این افت‌های ۳۰ تا ۴۰ درصدی بر جو کلی بازار هم تاثیر گذاشته و نمی‌گذارد صف خریدهای اندکی هم که تشکیل شده، مستحکم باقی بماند.
نکته قابل تامل دیگر، بسته شدن نماد به هر دلیل اعم از مجمع عمومی سالیانه، مجمع فوق‌العاده و... ، ریسک بالایی به سهامداران تحمیل میکند. سهمی که در این دو ماه معاملات بالایی نداشته و به دلیل پر نشدن حجم مبنا، در یک محدوده کوچک نوسان می‌کرده به یکباره ۴۰ درصد از ارزش خود را از دست می‌دهد.
اگر بعد از افت سنگین، آن سهم به تعادل می‌رسید باز هم قابل تحمل بود، اما وقتی سهم ۴۱ درصد منفی می‌خورد و باز هم در صف فروش گرفتار میشود، در این شرایط می‌توان باز هم مردم را به سرمایه‌گذاری در بورس تشویق کرد؟ در این شرایط سهامداران ترجیح می‌دهند سهامشان در صف فروش سنگین قرار گیرد و حجم مبنای آن پر نشود، تا اینکه سهم بسته شده و با افت ۴۰ درصدی روند سابق خود را دنبال کند.
ابراهیم جباری | کارشناس بازار سرمایه
در کتب تاریخی همچون LOTR انسان های کوتوله ای را روایت میکنند، که دارای اندام حجیم، و صورت های پر ریش بوده اند. ویژگی این کوتوله ها، زندگی در معادن زیرزمینی و هنر استخراج الماس و طلا از دل کوه ها یاد شده است. و در مقابل اِلف ها، انسان های زیبا و فناناپذیری که در ناز و نعمت زندگی میکنند و جنگل ها را برای گذران زندگی خود انتخاب کرده اند.
این کوتوله ها بسیار جنگاور بوده اند و در جنگ «اِره بور»، میبینیم که اِلف ها، با پشتیبانی دورف ها موفق به پیروزی شدند. نگاه دیگر این است که دورف ها پیروز جنگ کوهای اره بور بودند و الف ها آن را مصادره به نفع کردند.
در بازار ایران، دورف های کوتوله همان سهام شرکت های کوچک هستند، سهم های کوچکی که به آن ها توجه نمی شود و تمام تمرکز به سمت سهم های شاخص ساز رفته است. هر بار بازار دچار نوسانات و روند نزولی شده است، سهم های کوچک به کمک کلیت بازار آمده اند و با کمک بازیگران، آرامش و تعادل را به بازار برگردانده اند.
شاید یکی از دلایل عدم توجه به تاریخچه بازار، تغییرات مکرر در پست های سازمانی بورس است که نسخه های موفقیت را حاضر نیستند در دل تاریخ جستجو کنند. الان و در این زمان بهترین وقت برگشت بازار آن هم به دست شاخص هم‌وزن و سهم های کوچک است. اما مسلما بدون محرک بیرونی و توجه ویژه سازمانی این امر میسر نخواهد بود.
به هر روی روندی که برای تغییر بازار در ابتدای اردیبهشت ماه اعلام کردیم از روز چهارشنبه برای سهام کوچک و شاخص هم‌وزن اتفاق می افتد. بازیگران بازار نیز به زودی با وضعیت موجود همزیستی میکنند و زمانی که از قوانین و سازمان کاملا نا امید شوند وارد عمل خواهند شد. آیا باز هم دورف ها جنگاور بازار، روند را دگرگون خواهند کرد؟
